چرا برخی روبات ها دوست داشتنی و برخی منفورند؟
وقتی صحبت از روبات می شود، ذهن بیشتر افراد به سمت روبات های انسان نما معطوف می شود در حالی که روبات ها انواع مختلفی داشته و حتی می توانند به صورت نرم افزار یا بدافزار نیز باشند. در این میان برخی روبات ها دوست داشتنی و برخی منفور هستند.
انتظارات اجتماعی نقش بزرگی در نحوه واکنش ما به روبات ها و هوش مصنوعی ایفا می کند. در سال ۲۰۱۹، پژوهشگری به نام دانیلا دی پائولا از موسسه فناوری ماساچوست، شروع به گشت و گذار در فروشگاه های مواد غذایی کرده و به بررسی عملکرد روباتی به نام مارتی پرداخت که در این فروشگاه ها استفاده می شد.
این روبات، یک دستگاه خاکستری با ارتفاع ۱۹۰ سانتی متر با پایه عریض خود در راهروها پرسه می زد، کف فروشگاه را برای شناسایی زباله های ریخته شده اسکن کرده و کارمندان را نسبت به شرایط آگاه می کرد. اما چیزی که توجه محققان را به خود جلب کرد این بود که این ربات، با وجود چشمان درشت و نام دوستانه اش، به طور قابل توجهی در بین مشتریان محبوبیت نداشت.
به گفته محققان، وقتی روبات ها وارد فضاهای مشترک می شوند، مردم واکنش های مثبت یا منفی قوی نسبت به آن ها نشان می دهند که اغلب مهندسان را غافلگیر می کند. اما کلید طراحی سیستم های خودکار ممکن است ساده باشد؛ تشخیص اینکه مردم با روبات ها طوری رفتار می کنند که انگار زنده هستند.
اگرچه روبات ها برای چند دهه است که در کارخانه ها خودرو می سازند، اما این فناوری طی سال های اخیر بیشتر وارد جامعه شده و با مردم عادی در تعامل است. از جاروبرقی روباتیک گرفته تا روبات های تحویل غذا گرفته تا گشت های زمینی مستقل، روبات ها به طور فزاینده ای وارد محل کار، خانه ها و فضا های عمومی ما می‌شوند.
در این میان تمرکز اصلی مهندسان و طراحان روبات روی ساختن قطعات کاربردی و فناوری بوده و آن ها به طور کامل از واکنش های مردم نسبت به این روبات ها غافل شده اند. در برخی موارد، این واکنش بسیار مثبت است، افرادی که روبات‌ها را به عنوان دوست یا همکار قبول می‌کنند، آنها را در آغوش می‌گیرند و ارتباط خوبی با آن ها برقرار می کنند.
برای نمونه بیش از ۸۰ درصد یک جاروبرقی خانگی که توسط iRobot ساخته شده است، دارای نام هستند. این شرکت از کشف اینکه برخی از مشتریان جاروبرقی خود را برای تعمیر می فرستند و پیشنهاد جایگزینی کاملاً جدید را رد می کنند و درخواست می کنند که روبات خودشان به آنها بازگردانده شود شگفت زده شد.
در حقیقت مردم به طور ناخودآگاه با فناوری خودکار مانند یک موجود زنده رفتار کرده و با ان ها رفتار متقابل مبتنی بر همدلی دارند. کلیفورد ناس، استاد دانشگاه استنفورد، پیشگام در تعامل انسان و رایانه، نشان داد که مردم با رایانه ها بحث کرده، با آنها ارتباط برقرار می کنند و حتی به آن ها دروغ می گویند. به گزارش سیناپرس، زمانی که محققان، دیدگاه های خریداران را بررسی کردند مشخص شد آنها نظرات متفاوتی دارند.
دانیلا دی پائولا یک تحلیل احساسات در توییتر انجام داده و واکنش های مثبت و منفی نسبت به ربات را اندازه گرفت. بیشترین افزایش موارد منفی زمانی اتفاق افتاد که فروشگاه مواد غذایی یک جشن تولد برای ربات برگزار کرد که همراه با کیک و بادکنک برای مشتریان بود.
کیک تولد روبات ها برای مردم چیز عجیبی است و گاهی اوقات انسانی کردن یک ربات می تواند نتیجه معکوس داشته باشد. در واقع، آراستن این ربات خاکستری بلند با چشم و نامی دوستانه یادآور شخصیت نامطلوب دیگری بود: دستیار انیمیشن آفیس مایکروسافت، کلیپی. روبات نرم افزاری که بیشتر مردم از آن خوششان نمی آید.
این شرایط زمانی اتفاق می‌افتند که توسعه دهندگان روبات آنقدر روی خود فناوری تمرکز می کنند که عنصر تعامل انسانی را در نظر نمی گیرند. ادغام روبات ها در فضاهای مشترک مستلزم درک این موضوع است که مهندسی موفق تنها یک تکه از پازل است و رفتار اجتماعی ما به عنوان انسان حداقل به اندازه هوش مصنوعی اهمیت دارد.
در خاتمه گفتنی است به طور کلی روبات هایی که انتظارات اجتماعی ما را مهار می کنند بسیار دوست داشتنی هستند، به همین دلیل است که برخی از متخصصان روباتیک شروع به همکاری با انیمیشن سازان کرده‌اند تا ماشین های جذاب تری طراحی کنند.