رقابت یارانه‌ای دولت‌ها برای پیروزی در رقابت تولید چیپ نیمه رسانا
در دوران ملی گرایی صنعتی، تایید یارانه ۵۲ میلیارد دلاری سنا برای تولید کنندگان چیپ کامپیوتر تنها یک مورد از تلاش دولت‌های جهان برای تولید این محصول مهم محسوب میشود. اگر یک شرکت تولید کننده نیمه رسانا در تایوان کارخانه‌ای احداث کند، دولت تقریبا نیمی از هزینه زمین و ساخت و ساز و ۲۵ درصد از هزینه‌های تجهیزات را متقبل میشود. در سنگاپور، یارانه‌های دولتی هزینه مالکیت یک کارخانه تولید چیپ کامپیوتر را به مقدار بیش از یک چهارم کاهش می‌دهند. اروپا نیز مزایای مالی خاصی را برای این بخش در نظر گرفته است و دولت چین قصد دارد تا سال ۲۰۲۵، تا ۲۰۰ میلیارد دلار یارانه به شرکت‌های نیمه رسانا اختصاص دهد.
در گزارش هفته پیش کاخ سفید به طرح‌های ویژه‌ای اشاره شد که نشان می‌دهد ایالات متحده قصد دارد تولید کنندگان بیشتری را به ساخت کارخانه‌های تولی چیپ کامپیوتری در داخل ترغیب کند. چیپ‌های نیمه رسانا کالای گرانبهایی هستند که کمبودشان باعث مشکلات زیادی در جهان و البته ایالات متحده شده است.
ایالات متحده هفته گذشته زمانی که در رای گیری سنا و با اتفاق نظر دو حزب، یارانه ۵۲ میلیارد دلاری را برای بخش تولید و تحقیقات چیپ تصویب کرد در رقابت یارانه‌های دولتی یک گام به جلو برداشت. این اقدام با پشتیبانی بایدن هنوز باید تاییدیه کنگره را نیز دریافت کند.
اما حتی در صورت تصویب این طرح نیز ایلات متحده برای جذب کارخانه‌های تولید کننده این تکنولوژی پیشرفته با رقابت سنگین جهانی روبرو است. ملی گرایی صنعتی باعث شده تا بسیاری از کشور‌ها در جهانی پر تلاطم به جای اتکا بر واردات در جهت تولیدات داخلی تلاش کنند.
برخی دولت‌های آسیایی از مدت‌ها پیش یارانه‌ای را به تولیدات چیپ و سخت افزار اختصاص داده‌اند. اما این حالا مناطق بیشتری این رویکرد را در پیش گرفته و مقیاس این کمک‌ها در حال افزایش است و جهانی سازی رو به رکود است. این موضوع تا حدی از نارضایتی کارگران کشور‌های توسعه یافته‌ای منشا می‌گیرد که فرصت‌های شغلیشان به خارج منتقل شده است.
از سوی دیگر این موضوع را می‌توان پاسخی به پاندمی کرونا دانست. پاندمی باعث قرنطینه کشور‌ها و اخلال در زنجیره عرضه جهانی شد و درنتیجه بسیاری از کشور‌های غربی تجهیزات درمانی و دیگر کالاهای اساسی مورد نیاز برای مبارزه با ویروس و بازسازی اقتصاد را در اختیار نداشتند.
شاید این وضعیت بیشتر از همه پاسخی به سرمایه‌گذاری عظیم دولت چین روی صنایع تکنولوژی داخلی باشد، جریانی که قانون گذاران و مسئولان معتقدند در صورت عدم مقابله بیش از پیش اقتصاد آمریکا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا پس از تایید این طرح در سنا گفت: «ما در رقابتی برای پیروزی در قرن ۲۱ هستیم و تیر آغاز رقابت شلیک شده است. حالا که دیگر کشور‌ها به سرمایه‌گذاری روی تحقیق و توسعه خود ادامه می‌دهند، ما نمی‌توانیم خطر عقب افتادن را تحمل کنیم. آمریکا باید جایگاه خود به عنوان خلاق ترین و نوآور ترین کشور جهان را حفظ کند.»
اضطرار رقابت با چین باعث شده تا حتی جمهوری خواهان بیشتری مداخله دولت در اقتصاد آمریکا را بپذیرند، دیدگاهی که معمولا در سیاست صنعتی دموکرات‌ها دیده میشود.
