رشد ۳۳درصدی مشترکان رایتل در سال‌جاری
شرکت خدمات ارتباطی رایتل وابسته به سازمان تامین اجتماعی، سومین اپراتور سراسری تلفن همراه است. ورود این اپراتور تلفن همراه به بازار با وجود دو اپراتور همراه اول و ایرانسل از همان ابتدا موفقیت را با ابهاماتی مواجه کرده و ترس از زیان‌دهی همواره مطرح بوده است. در نهایت این اتفاق افتاد و شرکت رایتل با زیان انباشته ۲ هزار میلیارد تومانی مواجه شد.
با وجود این در ۱۱ آبان ماه سال ۹۸ و با تغییرات مدیریتی شاهد وعده‌هایی برای تغییر وضعیت بودیم. از آنجا که یاسر رضاخواه، مدیریت عامل وقت، با بیان اینکه با تکیه بر ایده‌ها و خلاقیت‌های نیروی انسانی کارآمد، راهکارهای برون‌رفت از فضای فعلی طراحی میشود و این اپراتور با سرعت به روزهای اوج خود باز می‌گردد، گفته بود: «سال آینده را با افزایش درآمد رایتل و رضایتمندی مشتری پیش خواهیم برد.» اکنون این قول‌ها و وعده‌ها عملیاتی شده و ورق برای این شرکت برگشته است، به گونه‌ای که ظرف یک سال، زیان انباشته به هزار میلیارد تومان رسید و پیش‌بینی میشود با ادامه این وضعیت، تا ابتدای سال آینده این زیان به صفر برسد. البته این روزها عمده‌ترین اخبار در مورد این اپراتور موضوع اشتراک‌گذاری زیرساختها با دو اپراتور دیگر تلفن‌همراه، پیشرفت چشمگیر این اپراتور و در نهایت ورود به بورس این شرکت است. از این رو با یاسر رضاخواه، مدیرعامل شرکت «رایتل» به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
رضاخواه با بیان این مطلب که به طور کلی باندهای فرکانسی مخصوصی مانند باندهای ۹۰۰، ۱۶۰۰، ،۱۸۰۰ ۲۱۰۰ و ۲۶۰۰ در اختیار اپراتورها قرار می‌گیرد و امروز هم باند ۳۵۰۰ مگا هرتز برای G5 در حال راه‌اندازی است، افزود: هر اپراتوری که برای گرفتن پروانه اقدام می‌کند، حجمی از باندهای مختلف را در اختیار می‌گیرد که اپراتور باید متناظر با این باندها، تجهیزات لازم را خریداری کرده و کسب و کار را شروع کند. بنابراین فرکانس محدود بوده و در اختیار سازمان تنظیم مقررات و وزارت ارتباطات است.
وی افزود: چنانچه کشوری از فرکانس به درستی استفاده نکند یا خالی بماند، بعد از مدتی با افزایش حجم ترافیک، ظرفیت‌های کشور دچار مشکل میشود. در کشور هم ابتدا ایرانسل و همراه اول فرکانس‌هایی را دریافت کردند و تجهیزات لازم را از شرکت‌هایی مانند اریکسون، نوکیا، زیمنس و … تهیه کردند، اما به دلیل اینکه شروع فعالیت اپراتور «رایتل» با دور اول تحریم‌های ظالمانه آمریکا همزمان شد، در خرید تجهیزات دچار مشکل شد. در واقع همراه اول و ایرانسل با همه وندورها کار می‌کردند اما رایتل فقط محدود به دو وندور چینی شد. از طرفی افزایش قیمت دلار هم باعث شد، سرمایه‌ها برای تامین زیرساخت پاسخگو نباشد. بنابراین توسعه مورد نظر اتفاق نیفتاد. به طور نمونه در حالی که همراه اول ۳۰ هزار سایت مخابراتی و ایرانسل ۱۷ هزار نصب کرده، اما رایتل با توجه به شرایط مذکور نتوانست ۱۰هزار سایت برنامه‌ریزی‌شده خود را راه‌اندازی کند و فقط این میزان به ۴ هزار واحد رسیده است. نکته حائز اهمیت این است که فرکانس و تجهیزات مکمل هم هستند. یعنی اگر فرکانس بیشتری استفاده کنید، با تجهیزات کمتر می‌توانید همان میزان را مدیریت و کنترل کنید و چنانچه ریزفرکانس کمتری مصرف شود، نیازمند تجهیزات بیشتر هستید. در این شرایط رایتل دو راهکار پیش رو داشت، یا استفاده نکرده و دارایی‌های کشور بدون استفاده بماند یا اینکه با اپراتورهای دیگر کشور تعامل کند تا با استفاده از ترکیب تجهیزات و فرکانس‌های بیشتر، ظرفیت ایجاد شده را در اختیار مشترکان رایتل قرار دهد.
رضاخواه با اشاره به اینکه همکاری اپراتورها در دنیا سابقه‌ای طولانی دارد، ادامه داد: در دنیا این نوع همکاری کاملا متداول است و بیشتر اهداف اقتصادی دارد. بنابراین اگر اپراتوری از نظر اقتصادی توجیه ندارد، از فرکانس‌های اپراتور دیگر استفاده می‌کند. در کشور ما هم قوانینی وجود دارد که از جمله می‌توان به مصوبه ۲۴۵ کمیته تنظیم مقررات به اسم تجارت ثانویه طیف اشاره کرد که ناظر بر اجاره فرکانس است. علاوه بر این سازمان تنظیم مقررات برای فرکانس‌های به اشتراک گذاشته شده در ابتدای هر سال، قراردادی با پروانه بهره‌برداری موقت یکساله برای اپراتور طرف قرارداد رایتل صادر می‌کند. بنابراین تمام مراحل این تعامل شفاف، در چارچوب قوانین و با نظارت و تایید سازمان تنظیم مقررات است.
