بحران بزرگترین بازیگر موسیقی آنلاین
اسپاتیفای پلت‌فرمی محبوب در جهان موسیقی، پادکست و ویدئو است که هرروزه به مخاطبان آن افزوده میشود. به‌رغم رشد صعودی کاربران این برنامه، اسپاتیفای در روزهای گذشته با انتشار پادکستی ضد و نقیض در باب همه‌گیری کووید-۱۹ و علم واکسن‌ها، مناقشه‌ای بی‌سابقه میان ستارگان موسیقی و پزشکان ایجاد کرده و به صدر اخبار جهان تکنولوژی رسیده است.
داستان از جایی شروع شد که جو روگان، یک شخصیت اینترنتی محبوب که میلیون‌ها نفر او را به خاطر اظهارنظرهای بی‌پرده اش دنبال می‌کنند، در پلتفرم اسپاتیفای علیه واکسن کووید موضع‌گیری تندی کرد. زمانی که روگان از سوی منتقدان به ترویج اطلاعات نادرست خطرناک متهم شد، واکنش شدیدی علیه او در فضای مجازی شکل گرفت و بسیاری اسپاتیفای را متهم شماره یک خواندند. اسپاتیفای که در ساختار خود قوانینی برای منع انتشار اطلاعات نادرست و خطرناک ندارد، امروز توسط برخی از کاربران پرمخاطب خود با فشاری سهمگین مواجه است.
پاسخ دیرهنگام مدیران اسپاتیفای
مدیر اجرایی اسپاتیفای در نخستین اقدام خود نسبت به اعتراضاتی که علیه انتشار پادکست ضد واکسن شکل گرفته بود، بیانیه‌ای منتشر و در آن به اهمیت آزادی بیان تاکید کرد. در نهایت او قول داد ویژگی‌های جدیدی را در این رسانه عرضه کند تا اطلاعات صحیح‌تر و باکیفیت‌تر تولید و منتشر شود. با این حال، واکنش‌ها آرام نگرفتند و گروه‌های مدنی و فعالان حقوقی با به راه انداختن کمپین‌های تبلیغاتی، شروع به تحریم کردن اسپاتیفای کردند و هشتگ‌های این بحث در شبکه‌های اجتماعی ترند شد.
چند روز بعد، مدیر اجرایی این کمپانی مجبور شد میان جلوگیری از فعالیت یک مجری محبوب و به تبع آن تحریک خشم طرفدارانش یا اینکه به‌عنوان یک ناقض آزادی عمل به شمار آید، یکی را انتخاب کند.
پیش از این نیز این دست اتفاقات برای دیگر پلت‌فرم‌های بزرگ رخ داده بود. فیس‌بوک و الکس جونز، توییتر و دونالد ترامپ، یوتیوب و پیو دی پای، نتفلیکس و دیو چاپل، پیش از این در موقعیت‌های این‌چنین قرار گرفته بودند و اکنون نوبت اسپاتیفای است. پس از اینکه روگان به تبلیغ اطلاعات نادرست در باب کووید-۱۹ متهم شد، گروهی متشکل از صدها متخصص پزشکی از اسپاتیفای خواستند که علیه انتشار اطلاعات نادرست در باب کرونا دست به کار شود. این متخصصان همچنین به سابقه نگران‌کننده جو روگان در ترویج دروغگویی درباره این ویروس اشاره داشتند. با این حال اسپاتیفای از موضع خود کوتاه نیامد و واکنشی علیه روگان اتخاذ نکرد. در نهایت، دو اسطوره موسیقی راک، نیل یانگ و جونی میچل، هفته گذشته در اعتراض به تصمیم اسپاتیفای برای حمایت از روگان، آلبوم‌های موسیقی خود را از اسپاتیفای خارج کردند. همچنین برنه براون، یکی دیگر از مجریان محبوب در اقدامی اعتراض‌گونه بیان کرد که تا اطلاع ثانوی قسمت‌های جدید پادکست انحصاری اسپاتیفای خود را منتشر نخواهد کرد.
دانیل اک، مدیر اجرایی اسپاتیفای در بیانیه دیگری گفت: «برای من مهم است که سانسور محتوا را پیش نگیریم.» درحالی‌که اسپاتیفای از اقدام علیه روگان امتناع کرد، متعهد شد که هشدارهای مشاوره‌ای در قسمت‌های پادکست درباره کووید-۱۹ ارائه کند و شنوندگان را به سوی اطلاعات معتبر سلامت هدایت کند.
