حدود یک هفته از اختلال سامانه هوشمند توزیع سراسری سوخت میگذرد. اختلالی که مسئولان پس از چند ساعت آن را حمله سایبری نامیدند؛ اما هنوز نحوه حمله و منشا آن مشخص نیست و هرروز ابعاد جدیدی از این حمله منتشر میشود به صورتی که سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس به تازگی اعلام کرد وقتی این حمله صورت گرفت، اطلاعات سرور جایگاهها بلافاصله حذف و باعث بروز مشکلاتی در جایگاههای توزیع سوخت شده و نیز ارتباط جایگاهها با سامانه هوشمند سوخت قطع شده است.البته صحبتهای مصطفی نخعی در حالی است که مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی اظهار کرد پروژه اتصال جایگاهها به سامانه هوشمند امروز به پایان میرسد و سوختگیری در تمام جایگاهها با کارت سوخت انجام میشود. در این میان با اتصال جایگاههای سوخت به سامانههای هوشمند سهمیه بنزین هم در هالهای از ابهام قرار دارد.
به گزارش پیوست، چهارم آبان ماه سامانه هوشمند توزیع سراسری سوخت قطع شد و امکان سوختگیری در جایگاههای سوخت وجود نداشت. در ساعات اولیه، دلایلی چون مشکل فنی و حمله سایبری برای این اختلال از سوی مسئولان نام برده شد تا اینکه بالاخره مرکز ملی فضای مجازی در اطلاعیهای این موضوع را تایید کرد. سازمان پدافندغیرعامل هم یک روز پس از حمله سایبری در اطلاعیهای به سازمانهایی که نقاط نفوذ و آسیب آنها از طریق این سازمان شناسایی شده هشدار داد که اگر حملهای از طریق نقاط اسیبپذیر شناسایی شده از طریق این سازمان صورت گیرد،موضوع را از طریق مراجع قانونی پیگیری میکند. البته باز هم این سازمان در این اطلاعیه اشاره به منبع این حمله نکرد.
تمام این اتفاقها در حالی رخ داد که نمایندگان مجلس در تعطیلات به سر میبردند و بلافاصله پس از پایان تعطیلات، نمایندگان با دستگاههای مربوطه جلساتی برگزار کردند و در این جلسات قرار شد کمیتهای تشکیل شود و به این موضوع رسیدگی کند.
در یکی از همین جلسات که برای کشف علت حمله سایبری به سامانه سوخت کشور در کمیسیون انرژی برگزار شده بود، این نکته مطرح شد که اطلاعات سرور جایگاهها بلافاصله پس از این حمله، حذف و باعث بروز مشکلاتی در جایگاههای توزیع سوخت شده و نیز ارتباط جایگاهها با سامانه هوشمند سوخت قطع شده است.
مصطفی نخعی، سخنگوی کمیسیون انرژی در گفت وگو با خبرنگاران مجلس در توضیح این جلسه بار دیگر با تاکید براینکه نهادهای اطلاعاتی و امنیتی در حال بررسی منشأ این حمله سایبری هستند، گفت: «تاکید کمیسیون بر این بود که هر چه زودتر گزارش این بررسیها ارائه شود؛ اما واضح است که برخی تصمیمگیریهای اشتباه در گذشته زمینهساز بروز چنین حوادثی شدند. چرا که سامانه هوشمند سوخت برای سهمیهبندی بنزین در دولتهای گذشته راهاندازی شد و در ابتدا پیشبینیهای خوبی برای ابعاد امنیتی این سامانه صورت گرفته بود.»
مصطفی نخعی،سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس
او ادامه داد: «در ابتدای شکل گیری این سامانه حمایتهای خوبی صورت گرفت و شیوه فعالیت آن تحت نظر بود؛ اما به مرور این حمایتها کاهش یافت و تصمیمهای گرفته شده سبب از دست دادن کارآیی سامانه هوشمند سوخت شد.»
نخعی همچنین بر لزوم اصلاح فرایندها و ارتقای سامانه هوشمند سوخت در ابعاد امنیتی، سختافزاری، نرمافزاری و ارتباطی تاکید و بیان کرد: «برای اینکه در آینده شاهد چنین اتفاقهایی نباشیم، مقرر شد کمیتهای با محوریت کمیسیون انرژی با حضور نهادهای امنیتی و تخصصی، تشکیل و برنامه مشخص زمانبندی شدهای برای بهروزرسانی این سامانه تدوین شود.»
صحبتهای نخعی در خصوص حذف اطلاعات سرور جایگاهها پس از حمله در حالی است که امروز (۱۱ آبانماه) جلیل سالاری، مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی در گفتوگو با تسنیم بیان کرد که پروژه اتصال جایگاهها به سامانه هوشمند امروز به پایان میرسد و سوختگیری در تمام جایگاهها با کارت سوخت انجام میشود.
او همچین اعلام کرد از ۴ هزار جایگاه سوخت در سراسر کشور ۳ هزار و ۷۰۰ جایگاه دوباره به سامانه هوشمند سوخت متصل شدهاند. در این اظهارنظرها هنوز مشخص نیست که آیا اطلاعات کارتهای هوشمند سوخت حذف شده است یا اطلاعات سرور حذف شده و نسخه پشتیبانی از کارتهای سوخت موجود است.
فاطمی کاهی،سخنگوی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران هم حتی در گفتوگوی کوتاهی با پیوست از جزئیات اظهارنظرهایی که در جلسه کمیسیون انرژی درخصوص حذف اطلاعات سرورهای جایگاهها شده است، اظهار بیاطلاعی کرده است و تاکید کرده اگر مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی اعلام کرده که تا پایان امروز همه جایگاهها به سامانه هوشمند متصل میشوند، این اتفاق خواهد افتاد.
سهمیه بنزین مردم چه شد
دراین میان سهمیه سوخت جبرانی مردم هم در هالهای از ابهام قرار دارد و حتی در جلسات مجلس هم به این سهمیهها اشارهای نشده است و درحال حاضر دغدغه نمایندگان حمله سایبری به جایگاههای سوخت است. البته پیشتر فاطمه کاهی، سخنگوی شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی اعلام کرده بود که امکان دارد سهمیه جبرانی بنزین پس از تصویب در هیات دولت آخر همین ماه واریز شود. آنطور که کاهی میگوید این سهمیه به خودروهای سواری، موتورسیکلتها، آموزشگاهها و همه وسایل نقلیهای که از کارت سوخت استفاده میکنند، تعلق میگیرد و سهمیه قبلی مالکان خودرو در کارتها نیز محفوظ است و مردم نگران سهمیههای باقی مانده در کارتها نباشند.