بررسی نقاط تاریک کارنامه اپل/ آسیب پذیری محصولات و جاسوسی
مرور کارنامه اپل در طول سالهای فعالیتش نشان می دهد، این شرکت فناوری در حوزه های مختلفی از فرار مالیاتی گرفته تا شرکت در برنامه های جاسوسی، مورد انتقاد کاربران و متخصصان حوزه فناوری است.
اپل در حال حاضر یکی از با ارزش ترین شرکت‌ها و برندهای جهان در عرصه فناوری است و اغلب به عنوان یکی از پیشگامان نوآوری در دره سیلیکون شناخته میشود. بنابراین مانند هر شرکت فناوری بزرگ دیگری، وقوع طیف گسترده‌ای از تخلفات و رسوایی‌های بزرگ، برای این شرکت نیز مانند رقبایش، امری دور از ذهن نیست.
اپل بر خلاف همتایان فعال خود در عرصه تبلیغات یعنی گوگل و فیسبوک، یک شرکت فناوری تولیدکننده سخت افزار به شمار می‌رود. بر اساس آمار، این شرکت حجم بالایی از درآمد خود را از راه فروش محصولات سخت افزاری چون آیفون، آیپد و رایانه‌های مک به دست می‌آورد. این شرکت از همین حیث، دارای مدل تجاری و اقتصادی متفاوتی نسبت به دیگر شرکت‌های بزرگ فناوری آمریکا است. این شرکت که در طول سالهای فعالیت خود، معمولاً نسبت به خروج از راهبرد اساسی خود، یعنی فروش سخت افزار بی رغبت بوده است، یکی از دو شرکت بزرگ فعال در بازار تلفن همراه به شمار می‌رود. اپل علاوه بر تمرکز در حوزه فروش سخت افزار به بازار پخش موسیقی، فروش اپلیکیشن، کتاب‌های دیجیتال و سرویس‌های پخش ویدئو نیز وارد شده است. طیف گسترده فعالیت‌های شرکت یاد شده، سبب وقوع رسوایی‌های متعدد در حوزه‌های مختلف شده است که در ادامه به بررسی برخی از یان رویدادها می پردازیم.
رفتار ضدرقابتی و غیراخلاقی در تجارت
اپل در طول سالهای فعالیت خود، بارها به خاطر رفتارهای انحصارگرایانه در بازار قطعات رایانه‌ای و دیجیتال مورد انتقاد شدید جامعه کارشناسان و کاربران قرار گرفته است. این شرکت در مدل‌های جدید رایانه‌های مک بوک و برخی تجهیزات الکترونیکی خود، با ارائه اَشکال اختصاصی و غیرقابل تعویض قطعات، امکان پشتیبانی فنی سایر شرکت‌ها و تعمیرات جزئی دستگاه‌های خود را از بین برده است. این بدین معنا است که مصرف کنندگان محصولات اپل در اکثر مواقع مجبور هستند برای تعویض یا تعمیر محصول معیوب خود، فقط به نمایندگی‌ها و فروشگاه‌های اختصاصی این شرکت، مراجعه کنند. به عقیده بسیاری از کارشناسان حوزه سخت افزار، مدل‌های سال ۲۰۱۲ به بعد محصولات شرکت اپل، یکی از غیرقابل تعمیرترین انواع تجهیزات دیجیتال موجود در بازار هستند.
این قبیل اقدامات انحصارگرانه در سایر خدمات اپل مانند سرویس موسیقی و فروشگاه آیتونز نیز مشهود است. این شرکت فروش و امکان استفاده از موسیقی‌های خریداری شده در آیتونز را صرفاً به تجهیزات مختص برند خود، محدود ساخته است. مدیران این شرکت، علاوه بر این، استفاده مشتریان خود از برخی خدمات شرکت‌های دیگر مانند ادوبی فلش و گوگل ویس را نیز به منظور اجبار کاربران به استفاده از خدمات جانبی اختصاصی خود، بر روی پلتفرم هایشان غیر ممکن ساخته‌اند.
