آشنایی کسب‌وکارها با حوزه‌ی رایانش ابری بسیار کم است
مدیرکل دفتر خدمات کسب‌وکار وزارت صمت با اشاره به مطالعاتی که در اتحادیه‌ی اروپا در زمینه‌ی رایانش ابری انجام شده، گفت: ۶۷ درصد کسب‌وکارها هیچ شناختی از این مباحث ندارند و در ایران نیز طی پژوهشی، مشخص شد میزان آشنایی کسب‌وکارها با حوزه‌ی رایانش ابری بسیار کم است.
رویداد «رایانش ابری، دولت الکترونیک و هوشمندسازی کسب‌وکارها» توسط کمیسیون خدمات مراکز داده و ابری سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران برگزار شد. در این رویداد، امیرحسین اسدی، مدیرکل دفتر خدمات کسب‌وکار وزارت صنعت، معدن و تجارت با اشاره به مطالعاتی که در اتحادیه‌ی اروپا در زمینه‌ی رایانش ابری انجام شده بود، گفت: بر اساس این مطالعه اعلام شده است که ۶۷ درصد کسب‌وکارها هیچ شناختی از این مباحث ندارند. در ایران نیز طی پژوهشی که روی ۴۰۰۰ نفر انجام شده بود، مشخص شد میزان آشنایی کسب‌وکارها با حوزه‌ی رایانش ابری بسیار کم است.
وی با بیان اینکه استفاده از مراکز خدمات داده و رایانش ابری صرفه‌جویی قابل توجهی در هزینه‌ها ایجاد می‌کند، تأکید کرد: در عین حال در این زمینه به قوانینی که امنیت نگهداری و حفظ اطلاعات را مورد توجه قرار دهد، نیاز مبرمی داریم. نکته‌ی دیگری که در این حوزه باید مورد توجه قرار بگیرد این است که باید در تمامی ادارات و موسسات خصوصی، نحوهی استفاده از این خدمات را جا انداخته و در این زمنیه فرهنگ‌سازی کنیم.
مدیرکل دفتر خدمات کسب‌وکار وزارت صمت با اعلام اینکه نیاز است میثاقی با یکدیگر ببندیم، افزود: اول اینکه شرکت‌ها و کسب‌وکارهای مرتبط در وزارتخانه‌ها را برای استفاده از خدمات مراکز داده و ابری توانمند کنیم. دوم اینکه آئین‌نامه‌ها و قوانین حمایتی در این زمینه ایجاد کنیم و سوم اینکه شرکت‌های رایانش ابری را توانمند سازیم.
اول فرهنگ‌سازی، بعد تنظیم‌گری
محمدرضا قلعه‌نویی – عضو هیأت مدیره، رئیس رسته‌ی خدمات فناوری اطلاعات و رئیس کمیسیون خدمات مراکز داده و ابری – نیز طی سخنانی گفت: از حدود سال 1387 که موضوع مراکز داده مطرح شد، این حوزه با دغدغه‌های متعددی نظیر تنظیم‌گری، تعرفه‌گذاری، خدمات قابل ارائه و استانداردهای مرتبط با آن مواجه بود و رفته‌رفته با ظهور و بروز خدمات نوین همچون رایانش ابری، شبکه‌های توزیع محتوا و دیگر فناوری‌های روز دنیا موارد فوق اهمیت ویژه تری پیدا کرد.
او ادامه داد: مبحث محاسبات ابری از حدود ۲۰ سال پیش در دنیا مطرح شد و حجم درآمدی حدود ۶۸۰ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۲۵ برای آن پیش‌بینی شده است. اما علی‌رغم وجود زیرساخت‌ها و خدمات مناسب در کشور این حوزه هنوز جایگاه خود را به‌دست نیاورده و کماکان با محدودیت‌هایی در بهره‌برداری آن در سازمان‌های دولتی و برخی شرکت‌های خصوصی مواجه است. در این زمینه خلاء‌هایی در ایران وجود دارد، در گام اول به فرهنگ‌سازی جدی در این زمینه هم در بخش خصوصی و هم در بخش حاکمیتی نیاز داریم. این فرهنگ‌سازی باید از خود ما آغاز شود و پس از آن گام‌های دیگری از جمله استانداردسازی و تنظیم‌گری دنبال شود.
