جهان تکنولوژی از زاویههای مختلف حوزههای انسانی، پزشکی و علوم را گسترش داده و یکی از مفاهیم نسبتا جدید این عرصه ایمپلنتهای تکنولوژی برای تعبیه در بدن انسان است.
سابقه کاشت میکروتراشه در بدن انسان به چند دهه قبل برمیگردد اما رشد علوم در حوزههایی چون دارو و ارتباط آن با حوزه تکنولوژی و نزدیکشدن تکنولوژی به حوزه سلامت، حالا بحث کاشت میکروتراشه را به بحثی جدی تبدیل کرده است. در حالحاضر این کار با کارگذاشتن یک تراشه کوچک در پوشش شیشه سیلیکاتی قرار گرفته زیرپوست انجام میگیرد. این نوع ایمپلنت شامل یک عدد منحصربهفرد است که میتواند با یک پایگاه داده خارجی ارتباط برقرار کند مثلا برای شناسایی (ورود و خروج افراد به یک محل)، نگهداری سابقه پزشکی، آلرژی و اطلاعات تماس و… مورد استفاده قرار میگیرد.
در سوئد هزاران نفر تاکنون اجازه دادهاند تا این تراشهها در بدن آنها تعبیه شود؛ بسیاری از آنها اینکار را برای ساده و راحتتر کردن زندگیشان انجام دادهاند.
بازکردن قفل در، ورود به باشگاه ورزشی و پزشک و همچنین تماسهای اضطراری (برای افراد صدمهدیده یا بیمار) و ارائه بلیت الکترونیکی و شرکت در رویدادها از جمله کاربردهایی است که هماکنون از طریق این تراشهها انجام میشود. در این کشور همچنین بعد از اینکه دولت اعلام کرد تعبیه پاسپورت واکسن کرونا در این ایمپلنتها را به رسمیت میشناسد، تعداد کسانی که خواستار این نوع ایمپلنتها شدند رو به افزایش گذاشت.
در حالحاضر در سوئد در حدود ۶ هزارنفر یک چیپ در دست خود کاشتهاند. از طریق این تراشهها حالا میتوان به راحتی گذرنامههای واکسن را حمل کرد. در حالحاضر کارتهای واکسن یا بهصورت دیجیتالی (مثلا برای حمل روی تلفنهمراه) یا بهصورت فیزیکی صادر میشوند. حامیان کاشت چنین تراشههایی در بدن معتقدند که استفاده از آنها امن است و تا حد زیادی در برابر هک و سوءاستفاده مصون هستند اما این موضوع دشمنان زیادی هم دارد. آنها نگران بهخطر افتادن حریم خصوصی در زمینه درز دادههای شخصی مربوط به سلامت افراد هستند که ممکن است روی این دستگاهها ذخیره شوند. این ایمپلنتها به اندازه یک دانه برنج هستند و معمولا در بالای انگشتان کاربر یا روی بازو تعبیه میشوند. برای تعبیه آنها از سرنگهایی مشابه واکسیناسیون استفاده میشود.
فراگیری این تراشهها بخشی از توسعه مفهوم IoT (اینترنت اشیا) که روی اتصال دستگاههای مختلف بههم تمرکز دارد. تا پایان سال ۲۰۲۰ بالغ بر ۳۰ میلیارد دستگاه بههم متصل در جهان وجود داشت و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۵ این تعداد به بیش از ۷۵ میلیارد دستگاه برسد. با تعبیه تراشهها در بدن انسان حالا این دستگاهها به انسانها هم توسعه داده میشوند و کاربردهای جدیدی خلق میشوند. همچون سایر فناوریها در کنار انبوهی از مزیتها جنبههای تاریک آنهم وجود دارد و آن، بهخطر افتادن حریم خصوصی است.