بحران منحصر به فرد
به‌رغم شباهت‌های ظاهری بین رسانه‌ها، مناقشه روگان در اسپاتیفای از چند جهت با آنچه برای سایر پلت‌فرم‌ها رخ داده، متفاوت است. برای مثال، اسپاتیفای تنها بستری است که پادکست‌های روگان را منتشر می‌کند. این سرویس پخش، بیش از ۱۰۰ میلیون دلار برای حقوق انحصاری «تجربه جو روگان» در سال۲۰۲۰ پرداخت. این در حالی است که اسپاتیفای بیشتر درآمد خود را از طریق اشتراک کاربران به‌دست می‌آورد. بنابراین بعید است که از مناقشه بر سر روگان آسیب مالی جدی ببیند مگر اینکه موجی از لغو حساب‌ها وجود داشته باشد.
اما این پلتفرم نگرانی دیگری نیز دارد: ستارگان. یک سرویس پخش موسیقی پیشرو مانند اسپاتیفای باید آهنگ‌های محبوب را در گنجینه خود داشته باشد، به این معنی که از نظر تئوری، نوازندگان با قدرتی که دارند، می‌توانند تنها با تهدید به حذف آلبوم‌های خود، تغییراتی را در اسپاتیفای اعمال کنند. هرچند در عمل، این موضوع کمی پیچیده‌تر است؛ چون به‌طور کلی شرکت‌های موسیقی تنها حقوق پخش را کنترل می‌کنند و در حقوق نوازندگان و هنرمندان دخالتی ندارد. اما همچنان این تهدید وجود دارد؛ چراکه اقدامات اخیر نیل یانگ و جونی میچل باعث الهام‌بخشی جمعی از هنرمندان شد تا آهنگ‌های خود را از اسپاتیفای بیرون کشیده و منجر به یک ریسک تجاری واقعی برای شرکت شوند.
تفاوت دیگر خود جو روگان است. او در درجه اول یک مصاحبه‌کننده است و بیشتر هیاهوها بر سر پاسخ‌هایی است که او به میهمانانش می‌دهد. این امر گرچه عذری قابل قبول‌تر برای اسپاتیفای فراهم می‌کند، اما با این حال منتقدان بر این باورند که اظهارات جو روگان درباره کووید-۱۹ نیز مملو از اطلاعات مشکوک بوده است.
پایان خوش یا دومینوی اتهامات؟
سوالی که مطرح میشود این است که واکنش‌های شکل‌گرفته علیه روگان چگونه پایان خواهد یافت؟ گفتنش کمی دشوار است. یک سناریو آن است که روگان از قرارداد خود با اسپاتیفای خارج شود و به یوتیوب و دیگر پلتفرم‌هایی که در گذشته نمایش او را پخش می‌کردند، برگردد. این سناریو شبیه رفتاری است که جونز و ترامپ در پیش گرفتند که در نهایت توییتر و فیس‌بوک چاره‌ای جز بستن حساب آنها نداشتند. سناریوی دیگر آن است که روگان راهی را در پیش گیرد که فلیکس کیلبرگ در پیش گرفت. PewDiePie، هنرمند محبوب یوتیوب با نام اصلی فلیکس کیلبرگ، پیش از این به اظهارنظرهای نژادپرستانه متهم شد. کیلبرگ پس از اینکه برای مدت کوتاهی قهرمان جناج راست شد، از رفتارش عذرخواهی و کانال خود را بازبینی کرد و در نهایت راه خود را دوباره به این پلتفرم باز کرد. روگان هم می‌تواند بی سروصدا تسلیم شود، از قرارداد اسپاتیفای خود محافظت کند و از حاشیه‌های مشکوک به کووید عقب‌نشینی کند، به‌گونه‌ای‌که به قیمت شهرت او به‌عنوان یک مخالف تمام نشود.
گزینه سوم این است که کل مناقشه می‌تواند به سادگی از بین برود، مانند دعوای سال گذشته میان چاپل و نتفلیکس که پس از متهم شدن این کمدین به مخالفت با اقلیت‌های نژادی در یک برنامه ویژه. این اتهامات با گذشت زمان، فراموش شد و عواقبی برای طرفین نداشت. این سناریو برای اسپاتیفای و مورگان نامحتمل به نظر می‌رسد. رابطه بین شخصیت‌های رسانه‌ای و شبکه‌هایی که آثارشان را پخش می‌کنند، همیشه پر از تنش بوده است. اما در سال‌های اخیر این رابطه بدتر از گذشته شده است، زیرا شرکت‌های فناوری تشنه رابطه مستقیم با ستارگان محبوب برای محتوای خود هستند. از طرفی روابط بین شرکت‌ها و کاربران نیز در حال تغییر است. کاربران با مشاهده سابقه واکنش‌ها در چند سال گذشته دریافته‌اند که فشار کافی می‌تواند یک شرکت فناوری را به انجام هر کاری وادار کند. آنها می‌دانند که قوانین شرکت‌ها مبهم و بداهه‌نگارانه است و آنچه غالب مدیران ارشد می‌خواهند، این است که مردم از فریاد زدن بر سر آنها دست بردارند.