عضو هیأت مدیره‌ی نصر تهران ضمن معرفی اجمالی سازمان متبوع خود گفت: ما به عنوان نماینده‌ی حدود ۲۰ هزار عضو در نصر کشور و حدود ۸۰۰۰ عضو در نصر تهران در اینجا حضور داریم. در سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران ظرفیت‌های متعدد و متنوعی در حوزههای سخت‌افزار، نرم‌افزار و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین فناوری‌های مالی در قالب ۲۲ کمیسیون وجود دارد و امیدواریم مسیری که در زمینه‌ی خدمات مراکز داده و رایانش ابری آغاز کرده‌ایم، ادامه‌دار باشد.
رایانش ابری چیست؟
پس از سخنرانی‌های آغازین، پنلی آموزشی با عنوان «مفاهیم رایانش ابری، ویژگی‌ها، مدل‌های خدمات و …» توسط رضا حیدری، یک شرکت ارائه دهنده خدمات ابری ارائه شد. در این پنل او به ارائه‌ی تعریفی از رایانش ابری پرداخت و گفت: رایانش ابری مدلی است که در آن دسترسی به فضای مشترکی از منابع پردازشی قابل تنظیم (شبکه‌ها، سرورها، ذخیره‌سازها، برنامه‌های کاربردی و سرویس‌ها) به راحتی، از همه جا و طبق درخواست استفاده‌کننده فراهم شده است.
او با بیان اینکه هر فردی می‌تواند از سرویس رایانش ابری استفاده کند، تأکید کرد: این موضوع صرفا به صنف فناوری اطلاعات محدود نیست و تمامی اصناف و صنایع توانایی بهره‌مند شدن از این سرویس را دارند و می‌توانند به وسیله‌ی آن هزینه‌های راه‌اندازی و نگهداری از سیستم‌های رایانه‌ای خود را تا حد زیادی کاهش دهند.
حیدری با مرور تاریخچه‌ی ظهور رایانش ابری، ویژگیهای اصلی رایانش ابری را برشمرد: سرویس‌دهی براساس تقاضا، دسترسی به شبکه گسترده، ادغام منابع، قابلیت انعطاف سریع؛ به شکلی که در صورت نیاز سرویس‌دهنده میزان سرویس‌دهی را بنا به در خواست مشتری بیشتر و یا کمتر کند و قابلیت اندازه‌گیری و محاسبه دقیق هزینه‌ی استفاده از رایانش ابری بسته به اندازه‌ی استفاده‌ی سرویس‌گیرنده.
او در ادامه توضیحاتی درباره‌ی مدل ارائه‌ی خدمات رایانش ابری شامل زیر ساخت به عنوان خدمت (IaaS)، بستر نرم‌افزاری به عنوان خدمت (PaaS) و نرم‌افزار به عنوان خدمت (SaaS) ارائه کرد.
حیدری به مدل‌های پیاده‌سازی خدمات ابری پرداخت و گفت: ابر عمومی برای استفاده عموم و افراد، ابر خصوصی برای استفاده‌ی سازمان‌ها و نهادهای بزرگتر، ابر ترکیبی که تلفیقی از سرویس ابر عمومی و خصوصی است و همچنین ابر جمعی که در این مدل زیرساخت ابری برای اجتماعی از مشتریان سازمان‌های مختلف که با هم منافع، ماموریت، نیازهای امنینی و ملاحظات مشترک دارند، استفاده میشود.
مزایا و موانع استفاده از رایانش ابری
در بخش پایانی این رویداد، پنل «مزایا و موانع استفاده از رایانش ابری» توسط پیمان ایزدپناه، عضو هیات مدیره‌ی پیوند آزاد شبکه و مسعود شیری، مدیر نگهداری و توسعه‌ی مرکز داده‌ی یکی از پروژه‌های شرکت پیوند آزاد شبکه و با همراهی محمدرضا قلعه‌نویی، عضو هیأت مدیره، و رئیس کمیسیون خدمات مراکز داده و ابری نصر تهران به صورت تعاملی ارائه شد.
در ابتدای این بخش، قلعه‌نویی با تأکید بر خارج شدن از فضاها و دیدگاه‌های سنتی گفت: باید طوری فرهنگ‌سازی شود تا کسب‌وکارها به جای صرف منابع مالی و انسانی برای پیاده‌سازی و راه‌اندازی شبکه‌های کامپیوتری و رایانه‌ای خود، روی اهداف اصلی شغلی‌شان متمرکز باشند.
