«بوم سرمایه» بزرگترین چالش استارتاپ ها را در جذب سرمایه حل می کند
سرویس «بوم سرمایه» بتازگی از سوی سازمان فناوری اطلاعات به سامانه «ایران نوآفرین» (به آدرس irannoafarin.ir که کار خود را به‌عنوان درگاه واحد ارائه خدمات به زیست بوم نوآفرینی کشور و حمایت از توسعه استارتاپ‌ها حدود دو سال گذشته آغاز کرده)، اضافه شد. «شهره ناصری»، معاون سیاستگذاری و اعتباربخشی فناوری اطلاعات درباره انگیزه اضافه شدن بخش «بوم سرمایه» به سامانه ایران نوآفرین توضیح می‌دهد و کارشناسان درباره تأثیرات این اقدام جدید سازمان فناوری اطلاعات در رشد و توسعه استارتاپ‌ها می‌گویند.
تعامل آسان سرمایه‌گذار و سرمایه پذیر
شهره ناصری، معاون سیاستگذاری و اعتباربخشی فناوری اطلاعات درباره هدف از اضافه شدن سرویس «بوم سرمایه» به سامانه «ایران نوآفرین» گفت: از آنجایی که بزرگترین مسأله کسب و کارهای نوپا برای تحقق اهداف و ایده هایشان جذب سرمایه است بنابراین هدف از راه‌اندازی سرویس بوم سرمایه، تسهیل فرایند سرمایه‌پذیری برای شرکت‌ها و کسب و کارهای نوپاست. به عبارتی وظیفه این سرویس فراهم کردن ارتباط بین سرمایه‌گذار و سرمایه پذیر یعنی استارتاپ‌هاست.
ناصری افزود: در این سرویس، استارتاپی که سرمایه پذیر است باید ایده کلی خود را در تالار به سرمایه‌گذاران حاضر در سامانه نوآفرین به نمایش بگذارد، به این ترتیب سرمایه‌گذاران می‌توانند ایده ارائه شده از سوی کسب و کارهای نوپا را بررسی کرده و در صورت علاقه به ایده آنها، همکاری خود را در قالب سرمایه‌گذاری با کسب و کار نوپا آغاز کنند.
به‌گفته وی، کسب و کار نوپای سرمایه‌پذیر با ساخت حساب کاربری و دریافت کد می‌تواند ایده خود را در سامانه ایران نوآفرین مطرح کند. همچنین سرمایه‌گذاران نیز امکان ثبت‌نام و ورود به تالار سرمایه‌گذاران را برای سرمایه‌گذاری روی کسب و کارهای نوپا دارند پس وقتی ایده‌ای از سوی استارتاپ‌ها در تالار سرمایه‌گذاران نمایش داده میشود، سرمایه‌گذاران جسور ایران نوآفرین می‌توانند این ایده‌ها را بررسی کنند و اطلاعات تماس با آن کسب و کار نوپا را مشاهده کرده و در صورت صلاحدید با آن استارتاپ ارتباط بگیرند.ناصری در ادامه گفت: برای حمایت و تشویق سرمایه‌گذارانی هم که در سامانه ایران نوآفرین ثبت‌نام و فعالیت می‌کنند، تسهیلاتی از نوع وام در نظر گرفته شده است. به این صورت که سازمان فناوری اطلاعات بخشی از مبلغی را که سرمایه‌گذار به‌عنوان سرمایه در اختیار سرمایه پذیر (استارتاپ) قرار داده با شرایط مناسب در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهد.
