شرکتهای مخابراتی در آمریکا مانند ای تی اند تی و ورایزن، توافق کردهاند که گسترش خدمات ۵ جی در اطراف تعدادی از فرودگاهها را متوقف کنند.
قرار بود شبکه ۵ جی از هفته پیش و بعد از دو بار به تعویق افتادن در مناطق بیشتری شروع به کار کند.
اما ۱۰ شرکت هواپیمایی بزرگ ایالاتمتحده گفتند این تکنولوژی جدید میتواند در هزاران پرواز تأخیر ایجاد کند.
۵ جی چیست و چطور میتواند باعث اختلال در پروازهای ایالاتمتحده شود؟
۵ جی نسل جدید اینترنت شبکه موبایل است. این شبکه به مردم امکان میدهد اطلاعات خود را بسیار سریعتر بارگزاری و دانلود کنند و همینطور دستگاههای بیشتری میتوانند به شکل همزمان به آن دسترسی داشته باشند.
برای رسیدن به اهداف، ۵ جی به امواج رادیویی بیشتری نیازارد. در ایالاتمتحده فرکانسهای رادیویی که برای ۵ جی استفاده میشوند طیفی از امواج است که به نام باند سی شناخته میشود.
این فرکانسها به فرکانسهایی که ارتفاعسنجهای رادیویی هواپیماها استفاده میکنند نزدیک هستند. ارتفاعسنجها ارتفاع هواپیما از سطح زمین را اندازه میگیرند و اطلاعات لازم برای سیستم حفاظت و مسیریابی هواپیما را فراهم میکنند.
نگرانی از این است که امواج شبکه ۵ جی ممکن است باعث اختلال در کار این دستگاهها شود، در سیستم امنیتی مشکل به وجود بیاورد و خصوصاً برای فرود هواپیماها خطر ایجاد کند.
این خطر چقدر برای هواپیماها جدی است؟
خطر تداخل این امواج میتواند بسیار جدی باشد.
در اواخر سال ۲۰۲۰، آر تی سیای- سازمانی در ایالاتمتحده که راهنمای فنی برای پروازها تهیه میکند – گزارشی منتشر کرد و در آن هشدار داد بدون برنامهریزی و آمادهسازی لازم، احتمال مشکلات فنی فاجعهآمیزی وجود دارد که میتواند خسارت جانی فراوانی به دنبال داشته باشد.
بهتازگی، اف اف ای، سازمان نظارت هوایی ایالاتمتحده هم هشدار داد تداخل امواج ۵ جی میتواند مشکلات مختلفی در سیستمهای داخل کابین هواپیمای بوئینگ ۷۸۷ دریم لاینر ایجاد کند.
این مشکلات باعث میشود هواپیما بهسختی بتواند سرعتش را برای فرود کم کند و درنتیجه احتمال دارد از مسیر باند فرود منحرف شود.
شروع خدمات نسل پنجم شبکه تلفن همراه در آمریکا محدود شد
هواپیماها در شرایطی که احتمال تداخل جدی امواج رادیویی وجود داشته باشد اجازه نخواهند داشت از ارتفاعسنج استفاده کنند.
اما این محدودیت، فرود بعضی از هواپیماها را دچار مشکل خواهد کرد مثلاً فرود در شرایط بد جوی را.
شرکتهای هواپیمایی برای آمریکا، گروهی که ۱۰ شرکت بزرگ هوایی در آمریکا را نمایندگی میکند هشدار داده است این شرایط میتواند به تأخیر یا لغو بیش از ۱۰۰۰ پرواز در شرایط بد جوی منجر شود و این یعنی "بخش وسیعی از مسافرت و حملونقل عمومی مختل خواهد شد."
طبق این گزارش بخش بزرگی از ناوگان هوایی ایالاتمتحده در عمل به خاطر محدودیتهایی که باید اعمال کنند، از دور خارج خواهند شد.
آیا کشورهای دیگری که از ۵ جی استفاده میکنند همچنین نگرانیهایی دارند؟
نه در حد ایالاتمتحده. علت این است که شیوهای که ۵ جی در کشورهای مختلف راهاندازی شده است باهم متفاوت است.
بهعنوان مثال در اتحادیه اروپا شبکههای اینترنت موبایل در فرکانس پایینتری نسبت به فرکانسی که شرکتهای آمریکایی در نظر گرفتهاند، فعالیت میکنند و همین احتمال تداخل امواج را کاهش میدهد. دکلهای ۵ جی میتوانند باانرژی کمتر هم کار کنند.
