جهان ثروتمند دچار کمبود خواب است. متوسط بزرگسالان آمریکایی تقریبا دو ساعت کمتر از اجدادشان در طول روز چرت می‌زنند. بیش از یک‌سوم آمریکایی‌ها کمتر از هفت ساعت در شب می‌خوابند. خستگی و فرسودگی ناشی از این وضعیت به بیماری آلزایمر، افزایش فشار خون و دیگر امراض و بیماری‌های مزمن منجر می‌شود. بر اساس مطالعه‌ای که در این مورد انجام شده است، چنین شرایطی می‌تواند تا ۴۰۰ میلیارد دلار در سال به اقتصاد آمریکا ضربه بزند. دیگر کشورهای ثروتمند هم به همین منوال، دچار بی‌خوابی هستند. مصرف الکل و کافئین هم تا حدودی مقصر هستند؛ درست مثل قرار گرفتن در معرض گوشی‌های موبایل و نمایشگرهای کامپیوتر. جالب اینجاست که مردم دست کمک‌شان را به سوی بعضی از همین دستگاه‌ها دراز کرده‌اند.

 

 

حسگرهای بسیار کوچک حالا به شکلی راحت‌تر در گجت‌های پوشیدنی تعبیه می‌شوند تا در طول شب کاربران را زیرنظر بگیرند. غول‌های تولیدکننده لوازم مصرفی الکترونیک مانند گوگل، سامسونگ و هوآوی در گجت‌های‌شان تکنولوژی‌های مرتبط با خواب را ارائه می‌کنند. هر چند به نظر می‌رسد اپل آنچنان که باید از خرید شرکت Beddit – که تولیدکننده حسگرهای قابل استفاده در تختخواب است- بهره نبرده است، اما در سال‌های اخیر سعی کرده است که قابلیت‌ها و تکنولوژی‌های مرتبط با ردگیری کیفیت خواب کاربران را در ساعت‌های هوشمند جدیدش ارائه کند. بد نیست بدانید که اپل در سال ۲۰۱۷ و به دنبال بلندپروازی‌هایش برای پس زدن دیگر رقبا، شرکت فنلاندی Beddit را با قیمتی نامشخص و اعلام نشده، خرید.

 

با این وجود استارت‌آپ‌های مختلفی در این سال‌ها با هدف بهبود کیفیت خواب افراد، شکل گرفته و راه‌اندازی شده‌اند. اتفاقا این استارت‌آپ‌های تخصصی، ابزارها و محصولات مرغوب و پر از جزئیاتی را ارائه می‌کنند. «اورا هلث» (Oura Health) هم یک شرکت فنلاندی است که ارزشی حدود یک میلیارد دلار دارد. این شرکت یک انگشتر تیتانیومی را که وزنی چند گرمی و سبک دارد، با قیمت ۳۰۰ دلار می‌فروشد؛ انگشتری که ضربان قلب، میزان اکسیژن خون و فعالیت روزانه کاربرانش را ردگیری و اندازه‌گیری می‌کند و اتفاقا «کیم کارداشیان» سلبریتی معروف هم یکی از طرفداران پر و پا قرص آن است. «کُکون» (Kokoon) یک شرکت بریتانیایی تولیدکننده هدست‌های بی‌سیم است و ایربادهای بسیار کوچکش وقتی بر اساس میزان اکسیژن خون تشخیص می‌دهند که فردی در مرحله خواب قرار دارد، موسیقی آرام‌بخش پخش می‌کند. «ایت اسلیپ» (Eight Sleep) یک استارت‌آپ آمریکایی تولیدکننده تشک‌های هوشمند است که قابلیت هماهنگ شدن با اپلیکیشن ویژه این شرکت را دارند. این تشک‌های هوشمند با قیمت دو هزار دلار به فروش می‌رسند و در طول شب و هنگامی که دمای بدن فرد در خواب تغییر می‌کند، گرم یا سرد می‌شوند.

 

ترکیبی از افزایش بی‌خوابی در میان مردم و تکنولوژی‌های بهتر، به رشد انفجاری صنعت دستیارهای خواب‌(یا همان دستگاه‌های کمک‌کننده به بهبود کیفیت خواب افراد) منجر می‌شود. شرکت تحقیقاتی «گلوبال مارکت اینسایتز» (Global Market Insights) تخمین زده است که درآمد جهانی ناشی از فروش دستگاه‌های مجهز به دستیار خواب در سال ۲۰۲۰ به ۵/ ۱۲ میلیارد دلار رسیده است و این درآمد می‌تواند تا پنج سال آینده به سه برابر هم افزایش پیدا کند. «متئو فرانچسچتی» رئیس شرکت ایت اسلیپ معتقد است که بازار هدف شرکتش دقیقا هر فردی در دنیاست. به هر حال هر کسی به خواب نیاز دارد و می‌خوابد. هر چند این گزاره درست است، اما همه افراد کم‌خواب نیستند یا توانایی مالی خرید تشک دو هزار دلاری تولید این شرکت را ندارند. از طرفی، این تکنولوژی با اینکه رو به بهبود و پیشرفت است، اما هنوز تا کامل شدن فاصله دارد. خوابیدن با ساعت هوشمندی که دور مچ بسته می‌شود، کلافه‌کننده است و ممکن است باتری آن در طول شب تمام شود. نویسنده این مطلب هم یک بار تلاش کرد تا هدست شرکت کُکون را از روی سربندی بگذارد که از موهایش در برابر کشیده شدن محافظت کند؛ اما صدای خش‌داری که با هدف آرامش‌بخشی طراحی شده، بیشتر شبیه صدای پارازیت متلاطم یک تلویزیون قدیمی بود. در واقع باید پذیرفت که الگوهای تجاری در استارت‌آپ‌های ارائه‌دهنده تکنولوژی‌های خواب، مشکلاتی هم دارند. وقتی پیشرفت‌های تبلیغ‌شده درباره دستگاه‌های پوشیدنی خواب، در عمل با شکست مواجه می‌شوند؛ مردم می‌توانند از آنها خسته و ناامید بشوند.