منتقدان این یارانه می‌گویند که آیا نیاز است میلیاردها دلار از بودجه مالیات دهندگان را به صنعت سوددهی اختصاص دهیم که درنتیجه ممکن است درنتیجه بسته‌های حمایتی بیش از حد باعث شلوغی تولید یا تولید بیش از حد شود.
سناتور برنی سندرز ماه پیش در توییتی گفت: «کنگره باید برای توسعه تولید میکرو چیپ آمریکا تلاش کند اما نباید ۵۳ میلیارد دلار بودجه رفاه شرکتی را بدون قید و شرطی به بزرگترین و سودآورترین شرکت‌های کشور اختصاص دهد.» او تنها دموکراتی بود که علیه این قانون رای داد.
ویلی شیه، استاد مدرسه تجارت هاروارد که در زمینه تکنولوژی و تولید تخصص دارد، این برنامه یارانه‌ای دولت آمریکا را «نگران کننده» خواند.
او در ایمیلی گفت: «تمامی لابی کنندگان در حال تلاش هستند که شرکت‌های آنها سهمی از این پول داشته باشد و توجه کمتری به نحوه استفاده از این بودجه یا بازده آن میشود.»
سناتور مارک آر وارنر، که به همراه سناتور جان کورنین برای تایید این بودجه تلاش کرد، می‌گوید ایالات متحده با توجه به بسته‌های مایتی دیگر دولت‌ها، هیچ گزینه‌ای به جز یارانه ندارد.
او هفته گذشته به خبرنگاران گفت: «ما به زنجیره عرضه‌ای در اینجا در ایالات متحده نیاز داریم.» کارخانه‌های نیمه رسانا از جمله پر هزینه ترین تاسیسات هستند و به دلیل ماشین آلات تخصصی به ۱۰ میلیارد دلار یا بیشتر بودجه نیاز دارند.
توماس ساندرمن، مدیرعامل شرکت تکنولوژی اسکای واتر(SkyWater Technology) تولید کننده چیپ در مینه‌سوتا، می‌گوید این شرکت امیدوار است که بخشی از این یارانه را برای تسریع توسعه کارخانه خود در شهر مین ایالت بلومینگتون استفاده کند. صنعت خودرو سازی یکی از مشتریان چیپ شرکت اسکای واتر است و از این چیپ‌ها در صفحه نمایش‌های داشبورد استفاده می‌کند. تولید کنندگان لواز خانگی و وزارت دفاع نیز از این چیپ‌ها استفاده می‌کنند.
به گفته ساندرمن، به دلیل افزایش تقاضا اسکای واتر با یارانه و بدون آن به تجهیزات تاسیسات خود خواهد افزود، اما خرید ماشین آلات با پشتیبانی دولت فدرال سریع تر انجام میشود و برآورد او این است که مجموع سرمایه گذاری ۲۵۰ میلیون دلار باشد.
به گفته او اسکای واتر با تامین بودجه از سوی دولت فدرال ظرف ۱۲ ماه بازده کارخانه خود را دوبرابر می‌کند. او می‌گوید: «اگر ما بدون بودجه این کار را انجام بدهیم سالها زمان می‌برد.»
بازار بسته‌های حمایتی در حوزه تولید باتری‌های یون‌لیتیوم که بخش مهمی از اقتصاد سبز هستند نیز داغ شده است. این باتری‌ها انرژی خودرو‌های الکتریکی را تامین و انرژی تجدید پذیر را برای شرکت‌های کاربردی ذخیره می‌کنند. همچنین انتظار می‌رود که این باتری‌ها در زمینه تامین انرژی هواپیما و تجهیزات نظامی از جمله پهباد‌ها نیز اهمیت پیدا کنند.
اتحادیه اروپا امسال اعلام کرد که ۳.۵ میلیارد دلار یارانه به تسلا، BMW و دیگر شرکت‌های تولید کننده باتری‌های یون‌لیتیوم در اروپا اختصاص می‌دهد و سعی دارد وارد از چین را کاهش دهد.
هند ماه گذشته اعلام کرد که برای پشتیبانی از استراتژی «ساخت هند»، ۲.۵ میلیارد دلار یارانه را به تولید باتری اختصاص می‌دهد و ایالات متحده نیز طرح اولیه را برای حمایت از تولید کنندگان داخلی باتری و اجزای آن اختصاص داده است، موضوعی که جنیفر گرانهولم، وزیر انرژی، روز دوشنبه درمورد آن صحبت می‌کند.
