به گفته یک فعال در عرصه کسب و کارهای نوین، با توسعه بهره گیری از ماشین های هوشمند در کسب و کار تعداد مشاغلی که به وجود می آید، بیشتر از مشاغلی است که از دسترس انسان خارج می شود.
سید مهدی خلیق رضوی، عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان و فعال عرصه کسب و کارهای نوین در حوزه سلامت شناختی و مغز و عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان در پاسخ به این پرسش که آیا فراگیر شدن ماشین های هوشمند در کسب و کار می تواند مانند انقلاب صنعتی منجر به بیکاری نسلی از بشر در مقطعی از تاریخ شود؟گفت: هوش مصنوعی یک ابزار است که با گذشت زمان بیش از پیش مورد استفاده صنایع قرار می گیرد. برای مثال زمانی که برق اختراع شد صاحبان مشاغل به تدریج از آن استفاده کردند و امروز استفاده نکردن از آن بی معنی به نظر میرسد؛ هوش مصنوعی هم یکی از اجزای مهم و انکار نشدنی زندگی ما محسوب می شود و چنان با آن آمیخته می شویم که نمی توانیم تصوری از نبود آن داشته باشیم.
وی افزود: در واقع انتخاب دیگری نداریم و ناگزیر از استفاده هوش مصنوعی هستیم. در دنیای امروز بدون آنکه آگاه باشیم از هوش مصنوعی استفاده می کنیم. همانگونه که پیشتر هم اشاره شد نگرش ابزار گرایانه به هوش مصنوعی رواج دارد و این نه مثبت است و نه منفی. در واقع بستگی به توسعه دهندگان دارد که چگونه آن را به ویژه در شرایط فعلی که اپلیکیشن های مختلف بر مبنای هوش مصنوعی توسعه یافته اند، کاربردی کنند. همچنین بستگی به انتخاب ما هم دارد که به نفع بشریت از آن بهره بگیریم یا به ضرر آن. در نهایت اگر درست استفاده کنیم و در مسیر آن کار کنیم می توانیم انتظار داشته باشیم خدمات زیادی در طیف های گوناگون به انسان می دهد.
خلیق رضوی با اشاره به کاربردی شدن هوش مصنوعی در مشاغل مختلف گفت: می توان نرم افزار های هوش مصنوعی را به چهار دسته تقسیم بندی کرد؛ یک دسته هوش مصنوعی جایگزین برخی مشاغل و فعالیت های انسانی می شود که نیاز به خلاقیت و تفکر انسانی ندارد. برای مثال خوانش بارکد های خرید در فروشگاه های بزرگ. گفتنی است، این بارکد را ماشین از ما بهتر می خواند.مشاغلی هستند که لزوما ضرورتی ندارد که به انسان سپرده شود و ماشین بهتر انجام می دهد معمولا این مشاغل نیازی به احساسات و خلاقیت انسانی ندارد و معمولا تکراری و خسته کننده است. در آینده نزدیک چنین مشاغلی با ماشین های هوشمند به راحتی انجام می شود و به زودی از دسترس وی خارج می شود. حتی برخی از این مشاغل برای انسان خطرناک هستند، بهتر است به ماشین ها سپرده شود. بنابراین در چندین سال آینده این مشاغل کاملا به ماشین ها سپرده می شود و دیگر انتخاب انسان نخواهد بود.
این فعال در عرصه کاربرد هوش مصنوعی در کسب و کار گفت: اما یک سری مشاغل هستند که نیاز به خلاقیت و احساسات دارند و جنبه های انسانی آنها بسیار بالاتر از جنبه های ماشینی است. حداقل تا ده سال آینده نمی توان این نوع مشاغل را به ماشین ها سپرد؛ برای مثال راه اندازی یک کار جدید یا مدیریت یک سازمان یا انجام فرآیند تحقیق و توسعه همگی نیازمند احساسات و خلاقیت و تفکرات انسان گونه است، بنابراین ماشین ها نمی توانند جای انسان را در این شغل ها بگیرند.
خلیق رضوی افزود: بهتر است بگوییم با هوش مصنوعی مشاغل جدید در دل مشاغل گذشته ایجاد می شود. در تمامی این سناریوها به جز مشاغل دسته نخست، ماشین و هوش مصنوعی به عنوان همکار در کنار انسان قرار می گیرد، اما طیف استفاده از آن ها متفاوت است و بستگی به نوع نیاز بشر دارد. در حقیقت هوش مصنوعی خدمت گذار انسان در این مشاغل است.