فرار از پرداخت مالیات
سازنده آیفون از اواخر دهه ۸۰ میلادی با استفاده از روش‌های مختلف به یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های دارای فرار مالیاتی گسترده در جهان، بدل شده است. بر اساس تحقیقات صورت گرفته، این شرکت نیز مانند دیگر شرکت‌های فناوری سیلیکون ولی مثل فیسبوک و گوگل، سود خود را از طریق شرکت‌های تابعه به کشورهایی با قوانین ساده مالیاتی مثل ایرلند، هلند، لوکزامبوگ و کشورهای حوزه کارائیب منتقل می‌کند.
به عنوان مثال بر اساس آمار، اپل در سال ۲۰۰۴ بیش از یک سوم درآمد جهانی خود را از طریق شرکت‌های اقماری صوری به ایرلند هدایت کرده است. استفاده از این روش، در سال ۲۰۱۰ میزان مالیات پرداختی اپل را به حدود ۲ درصد از سود خالص این شرکت کاهش داده است.
تحقیقات صورت گرفته نشان می‌دهد که این روند تا به امروز ادامه داشته است. شرکت اپل حدود ۱۰۲ میلیارد دلار از سرمایه خود را برای به حداقل رساندن مالیات پرداختی در خارج از ایالات متحده نگهداری می‌کند.
ناکارآمدی در تأمین امنیت اطلاعات
اگرچه سیستم عامل مورد استفاده از سوی شرکت اپل، به واسطه تعداد کم کاربران به نسبت اندروید و دارا بودن سهم کمتری از بازار تلفن همراه و رایانه‌های شخصی، بدافزارهای خطرناک شناخته شده کمتری نسبت به دیگر سیستم عامل‌ها دارند؛ اما گزارش شرکت‌های امنیتی بزرگ جهان از روند افزایش آسیب پذیری محصولات اپل از سال ۲۰۰۳ تا به امروز حکایت دارد. این در حالی است که شرکت اپل در طول این سال‌ها همواره با تاکید بر امنیت بالای محصولات خود، به عنوان یک استراتژی بازاریابی، فروش تولیداتش را افزایش داده است.
به عنوان مثال، در ماه سپتامبر سال میلادی جاری، اخباری مبنی بر آسیب پذیری کاربران دستگاه‌های اپل در برابر جاسوس افزار پگاسوس و شناسایی یک نقص امنیتی در سیستم عامل این شرکت منتشر شد.
کارشناسان امنیتی آزمایشگاه امنیت سایبری سیتیزن، طی تحقیقات خود، دریافتند که مشتریان دولتی شرکت اسرائیلی پگاسوس، می‌توانند با استفاده از آسیب پذیری یاد شده، به همه دستگاه‌های اپل نفوذ کرده و آنها را هک کنند.
اگرچه این آسیب پذیری شناسایی و به سرعت وصله امنیتی مناسب برای رفع آن به کاربران اپل عرضه شد، اما باید این حقیقت را پذیرفت که چنین نواقص امنیتی برجسته ای همیشه با سرعت، کشف نمی‌شوند.
تخریب محیط زیست
آسیب‌های زیست محیطی، چالش دیگری است که شرکت اپل در سالهای اخیر همواره با آن مواجه بوده است. مسئله وجود مواد شیمیایی سمی پایدار در محصولات شرکت اپل و تولید این قبیل پسماندها در خلال فرایند تولید، همواره از سوی فعالان محیط زیست، مورد شدیدترین انتقادات بوده است.
مؤسسه صلح سبز، در تاریخ ۲۱ آوریل سال ۲۰۱۱ طی گزارشی اعلام کرد که مراکز داده متعلق به شرکت اپل و دیگر غول‌های فناوری، حدود ۲ درصد از کل برق تولیدی جهان را مصرف می‌کنند و این میزان به صورت مداوم در حال افزایش است. علاوه بر این بسیاری از دیگر مؤسسات و نهادهای فعال حوزه محیط زیست، در خلال همان سال نسبت به آثار مخرب فعالیت شرکت اپل بر محیط زیست، ابراز نگرانی کردند.
