از سردرگمی و جاروسواری تا زامبی‌کشی و رفاقت: در دنیای متا چه خبر است؟
فیس‌بوک یا همان شرکت متای فعلی اپلیکیشن واقعیت مجازی هورایزن ورلدز خود را از ابتدای دسامبر ۲۰۲۱ برای عموم منتشر کرد. این برنامه مجموعه‌ای از دنیاهای واقعیت مجازی است که کاربران می‌توانند در آنها حاضر شوند و خودشان هم دنیاهایی بسازند.
بعدازظهر سرد یکی از این روزها در اپلیکیشن واقعیت مجازی هورایزن ورلدز (Horizon Worlds) مشغول بازی نفسگیر لیزرتگ شدم، با جاروی جادویی بر فراز شهر پرواز کردم، در یک فروشگاه متروک زامبی گشتم و با دوستی قدیمی حدود دو هزار مایل آن طرف‌تر گشت‌وگذار کردم، بی‌اینکه از اتاق پذیرایی منزلم خارج شوم.
اینها کارهایی است که می‌توانید در اپلیکیشن واقعیت مجازی هورایزن ورلدز محصول جدید شرکت متا یا همان فیس‌بوک سابق انجام دهید. این اپلیکیشن که از ابتدای دسامبر ۲۰۲۱ در آمریکا و کانادا منتشر شد مجموعه‌ای از «جهان‌های» VR را در بر می‌گیرد و کاربران را به ساخت جهان‌های خودشان تشویق می‌کند.
هورایزن وُرلدز تازه‌ترین تلاش بلندپروازانه متا برای جذب مردم به جهان مجازی است. شرکت متا میلیارد‌ها دلار روی این تکنولوژی هزینه کرده و به تازگی هم با نمایش اهداف بلندپروازانه‌اش برای «متاورس»، تمرکز خود را بیشتر معطوف این جهان دیجیتالی کرده است. این اپلیکیشن در دوران مناسبی راه‌اندازی شده است: واقعیت مجازی (VR) مقرون‌به‌صرفه‌تر، در دسترس و پرتوان‌تر از همیشه است. اما چالش‌هایی همچنان باقی است.
با اینکه این اپلیکیشن رایگان است اما هدستی که برای استفاده از آن نیاز دارید بین ۲۹۹ تا ۳۹۹ دلار هزینه می‌برد. واقعیت مجازی همچنان تکنولوژی خاص‌پسندی محسوب میشود و هنوز نمی‌توان آینده مشخصی را فراتر از بازی و سرگرمی برایش متصور شد. با اینکه متا مدت‌ها به دلیل تاثیرش بر جهان واقعی هدف انتقادات فراوان قرار گرفت، با سرمایه‌گذاری گسترده روی واقعیت مجازی سعی دارد مردم را به پذیرش چشم‌اندازش مجاب کند.
پس از چند روز وقت‌گذرانی در هورایزن ورلدز، روشن شد که برخی بخش‌های این برنامه وضعیت خوبی دارند و مشکل در جزئیات نهفته است. اما به قطع می‌توان گفت این جهان با آنچه مدیران متا به عنوان یک جهان مجازی بی‌نقص معرفی می‌کنند فاصله دارد.
کاربران در هورایزن ورلدز در قالب آواتارها‌ی شناوری (بدون پا) حضور دارند که از نگاه برخی عجیب و حتی نفرت‌انگیز است. حالت چهره لزوماً انطباقی با احساسات فرد ندارد؛ برای مثال متوجه شدم به راحتی می‌توان چهره شخص را شاد کرد اما غمگین کردن آن تقریباً غیرممکن است. کنترل دست هم به ویژه اگر کنار هرگونه شیء قابل حملی باشید، پراشکال و عجیب است. علاوه بر این کار چندانی برای انجام دادن در این جهان نیست و صادقانه می‌توان گفت تعریفی که از این جهان‌ها میشود جذاب‌تر از واقعیت آنهاست.
این نگرانی وجود دارد که با افزایش جمعیت جهان‌های مجازی، مشکلات اینترنت در اینجا هم دوباره بروز کند. اوایل دسامبر یکی از اشخاصی که نسخه آزمایشی هورایزن ورلدز را آزمایش کرده بود گفت غریبه‌ای در این جهان به او تعرض کرده است. یکی از مدیران متا درباره این حادثه به وب‌سایت تکنولوژی ورج (The Verge) گفت که این فرد قابلیت‌های امنیتی اپلیکیشن از جمله امکان بلاک کاربران را فعال نکرده بود.