با این حال شدید ترین رقابت را در حوزه نیمه رساناها شاهد هستیم. این اجزای کوچک، مغز اکثر لوازم الکترونیکی مدرن، از یخچال و جاروبرقی تا موبایل، هواپیما و خودرو را تشکیل می‌دهند. صنعت خودرسازی شدیدا از کمبود چیپ ضربه خورده و مجبور به تعطیلی موقت کارخانه‌هایی در آمریکا و بخشی‌هایی از اروپا شده‌اند.
زماین که پت گلسینگر، مدیرعامل اینتل غول تولید چیپ آمریکا، برای بررسی مکان‌های احتمالی تاسیس یک کارخانه جدید از اروپا دیدار کرد، مسئولان برای او فرش قرمز پهن کردند. دولت‌های اروپایی قصد دارند بخشی از بودجه ۱۴۵ میلیارد یورویی-حدود ۱۷۵ میلیارد دلار-دیجیتال را به سرمایه گذاری روی چیپ اختصاص دهند و سهم تولیدات چیپ خود در جهان را تا سال ۲۰۳۰ دو برابر کنند و به ۲۰ درصد از این بازار ۵۴۰ میلیارد دلاری برسانند.
گلسینگر در آلمان با پیتر آلتمایر، وزیر اقتصاد و مارکوس سوئدر، فرماندار باواریا، ملاقات و همچنین با مدیران BMW و دویچه تلکام (Deutsche Telekom) دیدار کرد. او همچنین با مارگارت وستاگر و تیری برنتون، نمایندگان اتحادیه اروپا نیز دیدار کرد و برتون تصویری از این دیدار را در توییتر به اشتراک گذاشت. برتون که با TSMC غول تولید چیپ تایوانی نیز ارتباط برقرار کرده می‌گوید: «اروپا مصمم است تا رهبری تولید نیمه رسانای جهانی را پس بگیرد.»
دولت‌های اروپایی در اعلامیه‌ای در ماه دسامبر گفتند که یک «واقعیت جدید ژئوپلیتیک، صنعتی و تکنولوژی» در حال شکل دادن به صحنه تکنولوژی است.
آنها گفتند: «در عرصه‌ای که یک تجارت جهانی بود، یک سری مناطق در حال تقویت اکوسیستم داخلی نیمه رسانا هستند تا از وابستگی بیش از حد به واردات جلوگیری کنند.»
طرحی که سنا، به رهبری سناتور چارلز ای شومر و سناتور تاد سی یانگ، به تصویب رسانده است بودجه فدرال را به اهداف صنعتی فراتر از چیپ اختصاص می‌دهد. این طرح ۱۰ میلیون دلار را به وزارت بازرگانی اختصاص داده تا مراکز تکنولوژی با هدف کمک به ساخت شرکت‌های جدیدی و تقویت تولید و آموزش نیروی کار احداث کند.
این طرح همچنین یک بودجه ۸۱ میلیارد دلاری را در یک دوره پنج ساله به بنیاد علوم ملی اختصاص می‌دهد که بخشی از آن مختص مدیریت تکنولوژی نوآوری برای تسریع عرضه تکنولوژی در حوزه‌هایی مثل هوش مصنوعی، رباتیک و محاسبات پیشرفته است.
این طرح همچین ۱۶.۹ میلیارد دلار را در یک دوره چهار ساله برای تحقیق و توسعه و «فعالیت‌های مربوط به زنجیره عرضه انرژی» که شامل پشتیبانی از تولید باتری میشود، در اختیار وزارت انرژی می‌گذارد.
از ۵۲ میلیارد دلاری که برای نیمه رساناها کنار گذاشته شده، سه چهارم مستقیما به سازندگان چیپی اختصاص دارد که می‌خواهند کارخانه‌های فعلی خود را توسعه داده یا تاسیسات جدیدی را احداث کنند. از این پول، ۲ میلیارد دلار به تولید چیپ‌هایی با طراحی قدیمی که در خودروسازی، ارتش و دیگر صنایع کاربرد دارد اختصاص گرفته است.
۱۰.۵ میلیارد دلار دیگر نیز به تاسیس یک مرکز تکنولوژی نیمه رسانای ملی اختصاص دارد و این مرکز به تجهیزات پیشرفته‌ای مجهز میشود که استارتاپ‌ها می‌توانند برای آزمایش و ساخت نمونه اولیه چیپ جدید از آن استفاده کنند.