به‌گفته ناصری، تسهیلات ویژه‌ای هم که صندوق های سرمایه‌گذاری جسورانه حوزه فاوا در نظر گرفته، برای شرکت‌های نوپا تا سقف 675 میلیون تومان، برای کسب و کارهای غیر نوپا تا سقف 2.5 میلیارد تومان و برای شرکت‌های با توانمندی بالا تا سقف 4 میلیارد تومان با نرخ بهره 9 درصد، بازپرداخت تسهیلات 36 ماهه و تنفس 12 ماهه است.وی در پاسخ به این سؤال که چه ایده‌هایی در معرض دید سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد نیز گفت: ایران نوآفرین از تمامی ایده‌های حوزه فناوری اطلاعات استقبال می‌کند و آنها را در معرض دید سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد. در حال حاضر تیم‌های نوپا و شرکت‌های نوپا امکان ارائه ایده خود در تالار سرمایه‌گذاران را دارند. از سوی دیگر در این تالار امکان سرمایه‌گذاری روی یک ایده به‌صورت کنسرسیوم یعنی از سوی چند سرمایه‌گذار هم وجود دارد. ناصری درباره تبعات مشاهده آنلاین تیم‌هایی که نیاز به سرمایه‌گذاری دارند نیز گفت: مشاهده آنلاین تیم‌ها و دسترسی برخط سرمایه گذاران به اطلاعات تیم ها و درخواست های آنها، باعث تسریع فرایند و شکل‌گیری همکاری دوسویه سرمایه پذیر و سرمایه‌گذار میشود. از سوی دیگر الکترونیکی بودن این خدمت و دسترسی آن از طریق سامانه ایران نوآفرین باعث حذف بخشی از فرایندهای اداری و ایجاد بستر تسهیل کننده برای معرفی مطمئن سرمایه پذیران به سرمایه‌گذاران خواهد شد. به‌گفته ناصری با اینکه سرویس بوم سرمایه بتازگی به سامانه ایران نوآفرین اضافه شده اما تاکنون 20 سرمایه‌گذار به شکلی جسورانه فعال و از سراسر کشور در تالار سرمایه‌گذاران ایران نوآفرین حضور پیدا کرده‌اند و در همین مدت هم 13 ایده در مرحله اولیه (بررسی و مذاکره بین کسب و کار نوپا و سرمایه گذار) و 3 ایده نهایی شده (عقد قرارداد بین سرمایه پذیر و سرمایه گذار) و همچنین 30 ایده در مرحله انتظار جذب سرمایه‌گذار قرار دارند.
اقدامی مثبت برای طرفین ماجرا
مجید حصارکی مدیر شتابدهنده پیدایش، معتقد است به‌طور کلی اجرای این طرح و اضافه کردن بخش بوم سرمایه به سامانه ایران نوآفرین مثبت به‌نظر می‌رسد اما اگر هر کدام از طرفین ماجرا یعنی سرمایه پذیر و سرمایه‌گذار با درک درستی وارد این کارزار نشوند، قطعاً نه تنها سودمند نخواهد بود، بلکه در میان مدت نتیجه عکس داشته و باعث سرخوردگی خواهد شد.
حصارکی گفت: اکوسیستم استارتاپی ایران در آغاز راه است و تا به بلوغ برسد قطعاً راه زیادی دارد. ذات اکوسیستم استارتاپی این است که باید پیش رفت و رقبا را کنار زد تا سهم بیشتری از بازار را به‌دست آورد و کسب و کار را به رشد و توسعه رساند، بنابراین در این میان تعداد زیادی از استارتاپ‌ها حتی آنهایی که سرمایه و حمایت دریافت کرده‌اند نیز ناگزیر یا از بین رفته یا ادغام خواهند شد.
وی افزود: ذات سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها، سرمایه‌گذاری پر خطر و پر ریسک است اما اقدام سازمان فناوری اطلاعات در ارائه وام برای کاهش ریسک‌پذیری در ابتدای کار می‌تواند نقش مولد ایجاد کند اما نباید همیشگی باشد فارغ از اینکه پول‌های داده شده باید کاملاً رصد شود، چراکه بارها دیده شده این پول‌ها مقاصدی جز راه‌اندازی استارتاپ‌ها داشته‌اند. از سوی دیگر باید در کنار این کمک‌ها فرهنگ‌سازی شود تا دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری بخشی از پول خود را صرف سرمایه گذاری‌های پر خطر و ریسک مثل استارتاپ‌ها کنند.