مدیر عامل «رایتل» ادامه داد: در گزارش‌های مالی که روی کدال منتشر شده است، از کل درآمد شرکت در سال ۱۳۹۹، ۲۴ درصد درآمد ناشی از اجاره فرکانس بوده و سایر درآمدها ناشی از درآمد عملیاتی مانند فروش دیتا، پیامک و… بوده است. از طرف دیگر در شش ماه ابتدای سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال قبل درآمد سرویس‌های اصلی شرکت ۴۰درصد رشد کرده، این در حالی است که درآمد اجاره فرکانس ۱۸درصد رشد را نشان می‌دهد و اگر دو، سه سال دیگر این وضعیت ادامه پیدا کند، وابستگی درآمدها به زیر ۱۰درصد می‌رسد. وی در ادامه به تشریح سایر برنامه‌های شرکت پرداخت و گفت: در دو سال گذشته چند اقدام اساسی را در دستور کار قرار دادیم. نکته اول به دلیل اینکه سایت‌های ما در کل کشور پراکنده بود و حتی سایت‌هایی داشتیم که هزینه اجاره را هم نمی‌توانست تامین کند، با انعقاد قرارداد با اپراتورهای دیگر، مشترکی که به این سایت وصل بود، همین سرویس را از شبکه‌های اپراتور رقیب دریافت می‌کرد. ضمن اینکه سایت‌های مذکور ما G3 بودند اما با استفاده از اپراتورهای دیگر مشترکان اینترنت G4 را نیز دریافت می‌کنند.
اقدام مهم دیگر اینکه سایت‌ها را در نقاطی قرار دادیم که ترافیک شبکه و تعداد مشترک بالا بود. بنابراین با اقدام مذکور درآمد که قبلا از همان سایت یک میلیون تومان بود، به ۶۰ میلیون تومان رسیده است. از این رو طرح جابه‌جایی سایت‌های کم‌درآمد بسیار مهم بوده است. علاوه بر این، از منافع مالی حاصل از این پروژه در توسعه زیرساختها نیز استفاده کرده‌ایم و امروز ۶۰۰ سایت در سطح تهران اینترنت نسل G5/4 ارائه می‌کنند. توسعه زیرساختها و استفاده از نسل‌های جدید ارتباطی باعث شد تا ترافیک از ۴۰۰ ترابایت در مهر ۹۸ به ۱۲۰۰ ترابایت در مهر ۱۴۰۰ برسد و این اتفاق باعث شد سهم اپراتور رایتل از ۳درصد جمعیت مشترکان کشور به ۴درصد رسیده و میزان مشترکان ما ۳۳درصد رشد داشته باشد. البته این میزان رشد به نسبت بازاری که رقیبان قدرتمندی داریم، حائز اهمیت است.
رضاخواه در مورد تعرفه‌های «رایتل» گفت: کاهش تعرفه قطعا سهم اپراتور را از بازار افزایش می‌دهد. اپراتورهای سوم مانند رایتل سعی می‌کنند برنده مسابقه قیمت در بین اپراتورها باشند و این کار با مدیریت هزینه انجام میشود. به طور مثال ما دیگر تبلیغ تلویزیونی نداریم و هزینه چند صد میلیاردی را کنار گذاشته‌ایم و این مبلغ را در توسعه شبکه و زیرساختها هزینه کرده‌ایم، به همین دلیل، قادر خواهیم بود با تعرفه کمتر ادامه مسیر دهیم و ان‌شاءالله با رشد درآمد رایتل و اقتصادی شدن استفاده از ظرفیت صدا و سیما برای رایتل بار دیگر شاهد حضور تبلیغات رایتل در فضای رسانه ملی خواهیم بود.
وی در ادامه گفت: یک گیگ دیتا در بازار جهانی نسبت به ۵ سال پیش ۱۰درصد ارزان‌تر شده است اما در کشور ما چون ارزش پول ملی سقوط کرده و از طرفی هزینه‌های اپراتورها ارزی و درآمدها ریالی است، درآمد ارزی یک گیگ دیتا به کمتر از یک‌پنجم پنج سال پیش رسیده است. واقعیت این است که درآمدها کفاف هزینه‌ها را نمی‌دهد و امکان توسعه از شرکت‌ها سلب شده است. امروز در دو‌راهی قرار داریم که اگر تعرفه را افزایش دهیم، مردم گله‌مند می‌شوند و اگر این کار را نکنیم، فرسودگی تجهیزات کیفیت ارائه خدمات را تنزل می‌دهد که این موضوع نیز باعث نارضایتی خواهد شد. به نظر من برای حل این معما باید اپراتورها بیشتر از گذشته به سمت اشتراک زیرساخت رفته و سعی در بهینه کردن زیرساختها داشته باشند. در حقیقت، فضای کنونی و شرایط اقتصادی زمان خوبی برای رقابت میان اپراتورها نبوده و باید با کاهش هزینه‌ها این حوزه را نجات دهیم.