همکاری با آژانس امنیت ملی آمریکا
بر اساس اسناد افشا شده توسط گاردین و واشنگتن پُست در مورد آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۳، اپل جزو شرکت‌های حاضر در پروژه جاسوسی این سازمان امنیتی، موسوم به «پریزم» است. پریزم نام رمز یک برنامه جاسوسی است که آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا آن را در سال ۲۰۰۷ آغاز کرد و هدف آن گردآوری داده‌های مربوط به ارتباطات اینترنتی ساکنان غیر آمریکایی این کشور از طریق چندین شرکت بزرگ ارائه دهنده خدمات اینترنت است.
دولت ایالات متحده پس از انتشار این خبر و به خاطر فشار شدید افکار عمومی، وجود چنین پروژه‌ای را رسماً تأیید کرد.
بر اساس اسناد فاش شده، شرکت‌های حاضر در این طرح، دسترسی سرورهای خود را به طور کامل در اختیار آژانس امنیت ملی قرار داده بودند. این در حالی است که مدیران اپل، هرگز این ادعا را نپذیرفتند و همواره هرگونه همکاری و حضور در این برنامه را منکر شدند.
وضعیت اسفبار کارگران کارخانه چینی اپل
وضعیت کارگران چینی حاضر در کارخانه‌های برون مرزی اپل، همواره یکی از نقاط برجسته انتقاد از مدیران این شرکت بوده است. بر اساس گزارش‌های منتشر شده در مورد واحدهای تولیدی شرکت اپل در چین، کارخانه‌های این شرکت، محیطی ناامن و خطرناک برای کارگران محسوب میشود.
شرکت اپل در سال ۲۰۱۱ و پس از خودکشی ۱۴ کارگر شرکت فاکس کان، تولید کننده محصولات اپل در چین، اقدام به تدوین دستورالعمل ایمنی و استانداردسازی محیط کار در این کارخانه‌ها کردند.
این در حالی است که بی بی سی طی تحقیقات بعدی خود در سال ۲۰۱۴، از عدم اجرای استاندارهای یاد شده و تداوم شرایط نامساعد کاری، خبر داد.
بر اساس گزارش‌های منتشر شده در این مورد، اضافه کاری‌های اجباری، خوابگاه‌های غیراستاندارد و روزهای کاری پر استرس و طاقت فرسا، تنها گوشه‌ای از شرایط دشوار کارگران تولید کننده اپل در چین، محسوب میشود.
ایرادات متعدد در طراحی محصولات
علاوه بر موارد ذکر شده، افت کیفیت و وجود ایرادات متعدد در محصولات این شرکت نیز، یکی دیگر از موضوعاتی است که سبب انتقاد بسیاری از مصرف کنندگان محصولات این شرکت شده است. تلفن‌های همراه هوشمند اپل در سالهای اخیر، بارها با مشکلات طراحی و سخت افزاری چون نرمی و شکنندگی بدنه، ایرادات صفحه نمایشگر و نواقص فنی در دوربین روبه‌رو شده‌اند.
روزهای سخت پیش روی اپل
اگرچه اپل در طول سالهای فعالیت خود، همواره روند رو به رشد و تکاملی ر طی کرده است، اما برخی از متخصصان بر این باور هستند که ظهور رقبای جدیدی چون هوآوی و شیائومی، می‌تواند چالشی جدی بر سر راه تداوم روند موفقیت این برند تجاری محسوب شود. از سوی دیگر، رسوایی‌های پی در پی این شرکت، سبب افزایش بدبینی نسبت به عملکرد آن در سالهای اخیر شده است. بی شک این شرکت برای تداوم حضور پررنگ خود در بازار تلفن همراه و تجهیزات رایانه‌ای، به راهبردی مدون و کلان برای مقابله با شرکت‌های رقیب نوظهور و بهبود کیفیت محصولات خود در جنبه‌های مختلف، نیازمند است.