طبق گزارش مرکز بلفر هاروارد، چین در فناوریهای پایه قرن بیستویکم ازجمله هوش مصنوعی، تراشهها، 5G، انرژی سبز و… میتواند رهبر جهانی شود
باوجودی که برای سالهای متمادی، امریکا در حوزه فناوری و علوم مرتبط با آن درجهان، پرچمدار بود اما حالا شرایط بهگونهای دیگر رقم خورده و چین به یکی از رقیبان اصلی امریکا تبدیل شده است. طبق تحقیقی جدید، چین در دهه آینده در حوزه فناوریهای بنیادین قرن بیست و یکم از جمله هوش مصنوعی، 5G، علوم کوانتومی، تولید نیمه رساناها، فناوری زیستی و انرژی سبز از امریکا پیشی میگیرد و به همین دلیل هم مقامات این کشور نگرانی بسیاری در این زمینه دارند.
رهبر جهانی فناوریهای بنیادین
بیل برنز، مدیر آژانس اطلاعات مرکزی امریکا اعلام کرد که این آژانس در حال اجرای دو مأموریت جدید است که یکی بر چین و دیگری بر فناوریهای مرزی متمرکز است. وی گفت: عرصه اصلی رقابت بین چین و ایالات متحده، فناوریهای پیشرفته خواهد بود. وی افزود: گزارش مرکز بلفر هاروارد نشان میدهد چین جهشهای خارقالعادهای انجام داده است و اکنون یک رقیب جدی برای امریکا بهشمار میرود.
وی یادآور شد: چین در هر یک از فناوریهای پایه قرن بیست و یکم ازجمله هوش مصنوعی، تراشهها و نیمه هادیها، اینترنت 5G، علم کوانتوم، بیوتکنولوژی و انرژی سبز بزودی میتواند رهبر جهانی شود هرچند اکنون نیز این کشور در زمینه برخی فناوریها در بعضی از مناطق جهان حرف نخست را میزند.
وی افزود: در مجموع، اگرچه ایالات متحده همچنان رهبر جهانی در بسیاری از مسابقات مهم از جمله هوانوردی، پزشکی و فناوری نانو است، اما حالا دیگر چین بهعنوان یک رقیب جدی ظاهر شده است و امریکاییها باید بیدار شوند. به گفته وی، چین در استفاده از کاربردهای هوش مصنوعی در شهر هوشمند، روباتهای صنعتی، تله مدیسین و… نیز بسیار خوش درخشیده است.
برتری چین در 5G
چین قصد دارد در فناوریهایی که دهههای آینده را شکل میدهند، رهبر جهانی شود و ردجای این نگاه را میتوان در طرح اصلاحات اقتصادی چین در سال 2013 دید که نوآوریهای فناوری را در رسیدن به مقصد بسیار مهم میداند. برنامه مشهور «ساخت چین 2025» با هدف تسلط بر تولید داخلی 10 فناوری نوظهور از جمله 5G، هوش مصنوعی و خودروهای الکتریکی نیز بخشی دیگر از تلاشهای چین برای رسیدن به جایگاه برتر فناوری در جهان به شمار میرود.
طبق گزارش هاروارد، در سال گذشته چین نیمی از کامپیوترها و تلفنهای همراه جهان را تولید کرده درحالی که این رقم برای ایالات متحده تنها 6 درصد بوده است. همچنین به ازای هر پنل خورشیدی تولید شده در ایالات متحده، چین موفق به تولید 70 پنل خورشیدی شده که رقم قابل توجهی است.
ازسوی دیگر چین در زمینه تولید و فروش وسایل نقلیه الکتریکی نیز از امریکا پیشی گرفته و تعداد خودروهای برقی که در این کشور تولید شده وبه فروش میرسد، چهار برابر امریکاست. چین در زمینه فناوری و اینترنت5G نیز بسیار موفق عمل کرده و آمار سال گذشته این کشور نشان میدهد که تعداد ایستگاههای اینترنت نسل پنجم در این کشور حدود 9 برابر تعداد ایستگاههای پایه 5G در امریکاست. سرعت شبکه اینترنت نیز یکی دیگر از مواردی است که امریکا از چین عقب افتاده است چراکه در چین شاهد سرعت شبکه پنج برابری نسبت به امریکا هستیم.
طبق گزارش هاروارد، چین در اینترنت نسل پنجم(5G)، به مزیتهای اقتصادی و نظامی که امریکا از رهبری جهانی در 4G به دست آورده توجه دارد و میخواهد همان برتریها را در اینترنت نسل پنجم از آن خود کند. چین درحال حاضر 950هزار ایستگاه آنتن 5G در اختیار دارد درحالی که این رقم برای امریکا تنها 100هزار عدد است.
