واکنش پیام‌رسان‌های داخلی به گزارش مرکز ملی فضای مجازی: ارقام ذکر شده را قبول نداریم
گزارش روز گذشته مرکز ملی فضای مجازی درباره تعداد کاربران و ترافیک مصرفی پیام‌رسان‌های داخلی که در کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت مطرح شد با واکنش‌های مختلفی رو به رو شده است. این اعداد و ارقام با شبهات زیادی در فضای مجازی همراه شده است. پیگیری‌های دیجیاتو از پیام‌رسان‌هایی چون گپ و آی‌گپ حاکی از آن است که ارقام اعلام شده درباره ترافیک مصرفی پیام‌رسان‌ها، سنخیتی با آمارهای خود پیام‌رسان‌ها نداشته و ارقام منتشر شده را تلویحا تکذیب کردند.
«امیر خوراکیان»، معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی روز گذشته با حضور در کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت، به بیان آمارهایی درباره تعداد کاربران و ترافیک مصرفی پیام‌رسان‌های داخلی پرداخت.
براساس آمارهای این مرکز، سروش پلاس با ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر، بیشترین کاربر ثبت‌نام شده را در میان سایر پیام‌رسان‌های مطرح داخلی دارد. از این تعداد کاربر، کمتر از ۲۰ درصد آن‌ها یعنی ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر به صورت ماهانه در این پیام رسان فعال هستند.
نکته جالب توجه اینجاست که سروش پلاس در وبسایت خود مدعی بیش از ۲۲ میلیون کاربر است که با آمار ارائه شده از سوی مرکز ملی فضای مجازی در تناقض است.
ایتا و آی‌گپ نیز پس از سروش پلاس با بیش از ۱۱ میلیون کابر ثبت‌نام شده، از حیث بیشترین کاربر ثبت‌نام شده در رتبه‌های بعدی قرار دارند. اگرچه تعداد کاربران فعال ماهانه آن‌ها از سروش پلاس بیشتر است.
تعداد کاربران فعال پیام‌رسان گپ از جمله نکات جالب توجه این آمار است که با وجود تنها ۶ میلیون و ۳۰۰ هزار کاربر ثبت نام شده، ۴ میلیون و ۴۰۰ هزار کاربر فعال ماهانه دارد. یعنی نزدیک به ۷۰ درصد کاربران گپ به صورت ماهانه به آن سر می‌زنند. این پیام‌رسان از حیث تعداد کاربر فعال ماهانه بین سایر پیام‌رسان‌های داخلی در رتبه اول قرار دارد.
پیام‌رسان بله نیز بیش از ۸ میلیون و ۴۴۵ هزار کاربر ثبت نام شده داشته که تنها ۱۶ درصد این کاربران به صورت ماهانه در این پیام‌رسان فعال هستند.
به گفته خوراکیان براساس برآوردهای آن‌ها، با حذف کاربران مشترک، حدود ۲۰ میلیون کاربر متمایز در پیام‌رسان‌های داخلی حساب کاربری دارند که حدودا یک چهارم این رقم به صورت ماهانه در پیام‌رسان‌ها فعال هستند.
اگر طبق گفته معاون حقوقی مرکز ملی فضای مجازی، تعداد کاربران غیرایرانی پیام‌رسان‌های داخلی را اندک در نظر بگیریم، ۱۴ درصد مردم ایران عضو سروش پلاس و نزدیک ۱۰ درصد ایرانیان نیز عضو پیام‌رسان بله هستند. از کل مردم ایران نیز به ترتیب ۲.۷ و ۱.۶ درصد کاربر فعال ماهانه سروش و بله هستند. این ارقام با گزارش پیشین مرکز آمار ایسپا درباره کاربران پیام‌رسان‌های سروش و بله در تناقض است.
البته به نظر می‌رسد جامعه آماری کم ایسپا در بروز چنین اختلافی بی تاثیر نیست.
بخش دیگر گزارش مرکز ملی فضای مجازی در کمیسیون مشترک به میزان ترافیک مصرفی پیام‌رسان‌های داخلی اختصاص داشت. آمار و ارقامی که تردیدهای زیادی درباره صحت آن در فضای مجازی منتشر شده و حتی «افشین کلاهی» نماینده اتاق بازرگانی در کمیسیون طرح صیانت به این موضوع اشاره کرد.
آنطور که در این گزارش ذکر شده، ترافیک ماهانه سروش بر بستر اینترنت به طور میانگین ۱۰ مگابایت بوده و این رقم در شبکه ملی اطلاعات به ۱.۲ گیگابایت می‌رسد. اگر این ترافیک مصرفی را بر تعداد کاربران ماهانه سروش تقسیم کنیم به رقمی کمتر از یک کیلو بایت می‌رسیم. این یعنی هر کاربر سروش به طور میانگین در ماه مصرفی کمتر از یک کیلوبایت دارد، چیزی در حدود درج تنها ۵۰ کلمه؛ موضوعی که چندان منطقی به نظر نمی‌رسد.
در جدول فوق مشخص نشده است که ارقام اعلامی براساس «بیت» بوده یا «بایت» اما عرف در زمینه بیان میزان ترافیک مصرفی برحسب بایت است.
ترافیک مصرفی ماهانه ایتا در شبکه داخلی به طور میانگین ۲.۹ گیگابایت است. این رقم در بستر اینترنت چیزی در حدود ۲۵ مگابایت است. این عدد حاکی از آن است که اکثر کاربران این پیام‌رسان در داخل کشور و بدون استفاده از ابزار VPN از ایتا استفاده می‌کنند.
یکی از بخش‌های مبهم این جدول، درج صفر در مقابل مصرف داخلی گپ و آی‌گپ است. مشخص نیست این به معنای عدم وجود آمار است یا این دو پیام‌رسان در شبکه داخلی هیچ مصرفی ندارند که نشان می‌دهد کاربران آن‌ها با فیلترشکن از این دو پیام‌رسان استفاده می‌کنند. اگرچه ارقام ثبت شده برای ترافیک ماهانه آی‌گپ در حد کیلوبایت، حدس دوم ما را رد می‌کند.
همان طور که ذکر شد، پیگیری‌های دیجیاتو از پیام‌رسان‌هایی چون گپ و آی‌گپ حاکی از آن است که ارقام منتشر شده سنخیتی با آمارهای داخلی این پیام‌رسان‌ها ندارد.