لکنت فضای سایبر در خدمات‌دهی کامل انتخاباتی/ رأی‌گیری الکترونیکی در انتظار زیر ساخت
تقارن انتخابات ۱۴۰۰ با شیوع بیماری کرونا بحث‌هایی را در خصوص اخذ رأی به صورت الکترونیکی و غیر حضوری مطرح کرده است، اما به عقیده کارشناسان فضای سایبر هنوز آماده خدمات‌دهی کامل به مهم‌ترین گام مردم سالاری دینی یعنی انتخابات نیست.
استفاده از فضای سایبر با شیوع کرونا افزایش یافته است به طوری که بخشی از فعالیت‌های آموزشی و تجاری وارد این فضای شده است. تقارن انتخابات ۱۴۰۰ با شیوع بیماری کرونا بحث‌هایی را در خصوص اخذ رأی به صورت الکترونیکی و غیر حضوری مطرح کرده است.
روند انتخابات کشور طی سال‌های اخیر به سمت الکترونیکی کردن فرایند آن پیش رفته است تا جایی که صرفاً اخذ رأی کاغذی و شمارش آن به شکل گذشته صورت می‌گیرد و تمام فرایندهای پیش از آن قبیل احراز هویت توسط سیستم‌های یکپارچه صورت می‌گیرد.
بخش عمده فراینده رای گیری به صورت الکترونیکی است
رضا باقری‌اصل در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به فرایند الکترونیکی اخذ رأی در کشور اظهار کرد: در فرایند اخذ رأی از مردم، به غیر از مرحله دریافت تعرفه رأی و شمارش)، تمام مراحل از گردآوری و احراز هویت به صورت الکترونیکی به صورت می‌گیرد.
دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات کشور تصریح کرد: بحث امنیت و مخفی ماندن رأی مردم به عنوان ۲ مؤلفه مهم در بحث رأی گیری الکترونیکی مطرح است.
وی افزود: در سال‌های اخیر برای ارائه آموزش‌های مجازی، ارائه ویدیو کنفرانس ظرفیت مناسبی از سوی دستگاه‌های اجرایی کشور ایجاد شده است و توسعه سریع این فناوری‌های در ۶ سال اخیر این توقع را برای هوشمند سازی سایر بخش‌های ایجاد کرده است که باید متناسب با آن توسعه‌های لازم انجام شود.
باقری اصل با اشاره به سرمایه گذاری برای اخذ رأی به صورت اینترنتی بیان کرد: برای اجرای برخی از برنامه‌ها باید بازدهی و به صرفه بودن آن نیز بررسی شود با توجه به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به صورت دوره‌ای و هر ۴ سال یک‌بار باید محاسبه کرد که سرمایه گذاری برای ایجاد سامانه‌ای به منظور امنیت رأی و مخفی بودن رأی مردم توجیه اقتصاد دارد یا خیر؟
دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات کشور تصریح کرد: اصولاً باید این نکته را مدنظر داشت که هدف دریافت رأی با امکان مشارکت آسان مردم است و نه تغییر شیوه فناوری آن.
وی افزود: استفاده از شبکه بلاک چین با وجود امنیت بالای آن، به دلیل منشأ خارجی و عدم کنترل نهادهای داخلی بر آن، گزینه مناسبی برای اخذ رأی مردم نیست و باید فضای امن بر بستر شبکه ملی ارتباطات شکل گیرد.
باقری بیان کرد: استفاده از سازوکار اخذ رأی به صورت اینترنتی، باید در سطوح پایین‌تر مانند انتخابات خرد درون سازمانی، اتحادیه و انجمن‌ها مورد استفاده قرار گیرد و با توسعه زیرساخت و شرایط در سایر بخش‌های کشور که رأی گیری در آن جریان دارد، مورد استفاده قرار گیرد.
ثبت نام نامزدهای انتخاباتی به صورت اینترنتی امکان پذیر بود
کیوان نقره کار نیز در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به ظرفیت زیرساخت فناورانه در کشور اظهار کرد: با وجود شیوع بیماری کرونا هنوز زیرساخت‌های فناورانه در کشور آن‌طور که باید در اختیار فعالیت‌های روزمره قرار نگرفته است.
این کارشناس حوزه فناوری تصریح کرد: در ثبت نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری شاهد هستیم که هنوز فرایند ثبت نام به صورت سنتی و با دریافت مدارک به صورت فیزیکی صورت می‌گیرد، در حالی که ظرفیت اجرای آن به صورت غیر حضور وجود داشت.
وی با بیان اینکه تجربه برگزاری انتخابات الکترونیکی در سطح مجامع و اتحادیه‌های کشوری وجود داشته است، گفت: برگزاری انتخابات به شکل الکترونیکی به دو صورت امکان پذیر است که در روش اول ارائه رأی به صورت کاملاً غیرحضوری و از طریق سایت و یا برنامه‌های کاربردی صورت می‌گیرد و در روش دوم با حضور فیزیکی فرد در مراکز رأی گیری و بخشی عمده فرایند رأی گیری به صورت الکترونیکی صورت می‌گیرد.
نقره کار بیان کرد: تجربه استفاده از این دو روش در سطح خرد و درون سازمانی وجود دارد و به نظر می‌رسد اجرای آن در سطح کلان مانند انتخابات، از طریق روش دوم و به صورت حضوری- الکترونیکی انجام شود.
این کارشناس حوزه فناوری بیان کرد: یکی از موضوعات مهم در بحث برگزاری انتخابات به شکل الکترونیکی، امنیت اطلاعات است و باید شرایطی را برای اطمینان خاطر رأی دهندگان و نامزدهای انتخاباتی فراهم کنند.
وی افزود: برای برگزاری انتخابات به شکل کاملاً الکترونیکی باید زیر ساخت‌های فناورانه برای احراز هویت به صورت یکپارچه ایجاد شود و اجرای دقیق آن نیازمند برنامه ریزی مشخص است.
استفاده از فضای مجازی برای رای گیری نیازمند حرکت گام به گام است
رضا الفت نسب همچنین در گفت‌وگو با میزان، با اشاره به ظرفیت‌های موجود برای برگزاری انتخابات به شکل الکترونیکی اظهار کرد: برگزاری انتخابات سازمان صنفی رایانه‌ای در بستر بلاک چین، اولین تجربه برای انتخابات به شکل جدید است که بنا به مشکلاتی یک دوره از آن با مشکل مواجه شد.
عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب و کارهای مجازی تصریح کرد: با توجه به تبعات اجتماعی و سیاسی و ابعاد بزرگ انتخابات ریاست‌جمهوری به یک‌باره نمی‌توان تصمیم به برگزاری انتخابات بر بستر فضای مجازی کرد.
وی افزود: ایجاد زیرساخت برای برگزاری صحیح انتخابات به صورت الکترونیکی نیاز به کسب تجربه و زمان دارد و در گام نخست اجرای آن باید برای انتخاباتی با ابعاد محدودتری مانند انجمن‌ها باشد.
اُلفت نسب بیان کرد: با توجه به شیوع بیماری کرونا، اقداماتی که میزان ترددهای غیر ضروری را کاهش دهد، حتماً با استقبال مردم مواجه خواهد شد، اما در برخی از موارد مانند انتخابات نیاز است که با برنامه ریزی بلند مدت و بررسی تمام ابعاد آن به تدریج رأی گیری الکترونیکی را جایگزین روش‌های دستی گذشته کرد.
با توجه به نظرات کارشناسان مختلف به نظر می‌رسد فضای سایبر هنوز آماده خدمات‌دهی کامل به مهم‌ترین گام مردم سالاری دینی یعنی انتخابات نیست.