همچنین تا پایان سال گذشته، 150 میلیون کاربر چینی از اینترنت 5Gبا سرعت متوسط 300 مگابیت در ثانیه استفاده میکردند، در حالی که تنها شش میلیون امریکایی به اینترنت 5G با سرعت 60 مگابیت در ثانیه دسترسی داشتند همچنین در این گزارش آمده است که ارائه دهندگان خدمات 5G امریکا بیشتر قابلیتهای خود را بر تبلیغات تمرکز کردهاند تا ایجاد زیرساختها و همین موضوع باعث عقب ماندن امریکا در این حوزه شده است.
پیشتازی چین در هوش مصنوعی
یکی دیگر از موارد فناوری پیشرفتهای که احتمالاً بیشترین تأثیر را بر اقتصاد و امنیت در دهه آینده خواهد داشت و چین در زمینه آن پیشتاز شده، هوش مصنوعی است. بهگونهای که گزارش سال2021 کمیسیون امنیت ملی امریکا در مورد هوش مصنوعی، هشدار داده است که چین آمادگی دارد تا سال 2030 از ایالات متحده بهعنوان رهبر جهانی فعلی هوش مصنوعی پیشی بگیرد. بخش دیگر مورد توجه محققان، تعداد فارغالتحصیلان این حوزه است.
در این گزارش آمده است هرچند درحال حاضر تعداد دانشجویان دکترای مرتبط با هوش مصنوعی در امریکا بیش از چین است اما باید به این موضوع توجه داشت که چین بهدنبال فارغالتحصیلی دوبرابری دانشجویان دکترای علوم، مهندسی، بخشهای مختلف فناوری ازجمله هوش مصنوعی و ریاضیات تا سال 2025 است. این موضوع براحتی میتواند چین را حتی زودتر از چشمانداز 2030 به قطب هوش مصنوعی جهان تبدیل کند.
به همین دلیل هم نیاز به تربیت مهندسان و کارگران دارای مهارت مرتبط با هوش مصنوعی در کارخانهها احساس میشود تا این شکاف برطرف شود. یکی دیگر از راهکارهای پیشنهادی این محققان، بازبینی معیارهای مهاجرت به نفع مهارت هاست به این معنا که سختگیریهای کمتری برای جذب فعالان حوزه هوش مصنوعی و سایر بخشهای فناوری داشته باشیم. هاروارد در بخش دیگری از گزارش خود به کاربردهای عملی هوش مصنوعی اشاره کرده و یادآور شده است که چین اکنون به وضوح از نظر این کاربردها ازجمله تشخیص چهره، تشخیص صدا و فین تک، در صدر قرار دارد.
عقب ماندگی امریکا در تولید تراشه
طبق گزارش هاروارد، امریکا که تقریباً نیم قرن است در صنعت نیمه هادیها جایگاهی مسلط دارد همچنان در این حوزه پیشتاز است اما احتمالاً چین این جایگاه را در اختیار میگیرد. چین بزودی در دو عرصه مهم ساخت نیمه هادیها و طراحی تراشه (چیپ) پیشتاز میشود. درحال حاضر چین در زمینه تولید نیمه هادیها از امریکا پیشی گرفته است و درحالی که سال 1990 سهم این کشور در تولید جهانی این محصولات کمتر از یک درصد بود اکنون این سهم به 15 درصد رسیده است. درمقابل، سهم ایالات متحده در این زمینه، از 37 درصد به 12 درصد کاهش یافته است.
چین همچنین قصد دارد پیشروی خود در علم روباتیک و ساخت روباتها را نیز گسترش دهد. در ماه مه، شی جین پینگ رئیسجمهور چین به وضوح گفت: نوآوریهای فناوری به میدان اصلی نبرد در میدان بازی جهانی تبدیل شده است و در آیندهای نزدیک، رقابت برای تسلط بر فناوری به طور بیسابقهای شدید خواهد شد. البته امریکا نیز بیکار ننشسته و تلاش دارد تا عرصه رقابت در فناوری را به نفع خود رقم بزند.
در ماه ژوئن، سنا قانون نوآوری و رقابت را با حمایت دو حزبی تصویب کرد و اجازه سرمایهگذاری 250 میلیارد دلاری در علم و فناوری را طی پنج سال آینده داد. هرچند این قانون در مجلس متوقف شده است و بهعنوان بخشی از لایحه دفاعی سالانه با آینده نامعلومی روبهرو است.