کمبود چیپ و مشکلات زنجیره عرضه در دو سال اخیر صنایع مختلفی از جمله خودروسازی را تحت تاثیر گذاشته است. بررسیهای صورت گرفته نشان میدهد حالا گستره کمبودها بیشتر شده و مشکلات تولید ممکن است پیشرفتهترین چیپهای مورد استفاده در تکنولوژیهای مدرن از جمله گوشیهای همراه را با مشکل مواجه کنند. پیشبینی میشود دو تولید کننده اصلی این چیپها یعنی سامسونگ و TSMC به دلیل کمبود تجهیزات تولید، احتمالا در انجام تعهداتشان به مشکل میخورند. به گفته تحلیلگران، مصرف کنندگان چیپهای پیشرفته تا سال ۲۰۲۴ و شاید فراتر از آن با کسری ۲۰ درصدی دست و پنجه نرم میکنند.
طبق آنچه والاستریت ژورنال گزارش میدهد، چیپهای حاوی کوچکترین ترانزیستورها و بالاترین عملکرد عمدتا از ضربهای که به صنعت خودروسازی و دیگر صنایع الکترونیک وارد شد فرار کردند. حالا کمبود تجهیزات تولیدی باعث شده تا تولید کننده بزرگ چیپهای پیشرفته در تحویل محصول به مشتریان با مشکل مواجه شوند.
با توجه به شرایط موجود، مشکلات تا ابتدای سال آینده گریبانگیر زنجیره عرضه لوازم الکترونیکی خواهد شد و یکی از تحلیلگران درمورد کاهش ۲۰ درصدی چیپهای پیشرفته تا سال ۲۰۲۴ و فراتر از آن هشدار داده است. تحلیلگران صنعتی میگویند، تکنولوژیهایی مثل محاسبات پیشرفته، هوش مصنوعی و خودروهای پیشرفته خودران گرفتار رکود میشوند.
ریشه این مشکل تا حدی به دو شرکت مهم، شرکت تولید نیمه رسانای تایوان (TSMC) و سامسونگ، باز میگردد که با توجه به هزینههای بالا و موانع فنی، تنها تولید کنندگان چیپهای پیشرفته محسوب میشوند. با این حال هردوی این شرکتها برنامههای بلندپروازانهای را برای ماههای آینده تدارک دیدهاند.
با این حال برخی از مشتریان TSMC، هشداری دریافت کردند که نشان میدهد این شرکت با توجه به مشکلاتی که در زمینه تامین تجهیزات تولید دارد، در سال آینده و ۲۰۲۴ امکان افزایش تولید به اندازه کافی را ندارد. با این حال به گفته همین فرد، این شرکت در تلاش است موانع موجود را رفع کند.
زمان تحویل تجهیزات تولید چیپ همواره به تاخیر میخورد و به همین دلیل زمان تحویل سفارشات جدید نیز در برخی موارد دو تا سه سال به تاخیر افتاده که دلیل اصلی آن هم کمبود چیپهای ساده است.
مشکلات فنی ریشه اصلی بحران هستند. واحد پیمانکاری تولید سامسونگ، دومین تولید کننده بزرگ چیپ جهان، با محدودیت ظرفیت مواجه شده است. سوان (Suwon)، شرکت مستقر در جنوب کره که تولید چیپ سامسونگ را برعهده دارد، با بازدهی کمتر از حد انتظار برای چیپهای ۴ نانومتری مواجه است. مقیاس ۴ نانومتری یکی از معیارهای جهان نیمهرسانا است که به اندازه ترانزیستورهای مورد استفاده در فرایند تولید اشاره میکند.
به گفته افراد مطلع، به دلیل بازدهی پایین، سامسونگ نمیتواند وعدههای امسالش را عملی کند و مشتریان مهمی مثل کوالکام و انویدیا باید سفارشات خود را به TSMC ارجاع دهند.
یک نانومتر، یا یک میلیاردم متر، حدود یک صد هزارم عرض یک تار مو است. هرچه ترانزیستور کوچکتر باشد، چیپ حاصل جدیدتر و پیشرفتهتر است، و تعداد بیشتری چیپ را میتوان روی یک ویفر سیلیکونی ساخت.
طبق اعلام TSMC و سامسونگ، هردوی این شرکتها در تلاشند تا از هرگونه اختلالی جلوگیری کنند.
کارخانه تولید نیمه رسانای سامسونگ الکترونیک در پیونگتاک کره جنوبی.
سی.سی.وی، مدیرعامل TSMC، در ماه آوریل طی تماسی با تحلیلگران این بازار از مشکلات این شرکت در زمینه ابزارهای تولید مربوط به چیپهای ۳ نانومتری خبر داد.
او گفت: «ما از همین الان کارمان را برای سال ۲۰۲۳ شروع کردیم و امیدواریم مشکل بزرگی پیش رویمان نباشد.»
