چالش‌های عمده نسخه‌نویسی الکترونیک
الکترونیکی شدن نسخه‌نویسی، یکی از تغییرات بزرگ در حوزه سلامت است و مزایایی از حذف کاغذ و دسترسی بیماران در هر نقطه از کشور صرفا با کد ملی به خدمات بیمه دارد؛ هرچند این طرح با چالش‌های متفاوتی از جمله قطعی لحظه‌ای سرورهای سازمان‌های بیمه‌گر یا عدم دسترسی برخی مراکز پاراکلینیکی و داروخانه‌ها به نسخ تجویزشده توسط پزشک هم روبه‌رو است.
نسخه‌نویسی الکترونیکی و حذف نسخه‌های کاغذی مزایای بسیاری از جمله صرفه‌جویی در مصرف کاغذ، خوانش آسان‌تر نسخه و کاهش خطاهای داروخانه‌ها، حرکت به سمت دولت الکترونیک، دسترسی آسان به سوابق داروهای مصرفی بیمار دارد.
الزامات قانونی اجرای طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی در برنامه‌های پنجم و ششم توسعه آمده است. در ماده ۷۴ برنامه ششم توسعه درباره نسخه‌نویسی الکترونیک تاکید شده که وزارت بهداشت با هدف ارائه خدمات الکترونیکی سلامت مکلف است در مدت دو سال اول اجرای قانون برنامه نسبت به استقرار سامانه پرونده الکترونیکی سلامت ایرانیان و سامانه‌های اطلاعاتی مراکز سلامت با هماهنگی پایگاه ملی آمار ایران و سازمان ثبت احوال کشور با حفظ حریم خصوصی، منوط به اذن آنها، محرمانه بودن داده‌ها و با اولویت شروع برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع، اقدام کند.
از این رو طی ضرب‌الاجل دولت از اول دی ماه ۱۴۰۰، موضوع حذف دفترچه‌های کاغذی و جایگزینی نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی الکترونیک جدی شد و با همه مشکلاتی که در مسیر خود داشت، توانست تبدیل به گامی مهم حوزه سلامت الکترونیک شود. بیش از شش ماه از اجرایی شدن این قانون گذشته و در این مدت حواشی متفاوتی از جمله عدم تطابق کدینگ بیمه تامین اجتماعی و بیمه سلامت، تبدیل به یکی از چالش‌های جدی شده که پزشکان و خصوصا پلتفرم‌های خصوصی به روند آن معترضند.
مزایای جانشینی نسخه الکترونیکی
در این راستا مهرشاد تیموری -مدیرعامل یک پلتفرم‌های آنلاین نسخه‌نویسی الکترونیکی- با اشاره به مزای اجرایی شدن طرح نسخه الکترونیکی، به ایسنا اعلام کرد: حذف دفترچه‌های بیمه و الکترونیکی شدن نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی یکی از تغییر و تحول‌های بزرگی است که در چند سال اخیر در حوزه سلامت به وجود آمده است. این طرح مزایای متفاوتی به همراه داشته از جمله صرفه‌جویی در هزینه‌های مربوط به کاغذ، دسترسی بیماران در هر نقطه از کشور صرفا با کد ملی به خدمات بیمه و احتساب تمام خدمات و دارو با بیمه. از طرفی این موضوع در پیش‌گیری از برخی سوءاستفاده‌ها از بحث‌های پاراکلینیکی و دارویی نیز نقش مهمی داشته است.
وی با اشاره به چالش‌های این طرح ادامه داد: البته این طرح مشکلات و چالش‌های متفاوتی هم در دل خود جای داده است. قطعی لحظه‌ای سرورهای سازمان‌های بیمه‌گر، عدم دسترسی برخی مراکز پاراکلینیکی و داروخانه‌ها به نسخ ثبت و تجویزشده توسط پزشک، کاربران و پزشکان را با چالش‌هایی مواجه می‌کند.
این فعال بخش خصوصی، تفاوت بین دو سازمان بیمه‌گر در کدینگ خدمات و داروها را بزرگترین و پررنگ‌ترین چالش این دوران عنوان کرد و گفت: اختلافات کدینگ دو مجموعه و تفاوت‌هایی که بین ساختار کلی تجویز این دو بیمه‌گر وجود دارد و بحث تجویز برای بیمارانی که کدملی آنها از طریق سامانه استعلام نمی‌شود، مشکلات عمده‌ای است که پزشکان به آن معترضند. از طرفی بحث آپدیت‌های غیرمنتظره و زیاد در وب‌سرویس‌های دو بیمه‌گر نیز چالش‌های زیادی برای ما مجموعه‌های خصوصی به وجود آورده است.
