در پنل رشد زیست بوم ایران مطرح شد: استارتاپ‌های ایرانی چطور بزرگ میشوند؟
در پنل رشد زیست بوم ایران در نمایشگاه اینوتکس، مدیران اسنپ، ابرآروان و یکتانت درباره چگونگی رشد استارتاپ‌های ایرانی صحبت کردند و دلایلی که باعث این رشد میشود را مطرح کردند. به باور آنها انتقال تجربه از شرکت‌های بزرگ جهانی، استخدام نیروهای درست و کارآمد، انجام کارهای درست و همدلی تیم و… از مواردی است که باعث رشد یک استارتاپ میشود.
پنل رشد زیست بوم ایران در نمایشگاه اینوتکس با هدایت «مانی قاسمی» موسس و مدیرعامل دیجیاتو برگزار شد و در آن «محمد خلج» مدیرعامل اسنپ، «پویا پیرحسینلو» مدیرعامل ابر آروان و «سینا مومنی» مدیرعامل یکتانت درباره این موضوع صحبت کردند.
همکاری با شریک تجاری خارجی
قاسمی با طرح این سوال که حضور سرمایه گذار یا پارتنر خارجی و فرصت استفاده از دانش بین المللی چه تجربه ای برای رشد استارتاپ به همراه دارد، نظر محمد خلج که در ایرانسل و اسنپ با شرکای تجاری جهانی همکاری داشته را در این باره جویا شد. خلج با اعلام اینکه در پانزده سال همکاری با ایرانسل و سه سال همکاری با اسنپ توانسته با تیم‌های خارجی در ارتباط باشد اعلام کرد: «انتخاب شریک تجاری داخلی یا خارجی یک سری اصول بر اساس نیاز سازمان دارد و در مورد سرمایه گذاران خارجی این اصول بیشتر است. نکته مهم اینجاست که پارتنر خارجی ویژگی‌های جدیدی دارد که پارتنر داخلی ندارد، آنها با فرهنگ سازمانی آشنا هستند و می‌دانند چقدر باید در این مسأله ورود کنند و چه میزان باید سرمایه گذاری کنند و چه زمانی باید این کار را بکنند.»
خلج در ادامه صحبت‌های خود اعلام کرد که تیم‌های خارجی با همه نکات ریز و کوچک از چشم انداز اولیه تا ماموریت نهایی یک مجموعه آشنا هستند و قصد اعمال مدیریت ندارند: «سهامداران داخلی وقتی داخل شرکت سرمایه گذاری می‌کند انتظار دارد که مدیریت را نیز برعهده داشته باشد، تدوین استراتژی کلان توسط این تیم‌ها باشد ولی تصور میکنم مدیریت چنین نیست و باید دست یک تیم تخصصی دیگر باشد.»
به باور خلج به طور کلی یک بررسی دقیق باید رخ بدهد تا سازمان‌ها نیاز خودشان را کشف کنند و بدانند با چه تیم خارجی وارد رابطه تجاری میشوند تا سرمایه گذاری آنها به موفقیت برسد: «نکته کلیدی دیگر در انتخاب این شریک تجاری بحث انتقال دانش و رسوب دانش است و افراد بومی در کنار مدیران خارجی باید به این مسأله دست پیدا کنند.»
به گفته خلج، اسنپ در اوایل کار به متخصصین خارجی وابستگی داشت اما در حال حاضر بیش از ۹۹.۵ درصد فعالیت های اسنپ توسط مهندسین و جوانان ایرانی است و درصد کمی از مدیران ما خارجی هستند: «ما در اسنپ کمیته‌ای برای بررسی موارد سوپراپ داریم که در حال حاضر پنجاه درصد تصمیم گیران این کمیته نیز ایرانیان هستند.»
استارتاپ‌های کوچک در برابر اسنپ
مدیرعامل اسنپ همچنین این نظریه که اسنپ میتواند در برابر استارتاپ‌های کوچکتر قرار بگیرد را رد کرد. این نظریه مطرح است که استارتاپ‌ها یا ملزم به همکاری با اسنپ هستند یا اسنپ با سوپراپ قدرتمند خود میتواند آنها را از بازی خارج کند. خلج با رد این موضوع و مثالی از اسنپ دکتر گفت: «اسنپ دکتر همکاری ما با هاسپیتل بوده و خیلی از کارها لازم نیست در داخل خود شرکت رخ دهد و ما این نکته را فهمیدیم و خیلی از سرویس ها را به همین شکل پیش بردیم.» او در پاسخ به دیگر پرسش مبنی بر اینکه اسنپفود در حال حاضر رقیبی ندارد اعلام کرد بیشترین رقابت گروه اسنپ در سرویس سفارش آنلاین غذا صورت می‌گیرد: «بیشترین رقابت با اسنپفود و در شهرستان ها است و با کسب و کارهای محلی سفارش غذای آنلاین.»