من به مشکلی در زمینه تعرض و آزار برنخوردم اما این یکی از مشکلات دیرینه VR است و بلاک یا گزارش کردن کاربران کار ساده‌ای نیست (به ویژه اگر تبحری در استفاده از گزینه‌های کنترل نداشته باشید). با این حال خیلی سریع متوجه مشکل دیگری شدم. تعدادی کاربر زیر سن قانونی در این اپلیکیشن حضور دارند و صدای یکی از آنها را شنیدم که می‌گفت: «مادرم می‌گوید وقت خواب است.» توجه داشته باشید که این اپلیکیشن برای افراد ۱۸ سال و بالاتر در دسترس است.
خطری جدی متوجه متا و تمام آنهایی است که واقعیت مجازی را برگزیده‌اند. بازار واقعیت مجازی هنوز کوچک است، اما شرکت تحقیقاتی IDC پیش‌بینی می‌کند تا پایان سال ۲۰۲۱ هشت میلیون هدست واقعیت مجازی برای کاربران ارسال شوند، رقمی که در پایان سال ۲۰۲۲ به ۱۴ میلیون خواهد رسید. به این ترتیب بازار به رشد خود ادامه می‌دهد و متا پیشتاز رشد در این حوزه است. موفقیت (یا شکست) هورایزن ورلدز، احتمالاً تم سال‌های آینده اپلیکشین‌های مختلف واقعیت مجازی و تجربه کاربران را مشخص می‌کند.
پلازا
پس از ورود به هورایزن ورلدز، اولین چیزی که می‌بینید یک منوی سه‌گزینه‌ای است: می‌خواهید بازی کنید، به گشت‌وگذار بپردازید یا در مراسمی شرکت کنید؟ متاسفانه هنگامی که من این اپلیکیشن را امتحان کردم جشن‌ومراسم چندانی داخل اپلیکیشن نبود. در عوض بخشی از زمانم را به تنهایی و گاهی هم به همراه یکی از دوستان واقعی صرف گشت‌وگذار در پلازا (Plaza) و جهان‌های مختلف کردم.
پلازا خیلی هوشمندانه طراحی شده به ویژه برای تازه‌واردان دنیای واقعیت مجازی. آواتار شما در پلتفرم مجسم میشود و در آنجا می‌توانید آواتار دیگر افراد حاضر را مشاهده کنید. گزینه‌های ساده‌ای برای فعالیت وجود دارد و مثلاً برای آشنایی با نحوه کنترل می‌توانید موشک‌های کاغذی یا بومرنگ به سمت اهداف پرتاب کنید. در این مکان «راهنما‌های اجتماع» هم حضور دارند و آواتار آنها با لیبلی بالای سرشان مشخص شده و به سوالات شما پاسخ می‌دهند.
لیزرتگ
با اینکه پلازا محل دلنشینی بود اما بعد از حدود یک ربع آماده رفتن شدم.
کجا بروم؟ یکی از دکمه‌های کنترل دستی را فشار دادم، منویی باز شد و همه چیز از دوربین مجازی تا ابزاری برای گزارش رفتار نامناسب و حتی نقشه انتقال به جهان‌های دیگر را در خود داشت. این منو پیشنهادهایی در مورد دنیاهای هورایزن ورلدز ارائه می‌کند که برخی ساخته خود متا و برخی هم ساخته کاربران است.
یکی از جهان‌هایی که به وسیله متا ساخته و تبلیغ میشود آرنا کلش (Arena Clash) نام دارد، در این جهان می‌توانید در یک بازی گروهی به نام لیزرتگ شرکت کنید. لیزرتگ یک بازی تفنگی مثل پینت‌بال است که به جای تفنگ‌هایی با گلوله‌های رنگی از تفنگ‌های لیزری در آن استفاده میشود.