تیموری ادامه داد: عدم دسترسی و سرویس دادن به بخش خصوصی به برخی سرویس‌های داخل پرتال سازمان‌های بیمه‌گر باعث مشکلاتی برای ما شده است. از طرفی پزشکان به دلیل تجربه کاربری سختی که پلتفرم‌های سازمان بیمه‌گر دارند، رغبت بیشتری به استفاده از پلتفرم‌های خصوصی دارند و عدم دسترسی به این سرویس‌ها باعث میشود پزشک با سختی به دلیل تجربه کاربری سخت، زمان بیشتری صرف تجویز نسخه در پلتفرم‌های سازمان‌های بیمه‌گر کنند. برخی پزشکان که آشنایی کافی با مباحث فناوری ندارند نیز بیشتر از بقیه به این چالش دچارند.
هوش مصنوعی و نقش مهم آن در روند نسخه الکترونیک
وی با بیان اینکه استفاده از هوش مصنوعی به اتوماتیک انجام شدن برخی روندها کمک شایانی می‌کند، گفت: تایپ کردن به عنوان جایگزین نسخه دستنویس، نیازمند صرف زمان بیشتری است. اما استفاده از هوش مصنوعی و تجهیز نسخه‌نویسی به فرمان صوتی در صرفه‌جویی در زمان بیمار و پزشک بسیار موثر است. کافی است پزشک نام دارو، تعداد، زمان و مقدار دوز مصرفی دارو را به‌صورت صوتی عنوان کند تا در سریع‌ترین زمان ممکن نسخه نهایی آماده شود. این موضوع خصوصا در زمینه کمک به پزشکانی که آشنایی زیادی با دنیای فناوری ندارند، بسیار کمک‌کننده و نتیجه‌بخش است. همچنین طبیعتا پزشکان فعال در مناطق متفاوت کشور با گویش‌های متفاوتی هستند و برای بالاتر بردن دقت در تبدیل جملات سیستم فرمان صوتی، می‌توان از ماشین لرنینگ استفاده کرده تا در حین کار درصد خطا هم پایین بیاید و با دقت بیشتر گویش‌ها را یاد بگیرد.
مدیرعامل پلتفرم آنلاین نسخه‌نویسی با بیان اینکه عدم وجود قانونی دقیق از استانداردها از سمت نهادهای تنظیم‌گر خلاء بزرگ این روزها در روند اجرایی شدن نسخه الکترونیک است، اظهار کرد: اگر در بخش دولتی وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو نظام پزشکی دست در دست هم قرار داده و با تعریف استاندارهایی سازمان‌های بیمه‌گر را ملزم به تبعیت کنند، می‌توانند نقش به سزایی در روند اجرایی شدن بهتر و کاهش دغدغه بخش خصوصی ایفا کنند. بخش خصوصی هم‌مسیر با بخش دولتی در زمینه نسخه الکترنیک است و در زمینه کمک در پیشبرد مسیر، از هیچ کمکی دریغ نخواهد کرد.
تیموری درباره سازمان‌های بیمه‌گر ادامه داد: اگر دسترسی به تمام سرویس‌های داخل پرتال که به پزشکان ارائه می‌دهند را در اختیار بخش خصوصی نیز قرار دهند، طبیعتا کیفیت خدمات بخش خصوصی بالاتر رفته و با UI/UX بهتر و سرعت عمل و چابکی، بخش خصوصی به بالا رفتن کیفیت و سرعت این طرح کمک بیشتری خواهد کرد و نتیجه بهتری در زمینه نسخه الکترونیک در کشور خواهیم داشت. ما در بخش خصوصی به عنوان پلتفرم‌های خدمات سلامت دیجیتال، به واسطه خدمات متفاوتی که ارائه می‌دهیم، ارتباط بیشتری با پزشکان داشته و با مشکلاتی که در مسیر دارند بیشتر آشنا هستیم. بنابراین تعامل و همکاری بخش دولتی با بخش خصوصی در تحقق هر چه بهتر روند نسخه الکترونیک در سطح کشور به بهترین شکل ممکن موثر خواهد بود.