بااینوجود بعضی کشورها تصمیم گرفتهاند قدمهای احتیاطآمیزی برای جلوگیری از خطرهای احتمالی بردارند.
در فرانسه، محدوده مشخصی به نام محدوده امن در اطراف فرودگاهها در نظر گرفتهشده است. شبکههای ۵ جی اجازه فعالیت در این محدوده ندارند. سر آنتنها باید پایینتر قرار بگیرد تا احتمال تداخل امواج کم شود.
مسئولان آمریکایی چه اقدامات دیگری انجام دادهاند؟
نهادهای نظارتی تا اینجا چندین قدم برای حل این مشکل برداشتهاند.
سازمان نظارت هوایی ایالاتمتحده، اف ایای، برای ۵۰ فرودگاه محدودههای امن موقت تعیین کرده است. سرویسدهندگان ۵ جی در این محدودهها فعالیت خود را محدود خواهند کرد. اما این محدودهها ازآنچه در فرانسه تعیینشده است بسیار کوچکتر هستند و در ضمن دکلهای آمریکایی امواج را باقدرت بیشتری پخش میکنند.
آنها به دنبال ارتفاعسنجهایی میگردند که بتوانند با امنیت کامل در محدودههایی که احتمال تداخل امواج ۵ جی وجود دارد کار کنند. این ارتفاعسنجها با ارتفاعسنجهای قدیمی که قابلاطمینان نیستند تعویض خواهند شد.
آنها همچنین میخواهند در فرودگاههایی که امکان استفاده از سیستم جی پی اس در آنها وجود دارد، از هواپیماها بخواهند بهجای استفاده از ارتفاعسنج داخل هواپیما از جیپیاس استفاده کنند.
اما شرکتهای هواپیمایی اصرار میکنند هیچکدام از این روشها کافی نیستند. به نظر این شرکتها امواج ۵ جی نباید در محدوده دو مایلی (۳.۲ کیلومتری) اطراف فرودگاهها اجازه فعالیت داشته باشند.
اپراتورهای ۵ جی چه میگویند؟
شرکت ورایزن و ای تی اند تی توافق کردهاند که موقتاً شروع فعالیت ۵ جی را در تعداد دکلها در اطراف بعضی از فرودگاهها متوقف کنند.
تا وقتیکه مذاکرات درباره مشکلات پروازها ادامه دارد و راهحل قطعی پیدا نشده است، بعضی از دکلها روشن نخواهند شد.
بهاینترتیب احتمال تداخل امواج ۵ جی با سیستمهای داخل هواپیما کم خواهد شد. جو بایدن در بیانیهای اعلام کرد این تأخیر تنها ۱۰ درصد دکلهای طرح توسعه شبکه ۵ جی را شامل میشود.
شرکتهای ارائهدهنده ۵ جی تابهحال شروع فعالیت خود را دو بار به تأخیر انداختهاند و حالا با طرح ایجاد منطقه امن هم موافقت کردهاند.
هر دو شرکت نارضایتی خود را از این تأخیر که در لحظه آخر اعمال شد اعلام کردهاند. شرکت ای تی اند تی میگوید نهادهای نظارتی دو سال فرصت داشتند برای شروع فعالیت شبکه ۵ جی برنامهریزی کنند.
آنها همچنین اشاره میکنند که شبکه ۵ جی تا امروز در ۴۰ کشور دیگر فعالشده است.
ماه گذشته سی تی آی ای، سازمانی که شرکتهای خدمات اینترنت بیسیم ایالاتمتحده را نمایندگی میکند، شرکتهای هواپیمایی را به ترس پراکنی متهم کرد و هشدار داد تأخیر در فعالسازی کامل شبکه ۵ جی میتواند آسیبهای اقتصادی بزرگی به دنبال داشته باشد.
وضعیت در بریتانیا چگونه است؟
نهادهای نظارتی بریتانیا و شرکتهای هواپیمایی ظاهراً نگرانی جدی درباره ۵ جی ندارند.
سازمان هواپیمایی کشور (سیایای) تأکید کرد "هیچ مورد تأییدشدهای از تداخل امواج ۵ جی که توانسته باشد موجب نقض یا اشکال در کارکرد دستگاههای داخل هواپیما شده باشد گزارش نشده است."
در ادامه آمده است: "استراتژیهای متفاوتی که کشورهای مختلف در طرح توسعه خدمات مخابرات و شبکه اینترنت خود به کار گرفتهاند باعث میشود بعضی کشورها بیشتر در معرض خطر قرار داشته باشند."
نهاد نظارتی بریتانیا میگوید با همکاری بینالمللی در حال جمعآوری دادههای بیشتر در این مورد است.