 

بر اساس بررسی که در سال گذشته میلادی توسط شرکت مشاوره‌ای «راک هلث آدوایزی» (Rock Health Advisory) انجام شده است، تقریبا ۴۰ درصد از کاربران دستگاه‌های پوشیدنی خواب، این دستگاه‌ها را کنار گذاشته‌اند؛ ظاهرا این اتفاق به این دلیل افتاده است که آنها تاثیر خواب‌آور دلخواه‌شان را از این دستگاه‌ها نگرفته‌اند. شرکت‌های کُکون، اورا هلث و ایت اسلیپ اخیرا مدل‌های عضویتی را معرفی کرده‌اند تا به این وسیله بتوانند افراد را از پیشرفت‌ها و به‌روزرسانی‌های مربوط به دستگاه‌های‌شان، آگاه کنند. این حق اشتراک‌ها در مقایسه با فروش دستگاه‌ها، درآمدی ثابت و بهتر را برای این شرکت‌ها به همراه می‌آورند و همچنین امکان دسترسی به اطلاعاتی را برای آنها فراهم می‌کنند که به بهبود دستگاه‌های تولیدی آینده آنها کمک خواهند کرد. این رویکرد همچنین می‌تواند یک تایید ضمنی باشد برای آنکه این دستگاه‌ها یک راه علاج فوری و اضطراری نیست. اورا هلث می‌گوید که این شرکت قابلیت‌های متنوع دیگری را به انگشترهای هوشمندش اضافه می‌کند که مستقیما مربوط به خواب نیستند. بسیاری از دانشمندان نگران این هستند که با وجود رشد فزاینده تکنولوژی‌های جدید مربوط به سلامتی، تکنولوژی‌های خواب از استاندارد طلایی و کامل به دست آمده از مطالعات کلینیکی انجام شده روی بیماران و نمونه‌های تصادفی، محروم بمانند. دکتر «اینگو فیتز» یک مرکز خواب را در بیمارستان «شاریته برلین» – که یکی از بزرگ‌ترین مراکز درمانی دانشگاهی در اروپاست- راه‌اندازی و مدیریت می‌کند. او که در یک آزمایشگاه اختصاصی گجت‌ها و تشک‌های هوشمند جدیدی را مورد مطالعه قرار می‌دهد، می‌گوید وقتی از دو شرکت سامسونگ و هوآوی خواست تا روش‌های مورد استفاده در عملکرد مربوط به مدل اندازه‌گیری ساعت‌های هوشمندشان را در اختیارش قرار بدهند، هیچ پاسخی از آنها دریافت نکرد. دکتر اینگو فیتز معتقد است که هیچ کدام از دستگاه‌های پوشیدنی موجود در بازار که با مقیاس‌های مختلف به بررسی کیفیت خواب افراد می‌پردازند، نمی‌توانند با روش‌های کلینیکی مخصوص و ویژه بررسی کیفیت خواب مطابقت کنند. در این روش‌های کلینیکی، اطلاعات به‌طور مستقیم و با استفاده از الکترودهای مخصوص، از فرآیندهای در جریان مغز افراد به دست می‌آیند. شرکت سامسونگ هیچ پاسخ و نظری درباره این موضوع نداده است، اما شرکت هوآوی به خبرنگار اکونومیست گفت که دستگاه‌های این شرکت طول مدت خواب را با دقتی قابل مقایسه با روش‌های کلینیکی، اندازه‌گیری می‌کنند. با این حال دانشمندان تایید می‌کنند که تکنولوژی‌های خواب ممکن است به بی‌خوابی‌های متوسط کمک کنند و باعث ‌شوند که افراد حساس به این نتیجه برسند که به درمان‌های کلینیکی نیاز دارند. بررسی میزان اکسیژن خون در لحظه – که در بعضی دستگاه‌های پوشیدنی انجام می‌شود- می‌تواند به تشخیص اختلالاتی از قبیل آپنه خواب (شرایطی که در آن افراد در حین خواب دچار توقف تنفس می‌شوند و تقریبا یک میلیارد نفر در سراسر دنیا به آن مبتلا هستند) کمک کند. اما در نهایت دکتر اینگو فیتز معتقد است که هیچ گجتی نمی‌تواند به خواب بهتر افراد کمک کند. اگر فردی که به خواب و استراحت بیشتری نیاز دارد، به چنین نتیجه‌ای برسد؛ رویای سرمایه‌گذاران صنعت تکنولوژی‌های خواب برای ثروتمند شدن به کابوسی بی‌سود و منفعت تبدیل خواهد شد.