رگولاتوری به عنوان بازوی نظارتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مصوبههای گوناگونی برای رشد در بازار ICT و ایجاد شرایط رقابتی در نظر میگیرد که در این میان آنطور که خود رگولاتوری هم اذعان میکند این مصوبهها تنها توسط مخابرات اجرا نمیشود. حالا معاون راهبردی و توسعه بازار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به پیوست اعلام میکند که در راستای رسیدن به نسل پنجم رگولاتوری که از سمت اتحادیه جهانی مخابرات مشخص میشود همکاری فرابخشی با سایر رگولاتوریهای را شروع کرده و در اولین گام، مخابرات موظف شده است مصوبات رقابتی رگولاتوری مانند تعرفه، بیتاستریم و… را اجرا کند و در غیر این صورت از سمت شورای رقابت نیز با او برخورد خواهد شد.
سالهاست که ساختار و استقلال رگولاتوی یا همان سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور از سمت مدیران و فعالان بازار ICT مورد انتقاد است. به باور این فعالان از آنجا که رگولاتوری نهادی زیر نظر وزارت ارتباطات است قدرت اجرای مقررات و استقلال لازم برای برخورد با متخلفان این بازار در اجرای مصوباتش را ندارد.
اما علیمحمد منتظری، معاون راهبردی و توسعه بازار سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفتوگو با پیوست اعلام میکند که مصوبات رگولاتوری در حوزههای مختلف توسط تمامی بازیگران این حوزه به جز مخابرات اجرا میشود.
او با تاکید بر اینکه مصوبات این سازمان توسط تمامی اپراتورهای بازار ICT اجرا میشود به پیوست گفت: «واقعیت این است که به جز مخابرات مورد دیگری نداریم که مصوبات رگولاتوری را اجرا نکند. مقررات رگولاتوری همیشه از سمت بازیگران این عرصه اجرا شده است. بنابراین نمیتوان گفت چون یک بازیگر مقرراتی را اجرا نمیکند پس مشکل از استقلال رگولاتوری است.» به باور او استقلال رگولاتوری الزاما باعث قدرتمند شدن این سازمان در شرایط فعلی اکوسیستم مقرراتگذاری کشور نمیشود.
او با طرح این سوال که اگر رگولاتوری از زیر نظر وزارت ارتباطات خارج شود با چه ساختاری اداره شود گفت: «اگر رگولاتوری را تبدیل به انجمن کنیم، باز هم قدرتی ندارد که با یک بازیگر مانند مخابرات به خاطر عدم اجرای مصوباتش برخورد کند. اگر هم زیر نظر کمیسیونی در مرکز ملی فضای مجازی برود آنقدر دستگاههای مختلف در این مرکز هستند که تصمیمگیری در مورد یک موضوع با توجه به نظرات مختلف و دیدگاههای مختلف دستگاهها بسیار طولانی میشود.» انتظاری تنها راه داشتن یک رگولاتوری قدرتمند را در این میبیند که مانند مدلهای ایجاد رگولاتوری در کشورهای دیگر- مانند انگلستان که آفکام را دارد- رگولاتوری حوزه ICT با داشتن دادگاه مشخص، فضا را رگولیشن کند و نظراتش هم توسط ارگانهای دیگر باطل نشود.
حرکت به سمت نسل پنجم رگولاتوری
با وجود همه انتقادهایی که به نحوه رگولیشن سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی از سمت فعالان این بازار مطرح میشود؛ اما این سازمان توانسته با رسیدن به شاخصهای تعیین شده اتحادیه جهانی مخابرات موفق به دریافت رتبه نسل چهارم رگولاتوری در دنیا شود. آنطور که منتظری به پیوست میگوید رتبهبندی نسلهای رگولاتوری به پنج نسل میرسد که به تازگی سازمان تنظیم توانسته با رسیدن به شاخصهای ITU در این زمینه، وارد نسل چهارم رگولاتوری شود. طبق گفته منتظری براساس ارزیابی انجام شده، رگولاتوری ایران رتبه ۵۸ و امتیاز ۸۶ را کسب کرده که در مقایسه با نتایج رتبهبندی سال ۲۰۱۹، دو امتیاز و هفت رتبه ارتقاء داشته است. منتظری حفاظت از منافع مصرفکنندگان، بازارهای باز و پیشرفت در سرمایهگذاری مطابق با اهداف اجتماعی و اقتصادی، ایجاد مقررات یکپارچه براساس سیاستهای اقتصادی و اجتماعی در سطح ملی و… را از ویژگیهای نسل چهارم رگولاتوری عنوان کرد. او میگوید آنها در تلاش هستند که به رگولاتوری نسل پنجم دست پیدا کنند. در رگولاتوری نسل پنجم مهمترین شاخص همکاری با سایر نهادهای مقرراتگذار در سطح بازار است.
منتظری اعلام میکند که آنها در اولین گام برای ورود به نسل پنجم همکاری و مذاکره با شورای رقابت را آغاز کردهاند.
منتظری در این مورد به پیوست گفت: «ماه گذشته سازمان تنظیم مقررات با همکاری شورای رقابت مصوبهای را در این شورا تصویب کرد که از این پس تمام مقرراتی که در حوزه رقابت برای مخابرات گذاشته میشود از سمت این شرکت لازم الاجرا است.» او ادامه داد: «در مصوبهای که طبق همکاری با شورای رقابت به تصویب رسیده مخابرات ملزم شده که علاوه بر اجرای مصوبات رقابتی شورای رقابت، مصوبات حوزه رقابت کمیسیون سازمان تنظیم مقررات را نیز اجرا کند، در غیر این صورت در چارچوب پروانهاش جریمه و از سمت شورای رقابت با آن برخورد خواهد شد.»
اینکه این همکاری رگولاتوری با شورای رقابت با توجه به جایگاه این شورا در بازار، تا چه حد شرکت مخابرات را که پیش از این مصوبات رگولاتوری را به درستی اجرا نمیکرده، مجاب به انجام مقررات میکند نیازمند گذر زمان بیشتری است.