مقابله با اخبار جعلی فضای مجازی، در انتظار تصویب قوانین بازدارنده
پژوهشگر پژوهشکده علوم‌شناختی و مغز دانشگاه شهید بهشتی گفت: تا به امروز برای مقابله با اخبار جعلی در کشور اقدامات اساسی شکل نگرفته و قانون ایجاد پایگاه برای مقابله با این موضوع هنوز به تصویب قانون نرسیده است.
سیدمحمدمهدی فیروزآبادی در نشست هفته حکمرانی فضای مجازی در پژوهشگاه فضای مجازی که با محوریت مقابله با اخبار جعلی در فضای مجازی برگزار شد، گفت: مساله توانمندی فنی از موضوعات بسیار مهم و تاثیرگذار در مقابله با اخبار نادرست است اما تا به امروز در مقابله با اخبار جعلی در داخل کشور پیشرفتی صورت نگرفته و قانون ایجاد پایگاه برای مقابله با این موضوع که از وظایف وزارت ارشاد بوده، هنوز به تصویب قانون نرسیده است.
وی با بیان اینکه رویکرد ارتقای سواد رسانه و ارتقای آگاهی عمومی هنوز جای کار دارد، زیرا کمبود آگاهی در کاربران سیاست‌گذار و سکوها باعث آسیب‌پذیری شده است، افزود: در این نشست گستره اخبار جعلی که امروز به معضل تبدیل شده مورد بررسی قرار گرفت و چهارچوب مفهومی برای دسته‌بندی اخبار جعلی و اقسام آن تعریف و در عین حال عواقب اخبار جعلی و تاثیر آن تشریح شد.
این پژوهشگر با طرح این پرسش که چرا اخبار جعلی در مقایسه با اخبار واقعی تاثیرگذاری بیشتری دارند، اظهار کرد: از آن جا که طراوت اطلاعاتی بسیار مهم بوده و انگیزه و عامل پیام تاثیر زیادی دارد از این رو شاهد اثرگذاری بیشتر این اخبار هستیم.
فیروزآبادی با تشریح اخبار نادرست یا اختلال اطلاعات و راه‌های مقابله‌ای با این اخبار تصریح کرد: در حال حاضر دو رویکرد مبتنی بر فناوری و مبتنی بر ارتقا و دانش وجود دارد که در هر دو رویکرد، در سه سطح کاربران معمولی، سطح پلتفرم و سطح سیاست‌گذار اقداماتی در مقابله با اخبار جعلی رخ می‌دهد که یکی از این اقدامات، راستی‌آزمایی است.
وی در تشریح تفاوت راستی‌آزمایی با دیبانگ (افشای اخبار جعلی) گفت: همواره این پرسش مطرح میشود که با توجه به وضعیت انتشار پیام آیا راستی‌آزمایی همیشه راهکار خوبی بوده و لازم است چه برخوردی با آن صورت گیرد؟ با فرض این موارد، اقدامات کشورهای مختلف در سالیان اخیر در مقابله با اخبار نادرست و اختلالات اطلاعاتی و رویکردهایی از جمله تصویب قانون تا لایحه، اعمال جریمه و زندان، قطعی اینترنت و ارتقای سواد به عنوان جرایم این اقدام مورد بررسی قرار گرفت.
وی با بیان این که هم‌اکنون مجموعه‌ای از این اقدامات از سوی کشورها انجام میشود، اظهار کرد: توانایی اعمال حاکمیت در حوزه فضای مجازی بسته به این که هر کشوری چه اقدامی در این زمینه انجام داده و از چه توانمندی فنی برخوردار بوده و چه سطح از از سواد رسانه‌ای در کشور وجود دارد و در عین حال مردم آن از چه پلتفرمی استفاده می‌کنند، متفاوت خواهد بود.
این پژوهشگر در پایان با تاکید بر این که نقش سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه راستی‌آزمایی و ضرورت رعایت ساختارهایی در این زمینه از جمله موارد مهم در این حوزه است، افزود: جعل عنوان راستی‌آزمایی و مساله شفافیت در حوزه راستی‌آزمایی مالی و مشخص بودن روش‌های مالی از دیگر موضوعات در بحث مقابله با اخبار جعلی است.