این روزها بسیاری از قابلیتهای پیشرفته گوشیهای هوشمند از جمله آیفونهای اپل، با بهرهگیری از ظرفیتهای کلود انجام میشود. بدین معنی که اپلیکیشنها، بهمنظور ارائه سرویس و یا قابلیتی خاص به کاربران، میبایست اطلاعات خود را به کلود ارسال کنند تا پردازش در این فضا صورت گیرد.
اما اکنون شرکتهای اپل و گوگل معتقدند که گوشیهای امروزی به اندازه کافی باهوش و هوشمند هستند که بتوانند برخی از این کارهای مبتنی بر فناوری یادگیری ماشینی را خودشان و بدون نیاز به کلود انجام دهند. اپل در خلال رویداد WWDC 2021 اعلام کرد که دستیار صوتی سیری این شرکت قادر است در برخی از مدلهای جدید آیفون و آیپد، بدون نیاز به کلود، برخی از دستورات را اجرا کند.
گوگل در نیز در کنفراس توسعهدهندگان امسال خود اعلام کرد که در نسخه جدید سیستم عامل اندروید، قابلیتی تعبیه شده که فرآیند پردازش اطلاعات حساس و مهم توسط خود دستگاه انجام میشود. این قابلیت Private Compute Core نام دارد.
اپل و گوگل اعلام کردند که ارائه قابلیتهای یادگیری ماشینی روی دستگاههای هوشمند میتواند منجر به ارتقای امنیت اطلاعات و حفظ بیشتر حریم شخصی کاربران شود. در واقع، عدم انتقال اطلاعات به کلود، علاوه بر به حداقل رساندن هرگونه سوءاستفادههای احتمالی، میتواند در زمان نیز صرفهجویی کند و مدت زمان انتظار کاربران را کاهش دهد.
همچنین، حفظ این اطلاعات روی دستگاههای هوشمند و پردازش خصوص آنها، باعث میشود تا کاربران اطمینان بیشتری به شرکتهای تولیدکننده دستگاههای هوشمند داشته باشند و در برابر درخواستهایی مبنی بر اشتراک بیشتر اطلاعات، راحتتر موافقت کنند.
این فرآیند یعنی پردازشهای یادگیری ماشینی روی دستگاهها، نتیجه سالها تلاش و سرمایهگذاری شرکتها به منظور محدود کردن ارسال اطلاعات به فضاهای کلود است. اخیرا دو شرکت اپل و گوگل، موفق به توسعه فناوری جدیدی به نام Federated Learning شدهاند که به سیستم یادگیری ماشینی مبتنی بر کلود این اجازه را میدهد تا بدون دسترسی به اطلاعات خام کاربران، خود را بهروزرسانی کند. به عبارتی، در این روش، پردازش اطلاعات درون دستگاه صورت میگیرد و تنها چکیدهای از اطلاعات با کلود به اشتراک گذاشته میشود.
گوگل از این روش برای ارائه پیشنهادهایی در حین تایپ در موبایل استفاده کرده و اپل نیز از فناوری مذکور، در بروزرسانی مدلهای تشخیص صدا بهره گرفته است. راشل کامینگز، از محققان دانشگاه کلمبیا که پیشتر، خدمات مشاورهای را به منظور حفظ حریم خصوصی کاربران به اپل ارائه داده، معتقد است که این تغییر بزرگ یعنی سپردن پردازش اطلاعات به دستگاه و نه کلود، اقدامیمهم و قابل توجه در زمینه ارتقای امنیتی اطلاعات کاربران محسوب میشود.
این فرآیند نهتنها به پیشرفتهایی در زمینه علوم رایانهای نیازمند است، بلکه شرکتهای تولیدکننده محصولات هوشمند نیز میبایست به چالشهای پردازش اطلاعات توسط دستگاههایی که در اختیار کاربران قرار دارند، تن دهند. بدین معنی که این فرآیند میبایست در عمل، پیادهسازی شود.
گوگل اخیرا اعلام کرد سیستم یادگیری ماشینی Federated Learning که پردازش درون دستگاهی را انجام میدهد، تنها در زمانیهایی که گوشی کاربر روشن است و یا به ارتباط اینترنت رایگان متصل شده، فعال خواهد شد و این فرآیند از طریق پردازندههای قوی که در دل محصولات این شرکت تعبیه شده، صورت میگیرد. ناگفته نماند که از این فناوری به صورت محدود مورد استفاده قرار میگیرد و هنوز به طول کامل، توسعه نیافته است.
گوگل همچنین در سال 2019 اعلام کرد که در گوشیهای جدید پیکسل این شرکت، پردازشهای دستیار صوتی این شرکت صرفا درون دستگاه و بدون نیاز به کلود انجام میشود. همانطور که میدانید، اپل نیز در جریان کنفرانس توسعه دهندگان امسال خود اعلام کرد که دستیار صوتی سیری با بهرهگیری از فناوری موتور عصبی (Neural Engine) که به پردازندههای موبایلی این شرکت اضافه شده، میتواند الگوریتمهای یادگیری ماشینی را مدیریت کرده و پردازشها را بر عهده بگیرد.
به گفته کارشناسان، این قابلیت جدید سیری تحسینبرانگیز است چراکه هرگونه نگرانی پیرامون انتقال فرامین صوتی کاربران به کلود را رفع میکند و در نتیجه، کاربران اطمینان بیشتری به این دستیارهای صوتی خواهند کرد.
شرکت گوگل نیز دستیابی به پردازش درون دستگاهی را مزیتی بزرگ برای حفظ حریم شخصی و امنیت اطلاعات کاربران توصیف و عنوان کرد که به تلاشهای خود برای ارتقای این قابلیت ادامه خواهد داشت. این شرکت امیدوار است که شرکتهایی همچون سامسونگ، قابلیت جدید Privacy Compute Core اندروید را در دستگاههای اندرویدی خود تعبیه و از آن برای حفاظت از اطلاعات حساس و محرمانه کاربران استفاده کنند.