قیمت گوشیهای موبایل طی روزهای اخیر با افت قابل ملاحظهای مواجه بوده و علت این موضوع، عرضه مازاد بر تقاضا در بازار کشور توصیف شده است. دلایل متعددی دست به دست یکدیگر دادهاند که کاهش قیمت موبایل در بازار کشور اتفاق بیفتد؛ موقعیتی که در حال حاضر به نفع خریدار و از طرفی به ضرر فروشندگان است. آنطور که انجمن واردکنندگان موبایل میگوید بیش از ۱۵ میلیون گوشی در اوایل سال وارد کشور شده که هنوز بخش اعظمی از آن فروش نرفته است.
در همین رابطه دبیر انجمن واردکنندگان موبایل و مدیر روابط عمومی این انجمن با دیجیاتو گفتگو کرده و دلایل این اتفاق، یعنی کاهش قیمت مقطعی موبایل در بازار کشور را تشریح کردهاند. «امیر اسحاقی» دبیر انجمن واردکنندگان موبایل در گفتگو با دیجیاتو میگوید که شرایط فعلی میتواند منجر به پدیده «قاچاق معکوس» در کشور شود. او در همین رابطه از دلایل وقوع قاچاق معکوس و مشکلاتی که ایجاد میکند گفت:
«وقتی تعادل عرضه و تقاضا بر هم میریزد، فروشنده مجبور میشود برای خالی شدن انبارها کالای خود را با زیان و پایینتر از قیمت خریداری شده بفروشد تا بتواند کالا را به نقدینگی تبدیل کند. در حال حاضر هم توازن عرضه و تقاضا در بازار به خاطر ۲ ماه تعطیلیهای پیاپی به شدت بر هم خورده است. اگر چه قیمتها به یک کف منطقی رسیده، اما چون تقاضا نیست فروشنده مجبور میشود که کالا را با قیمتهای حتی پایینتر به فروش برساند، حتی کمتر از قیمت کالا در کشورهای خارجی. حالا اینجا چه اتفاقی میافتد؟ از آنجا که مسیر قاچاق همیشه در کشور ما هموار است، بعضی خریداران عمده موبایل کالاهای خود را به خارج از کشور میبرند و با قیمت بالاتری از داخل کشور به فروش میرسانند که این باعث قاچاق معکوس میشود.»
اسحاقی معتقد است تبعاتی که قاچاق معکوس در بلندمدت برای زنجیر تأمین کشور دارد، تبعات بسیار سنگینی خواهد بود و عواقب بسیار بدی برای فعالان این حوزه خواهد داشت. البته او ابراز امیدواری کرد که در همین رابطه وزارت صمت کمیتهای با حضور تمام ذینفعان تشکیل داده تا در مورد وضعیت بازار موبایل در آینده تصمیمگیری شود و با اینکه تشکیل این کمیته کمی دیر صورت گرفته، اما در آینده برای بازار شرایط بهتری را رقم خواهد زد.
اسحاقی همچنین امروز در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا اعلام کرده که بر اساس آمار گمرک در دو ماه ابتدایی سال، ۱۵ میلیون گوشی موبایل وارد کشور شده که بخش عمده آن هنوز به فروش نرسیده است.
او در پاسخ به این پرسش که ابلاغ افزایش حقوق ورودی گوشیهای بالای ۶۰۰ دلار به ۱۲ درصد قیمت در این نوع گوشیها را افزایش نداده است، گفت: «گوشیهای بالای ۶۰۰ دلار تنها ۵ درصد از حجم گوشیهای وارداتی را تشکیل میدهند به همین دلیل افزایش حقوق ورودی این گوشیها تاثیر چندانی بر قیمت بازار موبایل ندارد، ضمن اینکه افزایش عرضه نیز اجازه بالا رفتن قیمتها به رغم اجرای این قانون را نداده است.»
اسحاقی در توضیح بیشتر قانون افزایش حقوق ورودی گوشیهای بالای ۶۰۰ دلار، افزود: این قانون در روند بودجه سال ۱۴۰۰ به تصویب مجلس رسید و مدتی اجرای آن بلاتکلیف بود تا اینکه چند روز پیش به طور رسمی به گمرکات ابلاغ شد. در راستای اجرای این قانون وزارت صمت دستور داده است که تمامی پروندههای واردتی گوشیهای بالای ۶۰۰ دلار بار دیگر بازگشایی و مابهالتفاوت از تجار دریافت شود.
اما در رابطه با کاهش قیمت موبایل در بازار، «محمدرضا عالیان» مدیر روابط عمومی انجمن واردکنندگان نیز از دیگر دلایل کاهش قیمت موبایل در بازار به دیجیاتو گفت و اعلام کرد که فقط عرضه مازاد بر تقاضا تنها عامل این اتفاق نبوده بلکه تعطیلیهای کرونایی، تعطیلیهای ماه رمضان و نوسانات بازار ارز هم در این مشکلات نقش داشتهاند:
«در کنار عرضه مازاد بر تقاضا موضوع دیگری که بازار را به این وضعیت رساند، تعطیلیهای کرونایی بود که به بازار شوک سنگینی وارد کرد. در یک ماه اخیر هم ماه رمضان را داشتیم که طبق تجربیاتی که از گذشته به دست آمده فروش در این ماه معمولا کمتر از سایر ماههاست. این عوامل دست به دست هم دادند که نه تنها بازار موبایل، بلکه بازارهای دیگر هم دچار رکود شوند. نکته خیلی مهمتر اینکه نوسانات قیمت ارز هم این مشکلات را تشدید کردهاند و کار به جایی رسیده که تمام زنجیره توزیع، از واردکننده گرفته تا خردهفروشها مجبور شدهاند برای خالی کردن انبارها کالا را با ضرر بفروشند.»
البته به عقیده عالیان در صورت وجود سیاستگذاریهای صحیح از سوی دولت و متولیان اقتصادی کشور، کار به اینجا نمیرسید و وضعیت عرضه و تقاضا میتوانست خیلی بهتر کنترل شود:
«اگر سیاستگذاریهای تخصیص ارز بانک مرکزی مدون و دارای برنامهریزی درست باشند، هیچ گاه در بازار با این مازاد کالا مواجه نمیشویم که موبایل در بازار کشور به حد اشباع برسد. نکته بعد هم سیاستگذاریهای کلی اقتصادی است که اگر برنامهریزیهای درستی در این حوزه صورت بگیرد نه فقط در بازار موبایل، بلکه در سایر بازارها هم شاهد تعادل خواهیم بود.»
با توجه به این گفتهها، به نظر نمیرسد که وضعیت بازار تا مدت طولانی به همین شکل باقی بماند اما طبیعتا وضعیت کنونی باعث زیانهای بسیار گستردهای برای فروشندگان و واردکنندگان موبایل خواهد شد که این موضوع تأثیرات خود را طی ماههای آینده در بازار نشان میدهد.