به گفته این فعال در عرصه هوش مصنوعی، در برخی مشاغل هم ماشین به تصمیم گیری های انسانی بهتر کمک می کند؛ معمولا مشاغلی که تصمیم گیری در آن ها نیازمند خلاقیت و عواطف انسانی است و نیاز به پردازش داده های زیادی دارد؛ هوش مصنوعی با استفاده از پردازش سریع داده ها به انسان در راستای انتخاب مناسب کمک می کند.
وی گفت: با توسعه بهره گیری از هوش مصنوعی قطعا مشاغلی از بین رفته و مشاغل جدید ی به وجود می آید بنابراین با توسعه هوش مصنوعی در کسب و کار تعداد مشاغلی که به وجود می آید بیشتر از مشاغلی است که از دسترس انسان خارج می شود و در اینجا اهمیت آموزش در طول عمر افراد شاغل در یک حرفه تعیین کننده است.
در آینده ای نزدیک ارزش های مهارتی تغییر می کند
این عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان گفت: در آینده با کمک هوش مصنوعی سرعت کسب اطلاعات به قدری به انسان کمک می کند که انسان راهی جز بهره گیری ندارد و عملا انجام کارهایی که در گذشته مزیت محسوب می شد، چندان هم مهم به نظر نمی رسد چراکه ماشین به راحتی برای انسان آن کارها را انجام می دهد.
خلیق رضوی درباره توسعه مشاغل گوناگون در بهره گیری از هوش مصنوعی گفت: سرعت بلوغ صنایع مختلف در استفاده از ماشین های هوشمند متفاوت است. در صنایع سلامت کندتر و در حوزه فناوری بیشتر است. بستگی به این دارد که ما متناسب با نیاز های فعلی کشور چه ابزارهایی را در بستر هوش مصنوعی ایجاد کنیم و توسعه دهیم. برای مثال اگر بخواهیم به تمام مناطق دور دست کشور مانند روستاهای مختلف خدمات سلامت با کیفیت بالا ارائه دهیم، نخستین چیزی که به ذهن می رسد این است تاسیس مراکز درمانی با تجهیزات بزرگ و افراد زیاد است؛ نظیر بیمارستان یا کلینیک های درمانی. اما میتوان با بهره گیری از ماشین ها و هوش مصنوعی برای پایداری خدمات، تنها با یک اتاق و زیرساخت های مبتنی بر هوش مصنوعی و فردی که آموزش کافی دیده باشد، خدمات بهداشتی و درمانی درخوری ارائه کرد؛ در واقع این فرد می تواند در ارتباط با مراکز درمانی و پزشکان این خدمات را به مردم بدهد که یکی از ابزارهای در دسترس تلفن همراه هوشمند است.
وی افزود: اگر فردی نیاز به تصویر برداری های پزشکی هم داشته باشد با مراجعه به نزدیک ترین شهر پس از تصویربرداری می تواند گزارش آن را از سوی یک پزشک حاذق با بهره گیری از هوش مصنوعی که توسط فرد دیگری انجام می شود، دریافت کند. در مراحل پیشرفته حتی خود هوش مصنوعی هم می تواند یک گزارش اولیه بنویسد بدون اینکه فرد بخواهد از روستای دور افتاده به مرکز شهر یا شهرهای بزرگ بیاید. در واقع با ایجاد یک نهاد کوچکتر که هزینه قابل مقایسه با تأسیس یک مرکز درمانی بزرگ را ندارد، می توان خدمات استاندارد و بسیار خوبی و با کیفیت داد. با کمک هوش مصنوعی فردی که در یک روستای دور افتاده است به همان پزشکی که افرادی که در مرکز شهر زندگی می کنند دسترسی دارد.
راه زیادی برای استفاده از هوش مصنوعی در پیش داریم
خلیق رضوی ضمن ارزیابی خود از شرایط فعلی کشور درباره کاربرد های ماشین های هوشمند در توسعه کسب و کار گفت: در توسعه هوش مصنوعی، فعالیت های زیادی را انجام نداده ایم؛ در حقیقت نه زیر ساخت های هوش مصنوعی را ایجاد کرده ایم و نه از فرصتی که هوش مصنوعی می تواند در اختیار ما بگذارد استفاده کرده ایم، بنابراین هنوز راه زیادی برای استفاده از هوش مصنوعی داریم.