مدیر شتابدهنده پیدایش معتقد است برای موفقیت در جذب سرمایه راه‌های دیگری هم وجود دارد و آن هم گزارش نمونه‌های موفق که پیشتر وارد این چرخه شده‌اند به همراه ورود به بازار سرمایه (بورس) است.وی در ادامه گفت: برای ادامه چرخه استارتاپ‌ها به این فرایندها نیاز دارند و می‌تواند تأثیر بسزایی روی ورود سرمایه‌های جدید در این عرصه داشته باشد. در کنار این مورد شفافیت کامل استارتاپ‌های دریافت کننده سرمایه، وام‌های پرداخت شده و سرنوشت هر کدام نیز می‌تواند اعتماد دیگران را برای سرمایه‌گذاری و ورود به حوزه استارتاپ‌ها بیشتر جلب کند.
سرمایه‌گذاری در مرحله بذری
هادی فرنود بنیانگذار «کاموا و پاکت» معتقد است با اضافه کردن سرویس «بوم سرمایه» به سامانه «ایران نوآفرین» برقراری ارتباط بین استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاران بخصوص سرمایه‌گذارانی که از حوزه استارتاپی برای سرمایه‌گذاری شناختی ندارند، بسیار مفید خواهد بود. فرنود گفت: سرمایه‌گذاران حرفه‌ای در حوزه استارتاپ‌ها، این بخش را بخوبی می‌شناسند ولی برای سرمایه‌گذارانی که در مرحله اولیه یادگیری هستند و در این حوزه خیلی فعال نبوده و استارتاپ‌ها را نمی‌شناسند، مفید است و یک مرحله کار آنها را در برقراری ارتباط با استارتاپ‌های خوبی که نیاز به سرمایه‌گذاری دارند، راحت‌تر می‌کند.اما این فعال حوزه استارتاپی اعتقاد دارد مشکل اصلی سرمایه‌گذاری در حوزه استارتاپ‌ها به مرحله اولیه بذری یا همان «seed» و با رقم‌های کمتر از 5 میلیارد تومان برمی‌گردد، چرا که در این مرحله سرمایه گذاری‌ها بدرستی انجام نمی‌شود.فرنود گفت: استارتاپ‌هایی که در مراحل اولیه شکل‌گیری هستند، با اتمام پولشان و بدون جذب سرمایه کسب و کارشان از بین می‌روند و وامی هم که از ابتدا با درصد کمی سود از سوی صندوق‌ها به استارتاپ‌ها تعلق می‌گیرد، مشوق قوی برای سرمایه‌گذاری روی ایده‌های استارتاپ‌ها نیست.به گفته این کارشناس، راه‌های بهتری هم برای سرمایه‌گذاری در حوزه استارتاپی کشور وجود دارد و به نظر می‌رسد الگوبرداری از برنامه کشور انگلستان می‌تواند نسخه خوبی برای کشور ما باشد.وی در ادامه گفت: در انگلستان برای مرحله seed برنامه دارند، به این ترتیب که اگر سرمایه‌گذاری در مرحله seed روی استارتاپی سرمایه‌گذاری کند، به همان میزان که سرمایه‌گذاری کرده، معاف از مالیات میشود به این صورت ریسک سرمایه‌گذاری تقریباً به صفر می‌رسد و با این روش می‌توان مانند انگلستان سرمایه‌های زیادی را جذب استارتاپ‌ها کرد. فرنود افزود: از سوی دیگر می‌توان به همان میزانی که قرار است روی استارتاپی سرمایه‌گذاری شود، نصف مبلغ را سرمایه‌گذار و نصف دیگر را دولت بپردازد. این اقدام بهتر از ارائه وام به سرمایه‌گذار یا استارتاپ است. هرچند دولت در سرمایه‌گذاری مشترک بیشتر درگیر میشود اما منطقی‌تر است چون ارائه وام ،ریسک سرمایه‌گذاری را خیلی کاهش نمی‌دهد.این کارشناس معتقد است بدون سرمایه‌گذاری درست ،استارتاپ‌های زیادی از گردونه حذف می‌شوند و دیگر استارتاپی انگیزه‌ای برای ارائه ایده نخواهد داشت و مجبور میشود تا راه مهاجرت را در پیش بگیرد و به این ترتیب اکوسیستم استارتاپی در کشورمان می‌میرد بنابراین اگر می‌خواهیم برای آینده اکوسیستم استارتاپی کشور کاری انجام دهیم این است که مشکل سرمایه‌گذاری را در مرحله seed حل کنیم.