۲۰ خدمت پرکاربرد دولت الکترونیکی وضعیت خوبی ندارند
کیفیت خدمات هیچ‌کدام از ۲۰ خدمت پرکاربرد دولت الکترونیکی که موجب ارتقای رتبه ایران در بررسی‌های بین‌المللی می‌شوند به وضعیت مطلوب نرسیده و امتیاز داده‌شده به آنها در ارزیابی دور هشتم دولت الکترونیکی کمتر از ۵۰ است.
به گزارش پیوست، شورای اجرایی فناوری اطلاعات به منظور ارتقای ۳۰ رتبه‌ای ایران در گزارش بین‌المللی شاخص توسعه دولت الکترونیکی دستگاههای اجرایی را موظف کرد ۲۰ خدمت را به صورت الکترونیکی و آنلاین در یک دوره یک‌ماهه پیاده‌سازی و ارائه کنند، حال در ارزیابی دور هشتم توسعه دولت الکترونیکی مشخص شده است که هرچند تقریباً تمامی این خدمات ارائه شده‌اند اما هیچ کدام در وضعیت مطلوبی قرار ندارند و هیچ‌کدام به صورت کاملاً الکترونیکی ارائه نمی‌شوند.
پیش از این نیز کارگروه ویژه پیگیری اجرای دولت الکترونیکی، لیست سرویس‌های پرکاربرد از سوی مردم را مشخص کرده بود و تمامی این سرویس‌ها در اولویت الکترونیکی شدن و ارائه خدمات آنان به صورت الکترونیکی در دستور کاری دستگاههای اجرایی قرار گرفت.
وضعیت ۲۰ خدمت پرکاربرد دولت الکترونیکی
حال در ارزیابی دور هشتم توسعه دولت الکترونیکی که از سوی دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات و سازمان فناوری اطلاعات صورت گرفته مشخص شده که درخواست صدور شناسنامه به عنوان یکی از سرویس‌های پرکاربرد دولت الکترونیکی امتیاز ۴۴ از ۱۰۰ را کسب کرده است. هم‌اکنون این سرویس در ۱۴۹ کشور دنیا به صورت کاملاً الکترونیکی ارائه میشود. درخواست مجوز کسب‌وکار یا پروانه کسب نیز که در ۱۵۱ کشور دنیا آنلاین ارائه میشود در این دور از ارزیابی امتیاز ۳۸ را به دست آورده است. درخواست گواهی فوت نیز که در ۱۴۷ کشور دنیا به صورت آنلاین ارائه میشود در ایران امتیاز ۴۴ را دریافت کرده است.
تمامی خدماتی که از سوی ثبت احوال ارائه می‌شوند به عنوان خدمات پرکاربرد و پایه‌ای نتوانسته‌اند امتیاز میانگین را دریافت کنند و همگ امتیاز ۴۴ را گرفته‌اند. یکی از چالش‌های اصلی ثبت احوال مشکل در صدور کارت ملی هوشمند است. بارها اعلام شده است که هنوز حدود ۱۰ میلیون نفر از افراد کارت ملی هوشمند خود را دریافت نکرده‌اند و رئیس مجلس شورای اسلامی نیز از این پروژه به عنوان پروژه نیمه‌تمام حوزه دولت الکترونیکی نام برد.
یکی دیگر از مشکلات در ارائه بهینه خدمات پرکاربرد دولت الکترونیکی، ارزیابی نشدن خدمات ارائه‌شده از سوی نیروی انتظامی است، این خدمات به دلیل اینکه در زیرمجموعه قوه مجریه نیستند و شناسنامه خدمات دریافت نکرده‌اند مشمول خدمات ارزیابی‌شده از سوی دبیرخانه شورای اجرایی فناوری اطلاعات قرار نگرفته‌اند از همین رو وضعیت ارائه خدمات آنها مشخص نیست.
از کمترین امتیازهای دریافت‌شده برای ارائه خدمات دولت الکترونیکی، امتیاز دریافت ویزاست که از سوی وزارت امورخارجه ارائه میشود. این خدمت توانسته امتیاز ۳۲ را به دست آورد. این در حالی است که هم‌اکنون امکان درخواست ویزا در ۹۵ کشور دنیا به صورت الکترونیکی ارائه میشود.
همچنین درخواست خریدوفروش املاک و ثبت کسب‌وکار نیز تقریباً با امتیاز ۳۴ در وضعیت مشابهی قرار دارند. در حالی که ثبت کسب‌وکار در ۱۶۲ کشور دنیا تقریباً آنلاین صورت می‌گیرد در ایران امتیاز ۳۴ را گرفته است هرچند پیش‌بینی میشود با نهایی شدن قانون تسهیل صدور مجوز کسب‌وکار که اکنون از شورای نگهبان برای بررسی مجدد به مجلس بازگشته است، امتیاز این بخش بهبود یابد.
از جمله سرویس‌هایی که بیشتر از میانگین امتیاز توسعه‌یافتگی در زمینه دولت الکترونیکی را به دست آورده‌اند می‌توان به سرویس پرداخت مالیات بردرآمد و مالیات بر ارزش‌افزوده اشاره کرد که امتیاز ۶۵ و ۶۳ را کسب کرده‌اند. هم‌اکنون پرداخت مالیات بر درآمد در ۱۴۳ کشور دنیا به صورت آنلاین و برخط ارائه میشود و پرداخت مالیات بر ارزش‌افزوده نیز در ۱۳۰ کشور دنیا به صورت آنلاین و کاملاً الکترونیکی انجام می‌گیرد.
شورای اجرایی فناوری اطلاعات پیشتر تاکید کرده بود با توجه به اینکه دوره جدید ارزیابی شاخص دولت الکترونیکی در نیمه اول ۱۴۰۰ انجام و نتایج آن در ۱۴۰۱ منتشر میشود، از همین رو سرویس‌هایی که نقش بسزایی در ارتقای رتبه ایران دارند و هنوز از سوی دستگاههای اجرایی پیاده نشده‌اند باید ظرف یک ماه پیاده‌سازی شوند و به مرحله کاربردی برسند. گرچه به نظر می‌رسد تمامی سرویس‌های مورد نظر شورای اجرایی فناوری اطلاعات راه‌اندازی شده‌اند اما هنوز سطح سرویس‌دهی هیچ‌کدام از این خدمات به نقطه مطلوب نرسیده است.
در ارزیابی‌های منتشرشده در ۲۰۱۶، در ابتدای اجرایی شدن قانون برنامه ششم توسعه، ایران در رتبه ۱۰۶ ا از نظر شاخص‌های دولت الکترونیکی قرار داشت که این رتبه با اقدامات صورت‌گرفته از سوی دولت به ۸۹ در ۲۰۲۰ ارتقا یافت.