انگلستان زمانی یکی از پیشتازان تولید نیمه رسانا در اروپا بود و شرکتهایی مثل ایآرام (Arm) را داشت که تکنولوژی آن در ۹۰ درصد از تمام دستگاههای موبایل وجود دارد و گروه فناوری ایمجینیشن (Imagination) که چیپهای مورد استفاده اپل را عرضه میکند. اما این جایگاه مربوط به زمانی است که شرکتهای تولید کننده به خارجیها فروخته نشده بود. ایآرام را گروه سافتبانک از ژاپن با تاییدیه دولت خریداری کرد و حالا این شرکت به انویدیا فروخته شده است. ایمجینیشن با امضای ترزا می، نخست وزیر وقت، به یکی از صندوقهای سرمایه چینی فروخته شد و این در حالی است که یکی از بنیانگذاران این صندوق در آن زمان به جرم معامله با اطلاعات داخلی از سوی افبیآی تحت پیگیری بود.
در مجموع شرکتهای نیمه رسانایی که از ماه می ۲۰۱۰ تا زمان روی کار آمدن دولت محافظه کار جدید در این کشور به خریداران خارجی فروخته شدند حدود ۴۲ میلیارد دلار ارزش دارند. آخرین معاملهای که در این آمار احتساب شده مربوط به فروش شرکت ایآرام به انویدیا است.
حالا و در بحبوحه کمبود نیمه رسانا و در حالی که جهان به دنبال راهی برای مقابله با این مشکل است، به گفته افراد مطلع شرکت دیگری به نام تاسیسات تولید ویفر نیوپورت (Newport Wafer Fab) قرار است به قیمت حدود ۶۳ میلیون پوند (۸۷ میلیون دلار) به یک تولید کننده چینی فروخته شود. دولت بوریس جانسون که در ابتدا از این مسئله چشم پوشی کرد حالا در حال بررسی این قرارداد است اما منتقدان میگویند کمی برای این کار دیر شده است.
دامینیک کامینگز، مشاور سابق جانسون، در توییتی گفت که دولت فعلی انگلستان «از ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ آمار ننگینی در این باره دارد.» تام تاگندهات، رئیس کمیته امور خارجه انگلستان، در توییتی گفت که بررسیهای جانسون را تایید میکند.
شرکت نیوپورت به یک آزمون بدل شده است: این اولین خرید مهم چینیها از زمان تشدید مقررات خرید در این دولت است که براساس آن دولت یک دوره ۳۰ روزه برای بررسی قراردادها در اختیار دارد.
باب سیلی، نماینده محافظه کار پارلمان و عضو کمیته امور خارجه، در مصاحبهای گفت: «تاسیسات ویفر نیوپورت بسیار نگران کننده است. ما باید در معامله با دولت چین همبستگی داشته باشیم. نگرانی من از عدم همبستگی است و نگرانم که درک درستی از وابستگی به چین و لزوم فاصله گرفتن از وابستگی تجاری نداریم.»
انگلستان به ندرت قرارداد فروش را براساس موضوعات امنیت ملی متوقف میکند و در مواردی معدود هم قراردادها کوچک و مربوط به صنعت هوا فضا بودند. در سال ۲۰۲۰، پس از اینکه دولت پیشنهاد یک شرکت چینی برای شرکت متیس ارواسپیس که تولید کننده دفاعی بود را بررسی کرد، این شرکت چینی پیشنهاد خود را کنار گذاشت. همچنین در همان سال، دولت قراردادی مربوط به شرکت آیامپیکراس (Impcross) را که ماشینهای CNC تولید میکند را که قرار بود با یک خریدار چینی منعقد شود متوقف کرد.
انگلستان به جای مداخله مستقیم، شرایطی مثل افزایش مشاغل داخلی و تضمین سرمایهگذاری در آینده را برای سرمایهگذاران و شرکتها مشخص کرده است. زمانی که سافتبانک در سال ۲۰۱۶ شرکت ایآرام را خریداری کرد، دولت این غول ژاپنی را مجبور کرد تا دفتر اصلی ایآرام را در کمبریج نگه دارد و نیروی کار آنرا دوبرابر کند.
قانونگذاران برای قرارداد شرکت تکنولوژی ایمجینیشن نیز یک سری شرایط در نظر گرفتند که باعث قرارداد آن با صندوق سرمایه کنیون بریدج (Canyon Bridge) و جلوگیری از بررسی بیشتر قانونگذاران آمریکایی شد. می نخست وزیر وقت بر این اساس فروش شرکت ایمجینیشن را تایید کرد که صندوق سرمایه کنیون بریدج تابع قوانین آمریکا باشد و به سرمایهگذاری در انگلستان ادامه دهد.
پس از نهایی شدن این قرارداد آمریکا بنجامی چائو (Benjaming Chow)، همبنیانگذار کنیون بریدج، را به خرید فروش براساس اطلاعات داخلی محکوم کرد. همچنین این صندوق سرمایه دفتر خود را نیز از سن فرانسیسکو به جزایر کیمن منتقل کرده است. پس از آن قانونگذاران انگلستان به دلیل نگرانی از برنامه مالکان چینی برای تکنولوژی این شرکت، مدیران شرکت تکنولوژی ایمجینیشن را احضار کردند.
رویکرد متحدان انگلستان در این باره تغییر کرده است. آمریکا بیش از پیش قراردادهای مربوط به نیمه رسانا را متوقف میکند و کشورهای اروپایی نیز رویکرد محافظهکارانه تری نسبت به تکنولوژی چیپ داخلی داخلی دارند. ماریو دراگی، نخست وزیر ایتالیا، ماه آوریل از فروش شرکت LPE SpA در میلان که اجزایی با کاربردهای الکترونیکی را تولید میکند، به هلدینک اینونلند در شنژن جلوگیری کرد.
برخلاف ایآرام و شرکت تکنولوژی ایمجینیشن که چندین میلیارد دلار ارزش داشته و نقش مهمی در زنجیره عرضه نیمه رسانا دارند، روشن نیست که آیا تاسیسات تولید ویفر نیوپورت نیز از اهمیت استارتژیک برخودار است یا خیر.
این شرکت، ورقههای بسیار کوچک سیلیکون را ساخته و پرداخت میکند که پایه تولیدات میکروچیپها هستند و عمدتا برای مدیریت انرژی در محصولاتی مثل خودرو کاربرد دارند. براساس تازهترین گزارش مالی منتشر شده، این شرکت سال مالی منتهی به سپتامبر ۲۰۱۹ را با زیان ۰.۵ میلیون پوندی و بازده مالی ۴۹ میلیون پوندی به پایان رسانده است.
مالک این تاسیسات درو نلسون، مدیرعامل سابق IQE Plc، تولید کننده ویفر نیمه رسانا، است. براساس این قرارداد، او بخشی از اموال ذهنی نیمه رساناهای جدید را در مالکیت خود خواهد داشت.
ایان دانکن اسمیت، رهبر سابق حزب محافظه کار، در مصاحبهای گفت: «دولت باید وارد عمل شده و از آن جلوگیری کند. این مثال بار دیگر نشان میدهد که با وجود مقررات و با وجود صحبتهای پیشین، دولت یک نگاه دوگانه نسبت به چین دارد. از یک سو میگوید درمورد چین نگران است؛ اما از سوی دیگر میخواهد با این کشور معامله کند. سیاست دولت درمورد چین بسیار بی نظم و بی هدف است و امیدی به آن نیست. این فروش یک فاجعه در بخش سرمایهگذاری است.»