فضاپیمای روسی سایوز برای نخستین بار در بیش از دو دههی گذشته درحالیکه تمام سرنشینانش کیهاننوردان روس بودند، به ایستگاه فضایی بینالمللی پرتاب شد.
بنر ایرانی کارت
جمعه ۲۸ اسفند، سه کیهاننورد روس بهنامهای اولگ آرتمیف، دنیس ماتفیف و سرگئی کورساکوف برای اقامتی ۶ ماهه به ایستگاه فضایی بینالمللی اعزام شدند. فضاپیمای سایوز حامل کیهاننوردان در ساعت ۱۹:۲۵ به وقت ایران برفراز بوستر سایوز از سایت ۳۱ در پایگاه فضایی بایکونور قزاقستان از روی زمین برخاست.
در پرتاب اخیر برای نخستین پرواز در چندین سال گذشته، سه کیهاننورد روس به همراه یکدیگر به ایستگاه فضایی بینالمللی سفر کردند. هرچند پرواز در میانهی افزایش تنشها بین روسیه و همکارانش در ایستگاه فضایی انجام شد، ترکیب کاملاً روسی سایوز اماس-۲۱ ارتباطی به درگیریها در اوکراین نداشت. درعوض، این اتفاق پیامد مذاکرات بیش از حد طولانی بین ناسا و روسکاسموس برای آغاز پرواز کیهاننوردان با فضاپیماهای مسافربری تجاری آمریکایی در ازای پرواز فضانوردان این سازمان با سایوز بود.
جوئل مونتالبانو، مدیر برنامهی ایستگاه فضایی بینالمللی در ناسا هفتهی پیش درجریان جلسهی پرسش و پاسخ با خبرنگاران گفت «ما همچنان قصد داریم برای تبادل خدمه همکاری کنیم؛ درنتیجه کماکان برنامهریزی کردهایم تا کیهاننوردان روس به هیوستون و هاوثورن (تاسیسات اسپیس ایکس در کالیفرنیا) بیایند و تیم ما بهمنظور تمرین برای سایوز به استار سیتی برود.»
آرتمیف، ماتفیف و کورساکوف در ساعت ۲۲:۴۲ به ایستگاه فضایی بینالمللی متصل و به نخستین خدمهای تبدیل شدند که فضاپیمای سایوز را به ماژول تازه نصبشدهی پریچال در بخش روسی مجتمع مداری متصل کردند. تقریباً دو ساعت و نیم بعد، پس از یکسانشدن فشار بین سایوز و ایستگاه، دریچهی بین دو فضاپیما گشوده شد و کیهاننوردان به خدمهی اکسپدیشن ۶۶ به رهبری آنتون شکاپلروف ملحق شدند.
اکنون با ورود خدمهی سایوز اماس-۲۱، شمار ساکنان ایستگاه به ۱۰ نفر افزایش افزایش یافته است. پیوتر دبروف، کیهاننورد روس، ماتیاس مورر، فضانورد آژانس فضایی اروپا (ایسا) و راجا چاری، توماس ماشبرن، کایلا بارون و مارک ونده هی، فضانوردان ناسا، دیگر خدمهی حاضر در ایستگاه فضایی بینالمللی هستند. شکاپلروف، دبروف و ونده هی قرار است ۱۰ فروردین ۱۴۰۱ سوار بر سایوز اماس-۱۹ به زمین بازگردند.
خدمهی اماس-۲۱ از چپ به راست: سرگئی کورساکوف، اولگ آرتمیف و دنیس ماتفیف.
کیهاننوردان تازهوارد قرار است تا پایان ماه سپتامبر در ایستگاه بمانند و زمانی که فضانوردان کرو ۳ اسپیس ایکس شامل چاری، ماشبرن، بارون و مورر در ماه آوریل به زمین بازگردند، آرتمیف به فرمانده اکسپدیشن ۶۷ تبدیل خواهد شد. خدمهی بیشتر اکسپدیشن ۶۷ با مأموریت کرو ۴ از راه خواهند رسید که عبارتاند از کیجل لیندگرن، رابرت هاینز و جسیکا واتکینز، فضانوردان ناسا به همراه سامانتا کریستوفورتی، فضانورد ایتالیایی ایسا.
آرتمیف، ماتفیف و کورساکوف همچنین درطول اقامتشان ورود خدمهی بعدی سایوز و مسافران نخستین مأموریت کاملاً خصوصی به ایستگاه فضایی بینالمللی را شاهد خواهند بود. این پرواز فضایی خصوصی با نام آکسیوم ۱ قرار است ۱۰ فروردین با فضاپیمای کرو دراگون اسپیس ایکس انجام شود.
آرتمیف ۵۱ ساله، پیشتر در مأموریتهای طولانیمدت در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ درمجموع ۳۶۶ روز در فضا حضور داشت و اکنون سومین سفرش به ایستگاه فضایی را تجربه میکند. او علاوهبر فرماندهی اکسپدیشن ۶۷، فرمانده خدمهی سایوز اماس-۲۱ نیز محسوب میشود. ماتفیف ۳۸ ساله و کورساکوف ۳۷ ساله هردو اولین بار است که به فضا پرواز میکنند.
آخرین خدمهی کاملاً روسی پیش از پرواز اخیر، در واپسین مأموریت سایوز به ایستگاه فضایی پیشین روسیه به نام میر در سال ۲۰۰۱ پرتاب شدند. هزینهی پرواز سرگئی زالیوتین و الکساندر کالری با سایوز تیام-۳۰ با هدف فعالسازی دوبارهی ایستگاه برای استفادهی تجاری از سوی بخش خصوصی تأمین شد. بااینحال، ایستگاه میر درنهایت در سال ۲۰۰۱ از مدار خارج شد.
آخرین خدمهی سهنفرهی کاملاً روسی، گنادی پادالکا، سرگئی آودیف و یوری باتورین بودند که در سال ۱۹۹۹ با سایوز تیام-۲۸ پرتاب شدند. سال گذشته با پرتاب سایوز اماس-۱۹، سه شهروند روس به ایستگاه فضایی بینالمللی سفر کردند؛ اما فقط یکی از آنها (شکاپلروف) کیهاننورد محسوب میشد. دو خدمهی دیگر به نامهای یولیا پرسیلد و کلیم شیپنکوف بهترتیب بازیگر و کارگردان روس بودند که تحت قراردادی تجاری برای ضبط صحنههایی از فیلمی که قرار است به نخستین اثر سینمایی ساختهشده در فضا تبدیل شود، به ایستگاه سفر کردند.
ناگفته نماند که سایوز اماس-۲۱، ۶۷امین سایوز پرتابشده به ایستگاه فضایی بینالمللی از سال ۲۰۰۰ و ۱۵۰امین سایوز از سال ۱۹۶۷ محسوب میشود.