مخالفان و موافقان
در ماه مارس سال۲۰۲۰ فرماندار ایالت ایندیانا قانونی را امضا کرد که بر اساس آن شرکتها را از وادارکردن کارگران به کاشت تراشه در بدنشان منع میکند. البته این ایالت نخستین ایالتی نبود که چنین قانونی وضع میکرد؛ پیش از آن ایالتهای کالیفرنیا، مریلند، نیوهمپشایر، داکوتایشمالی، ویسکانسین و یوتا نیز قوانین مشابهی را به تصویب رسانده بودند. آنها در حالی چنین قوانینی را وضع کردند که فعلا هیچ مورد مشخصی از اجبار شرکتها به کاشت اینگونه تراشهها در بدن گزارش نشده اما بهنظر میرسد هدف این قانونگذاران پیشدستی برای مقابله با نقطههای تاریک اخلاقی این تکنولوژی است. در آمریکا فقط چند شرکت به برخی کارکنانشان پیشنهاد کردهاند از این تراشهها برای ورود و خروج و اطلاعات دیگر استفاده کنند؛ با این حال بهنظر میرسد هجوم اخبار منفی و انتقادی علیه این تکنولوژی بسیار بیشتر از موارد مشابه دیگر باشد.
پروفسور مایکل زیمر، محقق در وزارت دفاع، هشدار میدهد: «یکی از بزرگترین نگرانیها پیامدهای ناخواسته توانایی ردیابی بدن انسان است. او که در زمینه موضوعات اخلاقی مربوط به این تکنولوژی تحقیق کرده توصیه میکند در زمینه این تکنولوژی باید با احتیاط عمل کرد؛ بهویژه که هماکنون راهحلهای موقتی مثل خالکوبی قابل پاککردن یا تکنولوژیهای پوشیدنی مثل ساعت اپل یا فیتبیت میتوانند همان کارها را انجام دهند.
البته ماجرای تعبیه تراشهها در بدن از منظر پزشکی میتواند وسعت قابلتوجهی داشته باشد و به انسان سایبرنتیکی یا (نیمی انسان-
نیمی روبات) تبدیل شود. برای کسانی که یک عضو خود را از دست داده باشند استفاده از یک عضو تکنولوژیمحور که بخشی از کاربردهای یک عضو عادی ازدسترفته را بازگرداند هم غنیمت است.
چالشهای اخلاقی زیادی پیرامون کاشت تراشه مطرح شده که طرفداران این عرصه معتقدند بهخاطر انتشار گزارشهای گمراهکننده رسانهای و ایجاد وحشت از آن ایجاد شده است. با این حال مخالفان معتقدند که سوءاستفاده از این تراشهها میتواند توسط دولتها بهعنوان یک برنامه شناسایی اجباری باعث ازبینرفتن آزادیهای مدنی یا سرقت هویت شود. بهنظر میرسد بحثهای اخلاقی پیرامون این تکنولوژی تا سالها ادامه داشته باشد.
نظرسنجی جنجالی
یک تحقیق جدید که توسط موسسه TIDIO انجام گرفته نشان میدهد که بسیاری با استفاده از چنین تکنولوژی مخالفتی ندارند. این شرکت از ۱۱۲۷ نفر که ۵۷درصد آنها مرد بودهاند، نظرسنجی بهعمل آورده که بخشعمده آنها با کاشت چنین تراشههایی برای مصارف پزشکی موافقند. با این حال زنان بیشتر از مردان با چنین تکنولوژی برای مقاصد غیر پزشکی مخالفند.
این نظرسنجی با پرسشهای جنجالی نشان میدهد افرادی که تتو انجام دادهاند میگویند به فرزندشان اجازه میدهند که چشم سایبرنتیکی (برای دیدن عکسها یا ضبط تصویری آنچه میبینند) تعبیه کنند. ۷۵درصد با استفاده پزشکی این تراشهها برای پایش سلامت و شناسایی سریعتر بیماریها موافقند و ۵۷درصد نیز با آپلودکردن خودآگاهیشان به یک بدن جدید موافقند.