پس از آن توضیحات جامعی از سوی ایزدپناه درباره‌ی سرویس رایانش ابری و دسکتاپ مجازی (desktop as a service) ارائه شد: دسکتاپ مجازی محاسن زیادی برای سرویس‌گیرنده‌ها دارد. به نحوی که آنها دغدغه‌ی قدیمی شدن سیستم، صرف هزینه‌های نگهداری و نگرانی برای امینت اطلاعات را نخواهند داشت و در عین حال مقرون‌به‌صرفه‌ترین رویکرد برای استقرار، مدیریت و ارتقای زیرساختهای آی‌تی در دسترس آنها خواهد بود.
شیری نیز در توضیحات بیشتری گفت: همچنین استقرار سرویس‌ها در فضای ابری به شما این انعطاف‌پذیری را می‌دهد که منابع خود را کنترل کنید. با کلیک روی یک دکمه، شما می‌توانید منابع ابر را برای پاسخگویی تقاضای موجود اضافه یا حذف کنید، با ابزارهای اتوماسیون که یک لایه‌ی اضافی را برای بهینه‌سازی مصرف منابع فراهم می‌کنند. این نوع کنترل منابع به شما کمک می‌کند بهره‌وری هزینه را ارائه دهید و در عین حال ارائه خدمات بهینه را برای کاربران نهایی خود حفظ کنید.
صرفه‌جویی در هزینه‌های مادی و عملیاتی و پیاده‌سازی آسان و سریع، بازیابی اطلاعات و زمان ورود به بازار از دیگر محاسن میز خدمت مجازی بود که در این پنل به آن پرداخته شد.
در ادامه‌ی این پنل به ریسکهایی که سرویس‌گیرنده‌ها برای استفاده از رایانش ابری با آن مواجه خواهند شد و همچنین راهکارهایی که برای کمتر کردن و از بین بردن آنها وجود دارد نیز اشاره شد؛ ریسک‌ها به دو شکل محسوس و نامحسوس وجود دارند. ریسک‌های محسوس شامل دسترسی و دسترس‌پذیری است. به نحوی که اگر دسترسی شما به اینترنت قطع شود و یا ارتباط اینترنتی شما از کیفیت بالایی برخوردار نباشد، در استفاده از این تکنولوژی به مشکل برمی‌خورید. بنابراین استفاده از لینک‌های پایدار و با سرعت مناسب راهکار حل این چالش خواهد بود.
در ادامه بیان شد همچنین بر خلاف دیتاسنتر که توسط یک گروه IT داخلی مدیریت میشود، رایانش ابری یک سیستم خارج از سازمان است که در آن کاربران داده‌های خود و نیازهای مربوط به آن را برون‌سپاری می‌کنند. به همین دلیل اعتبار فروشنده یا ارائه‌دهنده‌ی سرویس بسیار مهم است. برای همین مشتریان می‌توانند با جست‌وجو در سایت معرفی خدمات‌دهنده‌های ابری به آدرس www.cloudirectory.ir به یک دایرکتوری تجاری از خدمات ابری دسترسی داشته باشند.
آخرین موضوعی که در این رویداد مورد بررسی قرار گرفت، ریسک‌های نامحسوس بود. با توجه به اینکه زیرساخت و تجهیزات فنی توسط شرکت تامین‌کننده خدمات بهره‌برداری میشود، کاربران نسبت به کیفیت آنها اطلاعی ندارند و ممکن است تجهیزات فرسوده و راندمان پایین در اختیارشان قرار گیرد. به همین دلیل، استفاده از مرکز داده استاندارد مهم‌ترین راهکار برای برون رفت از این مشکل است. تداوم خدمت، محرمانگی داده و راهکار استفاده از سرویس‌های رمزنگار، مکانیزم ذخیره‌سازی و راهکار طراحی مناسب زیرساخت ذخیره‌سازی و همچنین مکان داده و راهکار در اختیار داشتن چند مرکز داده‌ی استاندار از دیگر ریسک‌های نامحسوسی بود که به همراه راه‌حل‌های آن توسط مدرسان این پنل توضیح داده شد.