خلج باور دارد که گروه اسنپ به زیست بوم فناوری کشور کمک می‌کند تا یک ارزش افزوده پیدا کند. او در پاسخ به این پرسش که آیا شرکتی هست اسنپ در آن سهامدار خرد باشد؟ اعلام کرد که در مجموعه «آپ» سهامدار خرد هستند و در مجموعه‌ای مثل اسنپ تیکت که به تازگی راه افتاده به فروش بلیت می‌پردازد نیز سهامی کمتر از موسس آن دارند.
خلج در انتهای صحبت‌های خود به «اسنپ ونچرز» اشاره کرد و تاکید کرد فلسفه به وجود آمدن این گروه اینست که با استفاده از توان اسنپ، در تیم‌های کوچک سرمایه‌گذاری‌های خرد انجام دهند.
همکاری با نهادهای دولتی
پویا پیرحسینلو نیز درباره همکاری با نهادهای دولتی و رشد آنها صحبت کرد، او در پاسخ به این پرسش که همکاری B2G چقدر برای آنها مهم است که با وجود تمامی حواشی قرارداد ابر ایران، کماکان به آن پایبند ماندند اعلام کرد:
«قرارداد ابر ایران مگر چیست؟ یک سری دیتاسنتر از کار افتاده وجود دارد که ما گفتیم هفت سال اینها را داشته باشیم و آنها را توسعه ببخشیم تا بتوان از آنها استفاده کرد. یک شخص در اهواز اگر سرویس استریم بخواهد میتواند با رشد این موارد از این سرویس استفاده کند یا اگر هاب ما در شیراز تقویت میشود، سرویس های آنلاین ایرانی می‌توانند به شهروندان بهتر سرویس بدهند. این کجایش بد است؟ معیار ما در آروان اخلاقی بودن یا نبودن یک کار است نه اینکه بعضی ها چه میگویند. باور دارم برند ایمیج آروان را ابر ایران به هم نمی‌زند و ما هر کاری میکنیم با این مشکلات مواجه هستیم. ما رویداد ابر ایران را قرار بود هشت اسفند برگزار کنیم و نکردیم ولی سه هزار توییت علیه ما زده شد، انگار همه چیز برنامه ریزی شده بود.»
پیرحسینلو باور دارد که در ایران این تفکر وجود دارد که هرکس رشد کرده به یک جایی وصل است: «باور دارم تندروها این کار را میکنند و ضربه می‌زنند. من قبول دارم وضعیت فعلی مملو از بی عدالتی است اما اینکه آیا صد در صد همه چیز سیاه است؟ آیا باید صد در صد همه مهاجرت کنند تا رشد کنند؟ من با این تفکر مخالفم.»
همدلی تیم
او در پاسخ به این پرسش که آیا تیم آنها بعد از بحران و هجمه‌هایی که به آنها شد با مشکل مواجه شد یا خیر از لزوم همدلی گفت: «تیم ما یک تیم مشترک است انگار یک شخص است. هیچ داده محرمانه ای در آروان وجود ندارد و انسجام تیمی به ما کمک کرده و مصاحبه هایی که انجام میدهیم هم همگی پیش می‌بریم. ما میخواهیم های تک را صادر کنیم تا سرزمین مادری مان را نجات دهیم.
همه ما آرزو و هدف مشترک داریم و تیم ما اینست که باهم خوشحال میشویم و باهم ناراحت میشویم.»
نحوه توزیع کارها
مدیرعامل یکتانت نیز در این پنل در پاسخ به این سوال که چطور نسبت به رقبا رشد سریع‌تری داشته از نقش تیم و ساختار آن در این مسیر رو به رشد گفت: «دانش مدیریت در ایران نسبت به دنیا خیلی عقب است و جایی مثل اسنپ از دریای دانش مدیریت خارجی استفاده کرد که خیلی سریع رشد کرد. تیم هرچه بزرگتر شود، مدیریت سخت تر میشود و اگر تیم ها کوچکتر شود، مدیریت آسان تر میشود. نحوه توسعه کسب و کار در داخل یکتا نت نیز کاملا متفاوت بود و به همین شکل پیش رفت. از نجوا که شروع کنیم،کوفاندر این تیم هدایتگر تیم بود و سرعت رشد ما با هدایت این تیم های کوچک سریعتر بود.»
بیرون سپاری برای رشد و استخدام دقیق
او تاکید کرد که آنها به بیرون سپاری کردن کارها نیز واقف هستند و به این مساله تاکید دارند: «باید بدانیم ما همه چیز را در داخل یکتانت توسعه ندادیم و خیلی مواقع رشد را از طریق سرمایه گذاری انجام دادیم که نمونه آن نوین هاب بود. تیم های مستعدی را دیدیم در اکوسیستم و آنها را داخل مجموعه آوردیم و سرمایه گذاری کردیم و بیزینس خود را در کنار یکتانت ادامه دادند.»
مومنی باور دارد آنها به طور کلی تمامیت خواه نیستند و روی استخدام نیروهای کاردرست نیز حساسیت دارند: «همه این ها در صورتی محقق میشد که رشد یکتانت درست باشد و همیشه حساسیت داشتیم که نیروهای موفق و درست در کره داشته باشیم و موفقیت ها و شکست ها در گروی استخدام درست نیروهای خوب است.»