با ساخت بسیاری از این تکنولوژیها و استفاده از آن در بدن سالها فاصله داریم با این حال بهنظر میرسد زندگی مشابه آنچه در سریال مشهور WestWorld رخ داد برای بسیاری از مردم آنقدر عجیب نیست و حتی با آن تغییرات موافقند.
این نظرسنجی نشان میدهد ۲۵درصد مردم با داشتن یک چشم سایبرنتیکی با قابلیت دید در شب (اینفرارد) موافقند. همچنین ۳۲درصد موافقند که سیستمی شبیه شارژر در بدنشان تعبیه شود که بدون نیاز به غذا وخواب بتوانند انرژی لازم را بهدست بیاورند. ۳۰درصد با داشتن یک تتوی سایبرنتیکی موافقند چیزی که دارای دگمه روشن و خاموش باشد و بتوان آن را در هر زمان روی پوست روشن کرد و نمایش داد و بعد خاموش کرد. ۳۰درصد شرکتکنندگان در این نظرسنجی با داشتن یک مغز کامپیوتری موافقند که بتوان دیتا را در آن آپلود یا دانلود کرد، همچنین ۳۲درصد نیز موافق داشتن سیستم عصبی اپتیکی هستند که بتوان تصاویر را (مشابه پورت کامپیوتر) به مغز اپلود کرد.
با این حال هنوز ۴۱درصد معتقدند که این تکنولوژی نیاز به پیشرفت دارد و ۳۸درصد هزینههای ایمپلنتهای فعلی را بسیار بالا میدانند. ۳۶درصد معتقدند که این ایمپلنتها خطرناکند و تاثیر بدی روی سلامتی میگذارند و ۳۴درصد هم مشکوکند که شرکتها و دولتها میتوانند از این طریق افراد را تحتکنترل قرار دهند. دیگر نگرانیها از این کاشت تراشهها نیاز داشتن به بهروزرسانی مرتب ۳۲درصد، سختبودن جداکردن آن در صورت نصب ۳۱درصد و دردناک بودن نصب ۲۴درصد است.
پیشگامان ایمپلنتهای تکنولوژی
سابقه کاشت تراشه در بدن به اوایل سال۲۰۰۰ بازمیگردد زمانی که یک محقق یک تراشه را در دست چپ خود کاشت و از آن برای کنترل دسترسی به دفتر خود استفاده کرد. او بعدا با کاشت تراشههای متعدد در بدنش از آن برای تحقیق و همچنین بازکردن در منزل، اتوموبیل، ورود به خانه و رایانهاش استفاده کرد. او در سال۲۰۱۳ شرکت biohacking Dangerous Things را پایه گذاشت که در سال۲۰۱۴ موفق به دریافت سرمایه شد.
یک محقق بریتانیایی بهنام مارگ گاسون نیز از پیشگامان این عرصه است؛ او یک دستگاه کپسول شیشهای RFID را از طریق جراحی در دست چپ خود تعبیه کرد. او سپس در سال۲۰۱۰ نشان داد که چگونه ایمپلنت او میتواند با یک ویروس رایانهای آلوده شود و از اینرو او بهعنوان نخستین انسانی نام گرفت که به ویروس رایانهای آلوده شد. حتی ایلان ماسک بنیانگذار تسلا و اسپیسایکس هم به ساخت چنین ایمپلنتهایی علاقه نشان داده است. او که مدیرعامل شرکت Neuralink هم هست در سال ۲۰۲۰ در یک برنامه اینترنتی زنده نشان داد که چگونه خوکی بهنام گرترود تراشه رایانهای اندازه یک سکه را در مغزش دارد و میتوان فعالیتهای مغزی او را در لحظه مانیتور کرد. هدف ایلان ماسک در نهایت یک برنامه بلندپروازانه برای تعبیه یک کامپیوتر درون مغز انسان است.