سامسونگ نیز در فرایندهای پردازش ۴ نانومتری خود با چندین تاخیر مواجه شد که البته طبق اعلام کان گمونسو، معاون اجرایی کسبوکار تولید چیپ سامسونگ، در تماس خود در ماه مه با تحلیلگران گفت: «شرکت دیگر به وضعیت مناسب بازدهی بازگشته است.» طبق اعلام سامسونگ این شرکت طبق برنامه در ماه جاری تولید اولین چیپهای ۳ نانومتری را با استفاده از یک پیکربندی نوین آغاز میکند.
کانگ در تماس با تحلیلگران گفت، هرگونه نگرانی درمورد کسب و کار تولید چیپ این شرکت بی اساس و بزرگنمایی است.
سخنگوی کوالکام گفت، این شرکت سالها است که چیپهای خود را از چندین تولید کننده تامین میکند و سامسونگ و TSMC هردو همکاری نزدیکی با این شرکت دارند. شرکت انویدیا از اظهارنظر در این باره خودداری کرد.
بخش عمده تجهیزاتی که TSMC به آنها نیاز دارد برای تولید چیپهای قدیمیتری استفاده میشوند که تقاضای بالایی از جمله از سوی چین دارند. به گفته افراد مطلع، برخی از تولید کنندگان چیپ از تولید کنندگان تجهیزات تقاضا دارند تا مشتریان چینی از اولویت خارج کرده و درنتیجه نیازهای آنها را زودتر برآورده کنند. با این حال تولید کنندگان تجهیزات با این رویکرد مخالف هستند.
به گفته افراد مطلع، TSMC مدیرانی را برای مذاکره با تولید کنندگان تجهیزات ارسال کرده تا از تاثیرات احتمالی بر برنامههای توسعه خود جلوگیری کند. به گفته یکی از این افراد، این شرکت ابتدای سال جاری (۲۰۲۲) برای تامین تجهیزات از هلدینگ ASML مذاکره کرده است.
سخنگوی ASML گفت: تقاضا برای سیستمهای این شرکت در حال حاضر از توان تولیدی آنها فراتر رفته و آنها در تلاشند با کمک به بازدهی بیشتر ابزارهای موجود و اقدامات اینچنین به مشتریان کمک کنند.
شرکتهای تولید کننده چیپهای پیشرفته با تناقضی در بحث هزینه توسعه تولید و فروش پیشبینی شده برای تجهیزات تولیدی مواجه هستند. براساس اطلاعات گروه صنعتی SEMI، انتظار میرود، تجهیزات چیپی که در حال حاضر بیشترین هزینه ساخت کارخانههای تولیدی را به خود اختصاص میدهند در سال جاری ۱۰۷ میلیارد دلار بفروشند. با این حال براساس برآوردهای شرکت مشاوره IBS، هزینه پیشبینی شده برای تولید کنندگان چیپ فراتر از این و حدود ۱۸۰ میلیارد دلار است.
هاندل جونز، مدیرعامل IBS، گفت: تاثیر تقاضای بالا و کمبود تجهیزات بر تولیدات پیشرفته ۳ و ۲ نانومتری جدیتر از دیگر زمینهها است. او برای این حوزه در سالهای ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵، کمبودی ۱۰ تا ۲۰ درصدی را برآورد میکند.
جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، در اولین سفر دوران ریاست جمهوری خود به کره جنوبی در حال دیدار از کارخانه نیمهرسانای سامسونگ، الگویی برای کارخانه چیپی که قرار است در جهت رقابت با چین و رفع مشکلات زنجیره عرضه در تگزاس احداث شود.
شرکتهای طراحی چیپی که برای تولید به تولیدکنندگان پیمانکاری متکی هستند درمورد خطرات فنی و تولیدی موجود هشدار دادهاند. کوالکام در آخرین مستندات سه ماهه خود اعلام که ساخت یا نگهداری تکنولوژیهای پیشرفته پردازش، از جمله حرکت به سمت مقیاسهای کوچک، بازدهی و اعتبار تولید را کاهش میدهد.
کوالکام در آخرین مستندات سه ماهه خود گفت: «برخی از تولید کنندگان ما در گذشته تعهداتشان به ما را کاهش دادهاند و این موضوع شاید در آینده هم تکرار شود.»
جنسن هانگ، مدیرعامل شرکت انویدیا، ارزشمندترین تولیدکننده چیپ آمریکا، گفت: پیچیدگی و محدودیت زنجیره عرضه ادامه دارد اما شرکت او هزینه تعهدات بلند مدتی را به عرضه کنندگان برتر پرداخت کرده است.
او گفت: «توافق توافق است و ما تا حد زیادی به توافقهای خودمان مطمئن هستیم.»
کمبود چیپ باعث شده تا شرکت اینتل نیز به کسب و کار تولید چیپ برای دیگران روی آورد اما برنامههای این شرکت هنوز در مراحل اولیه هستند و اینتل هنوز نمیتواند به گزینهای در کنار سامسونگ و TSMC تبدیل شود.