من تک و تنها وارد آنجا شدم و یکی از کاربران با بینی ستاره‌ای‌شکل و عینک مفتولی مشکی بلافاصله از من استقبال کرد و از من خواست تا به تیم آنها بپیوندم. خیالم راحت شد (با اینکه سال‌ها از هدست‌های VR استفاده کردم، هنوز از نزدیک شدن به غریبه‌ها در مکان‌های مجازی خجالت می‌کشم). ما چند دور بازی تگ لیزری را در تیم‌‌های سه به سه بازی کردیم و بازی آن‌قدر هیجان‌انگیز شد که همسرم وارد اتاق شد و از من خواست کمتر داد بزنم. من عذرخواهی کردم، اما چه میشود کرد؟ مشغول بودم.
آرنا کلش حداقل در حال حاضر هورایزن ورلدز را در بهترین حالتش نشان می‌دهد: ظاهر خیلی خوبی دارد، گشت‌وگذار در آن ساده و مهم‌تر از همه سرگرم‌کننده است. این جهان به گونه‌ای است که می‌توان چند باری از آن دیدن کرد و راستش من هم در طول یک هفته چند بار به آنجا رفتم.
بعد از این چه میشود
با اینکه پیدا کردن و لذت بردن از آرنا کلش آسان بود اما برای پیدا کردن جهان به‌دردبخور دیگری به دردسر افتادم. هورایزن ورلدز پیشنهادهایی شامل تبلیغات و گزینه‌هایی هم بر اساس علایق ارائه می‌کند. با این حال این جهان دیجیتالی عملکرد خوبی در برجسته کردن بهترین جهان‌ها ندارد.
جهانی به نام رترو زامبیز (Retro Zombies) جالب بود. در این جهان شما در فضایی شبیه به یک فروشگاه متروک می‌توانید به زامبی‌ها شلیک کنید. اما گرافیک این فضا ابتدایی بود و پس از چند دقیقه شلیک دیگر چندان هم هیجان‌انگیز نبود.
در نهایت متوجه شدم جهانی را که کاربران منتشر کرده‌اند را می‌توان در پروفایل‌شان مشاهده کرد و پس از پیدا کردن پروفایل هورایزن ورلدز (Horizon_Worlds)، لیست آن را بررسی کردم. با این کار چند جهان جدید و جالب از جمله Horizon’s Haunted House of Horrors را پیدا کردم و به پایان رساندم.
نمی‌توانم ببینمت
علاوه بر پیدا کردن چیزی سرگرم‌کننده، یافتن دوستان دنیای واقعی هم در این جهان دشوار بود.
عصر یک روز به پلازا رفتم تا با سیگن بروستر، دوست و نویسنده ارشد The Wirecutter (وب‌سایتی متعلق به نیویورک تایمز برای تحلیل محصول)، دیدار کنم. او در جهان واقعی آن سوی کشور است و به همین دلیل چند مرتبه در واقعیت مجازی با هم دیدار کردیم. من با آواتارم از راه رسیدم و به اطراف نگاهی انداختم اما او را پیدا نکردم. سیگن هم در جای دیگری در این فضای دیجیتالی در همین حال بود.
خیلی زود فهمیدیم که هر دوی ما در پلازا اما در نسخه متفاوتی هستیم. هورایزن ورلدز ظرفیت هر جهان را به ۲۰ نفر محدود می‌کند و سپس کاربران اضافی را در جهانی جدید اما مشابه آن قرار می‌دهد. شاید وقتی سعی کرده بودیم وارد پلازا شویم کاربران زیادی آنجا حضور داشتند. در نهایت پورتالی پیدا کردم که به جهانی منجمد به نام سانتا کیو (Santa’s Cave) ختم می‌شد و قرار بود آنجا با سیگن دیدار کنم. تا او سر برسد، یکی از کاربران گفت مادرش اجازه داده که از این اپلیکیشن استفاده کند.
در پیچ‌وخم یخ‌های این جهان درباره موضوعات واقعی مثلاً اینکه فرزندان‌مان چقدر زود بزرگ می‌شوند و هدیه سال نو و این چیزها صحبت کردیم. با کلنگ مجازی تکه‌های چیزی مثل یخ یا صخره را شکستیم و با اینکه خوش گذشت اما هیچ وقت سنتا (بابا نوئل) را پیدا نکردیم.
نهایتاً بی‌خیال شدیم و برای بازی لیزرتگ به جهان آرنا کلش رفتیم. لحظات خوبی بود اما هورایزن ورلدز برای اینکه در زمینه ملاقات دوباره جذاب شود به جهان‌های بیشتری شبیه به این نیاز دارد و متا باید افراد زیادی را به پوشیدن این هدست‌ها مجاب کند.