از سقوط موتورولا تا ظهور آیفون
سیر تکامل بازار تلفن همراه در ۳۰ سال گذشته، نشان می‌دهد که سهم ۵۰ درصدی موتورولا به ۲.۲ کاهش یافته و جای آن را گوشی‌های اندرویدی مانند سامسونگ و آیفون اپل گرفته است.
چشم‌انداز تلفن همراه امروز به‌شدت متفاوت از سه دهه قبل به نظر می‌رسد. در سال ۱۹۹۳، موتورولا بیش از نیمی از بازار تلفن همراه را به خود اختصاص می‌داد، اما تا سال ۲۰۲۱، سهم بازار آن به ۲.۲ درصد کاهش یافته است. ویژوآل کپیتالیست به بررسی اتفاقاتی که در ۳۰ سال گذشته در صنعت موبایل رخ داده، پرداخته و سیر تحول بازار تلفن همراه و ظهور و سقوط تولیدکنندگان مختلف را نشان می‌دهد. این داده‌ها از دسامبر ۱۹۹۲ تا دسامبر ۲۰۲۱ را شامل میشود.
در روزهای اولیه تلفن های همراه، موتورولا به‌عنوان پیشگام در صنعت تلفن همراه شناخته شده است. این شرکت آمریکایی در سال ۱۹۸۳، یکی از اولین تلفن های همراه تجاری موجود در جهان را به نام DynaTAC 8000X عرضه کرد. قیمت این تلفن آنالوگ انقلابی نزدیک به ۴۰۰۰ دلار بوده و قبل از نیاز به شارژ مجدد، تا ۳۰ دقیقه زمان مکالمه را به کاربران ارائه می‌داد. موتورولا در چند سال آینده چند دستگاه دیگر مانند MicroTAC 9800X در سال ۱۹۸۹ و International 3200 در سال ۱۹۹۲ را روانه بازار کرد و به سرعت به یک بازیگر مسلط در این صنعت نوپا تبدیل شد.
در روزهای اولیه بازار، تنها رقیب جدی این شرکت، نوکیای چندملیتی فنلاندی بود که پیشگام شبکه تلفن همراه موبیرا را خریده بود. اما در اواسط دهه ۱۹۹۰، رقبای دیگری مانند سونی و زیمنس شروع به کسب جایگاه محکمی کردند که تسلط موتورولا را از بین برد، در سپتامبر ۱۹۹۵، سهم بازار این شرکت به ۳۲.۱ درصد کاهش یافت.
در ژانویه ۱۹۹۹، نوکیا از موتورولا پیشی گرفت و ۲۱.۴ درصد از سهم بازار جهانی را به خود اختصاص داد. این آمار البته تنها کمی بالاتر از موتورولا با سهم ۲۰.۸ درصد بود. یکی از دلایل محبوبیت فزاینده نوکیا پیشرفت بزرگی بود که این شرکت در حوزه تلفن‌های دیجیتال داشت. در سال ۱۹۹۹، این شرکت نوکیا ۷۱۱۰ را عرضه کرد، اولین تلفن همراهی که دارای مرورگر وب بود.
اما این فقط نوآوری های نوکیا نبود که موتورولا را با مشکل مواجه کرد. در سال ۱۹۹۹، موتورولا پس از اعلام ورشکستگی یکی از پروژه های فرعی آن به نام Iridium SSC، در روزهای سختی قرار گرفت. این موضوع فشار مالی زیادی بر شرکت وارد کرد و در نهایت پس از شکست پروژه، بخش زیادی از نیروی کار خود را اخراج کرد. از آن زمان به بعد، سهم بازار موتورولا بین ۱۴ تا ۲۰ درصد در نوسان بود تا اینکه آیفون اپل در سال ۲۰۰۷ وارد صحنه شد و صنعت تلفن همراه را تغییر داد.
همه چیز با عرضه آیفون در سال ۲۰۰۷ شروع به تغییر کرد. استیو جابز در یک سخنرانی کلیدی در نمایشگاه Macworld سانفرانسیسکو در سال ۲۰۰۷، آیفون را به‌عنوان سه محصول پیچیده در یک دستگاه ارائه کرد: یک آی‌پد صفحه لمسی، یک تلفن همراه انقلابی و یک دستگاه ارتباط اینترنتی. یک سال بعد، اپل اپ‌استور را راه‌اندازی کرد که به کاربران این امکان را می‌داد تا برنامه‌ها و بازی‌ها را روی آیفون خود دانلود کنند. این موضوع نه تنها عملکرد آیفون را ارتقا بخشید، بلکه به مصرف‌کنندگان این امکان را داد که دستگاه‌های تلفن همراه خود را به سلیقه خود سفارشی کنند.
این موضوع، آغاز عصر جدیدی از گوشی‌های هوشمند بود، دورانی که موتورولا نتوانست با آن همراه شود. کمتر از دو سال پس از عرضه آیفون، اپل ۱۷.۶ درصد از بازار تلفن همراه را در اختیار گرفت و در مقابل، سهم بازار موتورولا به ۴.۹ درصد کاهش یافت.
تا پایان سال ۲۰۲۱، اپل حدود ۲۷.۳ درصد از بازار جهانی موبایل را در اختیار داشته و آیفون بخش کلیدی رشد این غول فناوری است و بیش از ۵۰ درصد از درآمد کلی این شرکت را به همراه دارد.
در حالی که عوامل زیادی در سقوط موتورولا نقش داشتند، اما در میان آنها یک مانع اصلی وجود دارد: شکست شرکت در تغییر محور. ظهور آیفون شروع یک دوره جدید نرم‌افزارمحور بود. موتورولا در دوران سخت‌افزاری تسلط پیدا کرده بود، اما با تغییرات رخ‌داده، نتوانست آن را ادامه دهد. شرکت‌های دیگری هم بودند که در این سال‌ها نتوانستند خود را با تغییرات تطبیق دهند یا اصولا به فعالیتشان ادامه دهند، از جمله بلک‌بری (ریم سابق)، پالم، سونی و ال‌جی.
البته اپل اکنون در بازار موبایل تنها نیست. محبوبیت سیستم عامل موبایل اندروید گوگل به رقبایی مانند سامسونگ در کره جنوبی و هوآوی و شیائومی چینی کمک کرده است و هر یک از این شرکت‌ها جای پای محکمی در بازار جهانی تلفن همراه ایجاد کرده‌اند. اما واضح است که در دنیای پرسرعت امروز، اگر کسب‌وکارها می‌خواهند در بازار رقابت باقی بمانند، توانایی چرخش و تغییر محور برایشان ضروری است، چیزی که ممکن است در سال‌های آینده، در صدر بودن غول‌های تلفن همراه امروزی مانند اپل و سامسونگ یا شرکت‌هایی مانند هواوی را تغییر دهد.