تعیین مسیر سبز بدون آلودگی با سامانه‌های محققان کشور/رشد بی‌نظیر اقتصاد پایین‌دست فضایی
مشاور رییس سازمان فضایی، پوشش گسترده، در دسترس بودن در همه جا و در هر زمان و دسترسی سریع و به‌موقع را از مزایای فناوری‌های فضایی نام برد و گفت: بر این اساس شرکت‌های استارت‌آپی در این حوزه سامانه‌هایی در زمینه‌هایی چون پایش آلودگی هوا، طوفان‌های گرد و غبار و تعیین مسیر سبز را از طریق داده‌های ماهواره‌ای ارائه کردند.
مهدی ابوالقاسمی امروز در وبینار کاربرد داده‌های ماهواره‌ای در توسعه کسب و کارهای فضا پایه با اشاره به برخی باورها در زمینه لوکس بودن فناوری‌های فضایی، گفت: این در حالی است که امروزه با پیشرفت فناوری‌ها در حوزه‌های مختلف، تقریبا حوزه‌ای نداریم که از فواید فناوری‌های فضایی بی بهره باشد.
وی نمونه آن را ماهواره‌های موقعیت‌یابی دانست که این سیستم‌ها بر روی اکثر سیستم‌ها نصب شده است و در صورتی که خدمات موقعیت‌یابی در اختیار نداشته باشیم، از مزایای این فناوری بی‌نصیب خواهیم ماند.
ابوالقاسمی، پوشش گسترده، در دسترس بودن در همه جا و در هر زمان، دسترسی سریع و به موقع، عدم آسیب پذیر در برابر حوادث طبیعی و هزینه کم را از مزایای فناوری‌های فضایی نام برد و یادآور شد: در زمانی که مخاطرات طبیعی و یا انسان ساز رخ می‌دهد، اکثر زیر ساخت‌های زیر زمینی متاثر آن می‌شوند، ولی فناوری‌های فضایی در هر زمانی قادر به ارائه خدمات به کاربران هستند.
مشاور رییس سازمان فضایی، با اشاره به انواع ماهواره‌ها، گفت:"ماهواره‌های بزرگ" که شامل ماهواره‌های مخابراتی و تلویزیونی می‌شوند، دسته دیگر "ماهواره‌های متوسط" هستند که بین ۵۰۰ تا هزار کیلوگرم وزن دارند که شامل ماهواره‌های تصویربرداری با کاربردهای وسیعی هستند.
وی ماهواره‌های "مینی ماهواره"با وزن حدودی ۱۰۰ کیلوگرم را دسته دیگری از ماهواره‌ها دانست و خاطر نشان کرد: دسته دیگر از ماهواره‌ها "میکروماهواره‌ها" هستند که وزن آنها ۱۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم است و با توجه به تغییرات ایجادشده صنعت فضایی به سمت ساخت ماهواره‌های میکرو حرکت شده است؛ چرا که این ماهواره‌ها دارای وزن کم و هزینه پایینی هستند.
وی پنجمین دسته ماهواره‌ها را "ماهواره‌های نانویی" عنوان کرد که وزن آنها بین یک تا ۱۰ کیلوگرم است و ادامه داد: در ۱۵ سال قبل اگر گفته می‌شد که ماهواره یک کیلوگرمی نیاز است، کسی تصور ساخت ماهواره‌ای با این ابعاد را نداشت، ولی با گذشت زمان و توسعه فناوری، اکثر ماهواره‌های کوچکی که ساخته می‌شوند، در ۱۰ کیلوگرم است که از نمونه این ماهواره‌ها می‌توان به ماهواره‌های "کیوب ست" یا "ماهواره‌های مکعبی" اشاره کرد.
به گفته این فعال حوزه فضایی، ماهواره‌های مکعبی دارای ابعاد ۱۰ در ۱۰ در ۱۰ سانتی‌متر است که وزن یک واحد آنها یک کیلوگرم است و بر اساس نیاز می‌توان بر حسب نیاز این ماهواره‌ها را در کنار هم قرار داد و یونیت‌های ماهواره‌ای را تشکیل داد.
ابوالقاسمی، با اشاره به توسعه کاربردهای این ماهواره‌ها، گفت: یکی از مسایلی که در حوزه ماهواره‌ها وجود دارد، هزینه‌های پرتاب است و این هزینه‌ها بر اساس وزن بیشتر خواهد شد، ولی با کوچک شدن ماهواره‌ها هزینه‌های پرتاب به شدت کاهش می‌یابد.
وی به کاربردهای منظومه ماهواره‌ای اشاره کرد و گفت: منظومه ماهواره‌ای مجموعه‌ای از ماهواره‌ها است که در یک یا چند مدار برای ارائه یک سرویس در حرکت هستند. نمونه این خدمات GPS است که چندین ماهواره در مدار در حال چرخش هستند و در هر نقطه زمین که گیرنده GPS روشن شود، از سوی این ماهواره‌ها سرویس‌هایی ارائه خواهد شد که این امر به این دلیل است که همیشه حداقل ۳ ماهواره از این منظومه ماهواره‌ای به کاربران داده ارسال می‌کند.
ابوالقاسمی با بیان اینکه مدیریت منظومه ماهواره‌ای دشوار است، اظهار کرد: از جمله منظومه‌های معروف می‌توان به منظومه ماهواره‌ای "استارلینک" شرکت اسپیس ایکس اشاره کرد که حدود ۱۲ هزار ماهواره در برنامه پرتاب دارد و تاکنون بیش از ۲ هزار ماهواره پرتاب کرده است.
وی افزود: زمانی که ماهواره‌های کوچک در منظومه‌ها قرار می‌گیرند، مزایایی چون کاهش هزینه ارائه خدمات، کاهش هزینه‌های ساخت و طراحی را در پی دارند. ماهواره‌ها دارای عمر ۳ تا ۵ سال هستند و نیاز است که همواره ماهواره‌هایی به عنوان پشتیبان در اختیار باشد که هر زمانی یکی از آنها از مدار خارج شدند، ماهواره دیگری جایگزین آنها شود و زمانی که ماهواره‌ها کوچک شوند، اجرای این امر ساده‌تر خواهد شد.
وی به سرویس خدمات ماهواره‌ای اشاره کرد و گفت: بخشی از این خدمات "مخابراتی" است و نوع دیگر ماهواره‌های "تصویربرداری" است که از طریق دوربینی که بر روی آن نصب شده، تصویربرداری می‌کند؛ ضمن آنکه از آن برای پایش زمین نیز استفاده میشود.
مشاور رییس سازمان فضایی، موقعیت یابی را از دیگر خدمات فضایی نام برد و خاطر نشان کرد: وظیفه آنها ارسال سیگنال‌هایی به زمین است و با پردازش آن برای موقعیت‌یابی بهره‌برداری میشود و خدمت دیگر ماهواره‌ای علمی و اکتشافی هستند که بر اساس مقاصد مختلف که دانشمندان نیاز است طراحی و بر روی آن سنجنده‌ها و سنسورهای مختلفی نصب میشود. از نمونه‌های آن می‌توان به ماهواره‌هایی مجهز به سنجنده‌هایی برای بررسی تشعشعات خورشید اشاره کرد.
رشد اقتصاد فضایی
وی به ضرورت توسعه اقتصاد فضا اشاره کرد و گفت: اقتصاد حوزه فضایی در سال ۲۰۱۷ در دنیا بالغ بر ۳۰۰ میلیارد دلار بوده است و این اقتصاد در حال تجربه رشد ۱۵ درصدی است. از این میزان ۳۰۰ میلیارد دلار بخشی به بخش طراحی و ساخت ماهواره مربوط است، ولی بیشتر این میزان که ۲۹۰ میلیارد دلار میشود، متعلق به حوزه پایین دست حوزه فضایی است که شامل ارائه سرویس‌های مختلف میشود.
ابوالقاسمی، پهنای باند، پوشش تلویزیونی و سنجش از دور و پایش زمین را از جمله این سرویس‌های فضایی دانست که در سال‌های اخیر رشد فزاینده‌ای داشته‌اند و گفت: در سال ۲۰۲۰ اقتصاد ۳۰۰ میلیارد دلاری فضایی به اقتصاد ۳۸۵ دلاری تبدیل شد.
وی به بیان کاربردهای فناوری فضایی پرداخت و افزود: هواشناسی، مدیریت شهری، پایش ساخت و سازهای غیر مجاز، کشاورزی، پایش محیط زیست و منابع طبیعی، نفت و گاز، بانکداری، حمل و نقل و بیمه از جمله کاربردهای فناوری فضایی به شمار می‌رود.
فناوری‌هایی که از سوی استارت‌آپ‌ها توسعه یافتند
مشاور رییس سازمان فضایی ایران به برخی از زمینه فعالیت‌های استارت‌آپ‌های فعال در حوزه فضایی اشاره کرد و یادآور شد: یکی از استارت‌آپ‌های این حوزه در زمینه مدیریت هوشمند شهری و فضای سبز، سامانه‌ای را عرضه کرده است که قادر به اندازه گیری اکسیژن تولید شده از طریق فضای سبز، جلوگیری از افزایش گرد و غبار و فیلتر نویزهای صوتی در فضای شهری است.
وی بررسی کیفیت هوا را از دیگر خدمات ارائه شده از سوی استارت‌آپ‌های این حوزه ذکر کرد و ادامه داد: این استارت‌آپ با نصب سنسورها و داده‌های ماهواره‌ای سرویس‌هایی در زمینه پایش کیفیت هوا ارائه می‌کند.
ابوالقاسمی، تعیین مسیر سبز را عنوان خدمت دیگر این استارت‌آپ‌های حوزه فضایی نام برد و گفت: با استفاده از سنسورهایی که در خودرو نصب میشود، مسیری که دارای کمترین آلودگی هوا است، به کاربر معرفی میشود.