از “سیمرغ” ایرانی چه می‌دانید؟
راه اندازی "سیمرغ" توسط جوانان کشور در شرایطی انجام گرفت که نیاز به پردازش کلان داده‌ها به حد بحرانی رسیده و این امید ایجاد شد که این ابررایانه بتواند نقطه آغاز توسعه ابر رایانه‌ها در کشور باشد.
توان محاسباتی ابررایانه‌ها هزاران بار بیشتر از توان محاسباتی رایانه‌های معمول و متعارف است؛ به عنوان مثال پیش‌بینی آب و هوا در کمتر از چند ثانیه توسط ابررایانه‌ها قابل انجام است و برای سایر کاربردها مانند تحلیل زمین‌شناسی، تهیه خروجی از تصاویر، تحلیل داده‌های ژنتیک، تحلیل داده‌های موشکی و هسته‌ای نیازمند ابررایانه‌های با توان پردازشی بسیار بالا هستیم.
اما از جمله حوزه‌های کاربردی که تأثیر به سزایی در زمینه سرعت‌بخشی به نیاز ابر رایانه در سال‌های آینده خواهند داشت، عبارت است از هوش مصنوعی، کلان داده‌ها، اینترنت اشیاء و زنجیره بلوکی. در حال حاضر تعدادی از دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی دارای ابررایانه با قدرت پردازشی محدود هستند که توسعه ظرفیت‌های موجود آنها با در نظر گرفتن روند افزایشی حجم داده‌ها و نیازهای پردازشی و تحلیلی اجتناب‌ناپذیر است.
در حال حاضر چین ۴۲ درصد ابررایانه دنیا را در اختیار دارد و بعد از آن آمریکا با سهم ۲۲.۶ درصدی در رتبه دوم قرار گرفته است. ژاپن، فرانسه و آلمان هم در رتبه های بعدی هستند و در زمینه ظرفیت پردازش سریع، آمریکا نسبت به چین برتری دارد که این امر نشان از برقراری جنگ میان ابرقدرتهاست و نشان می دهد که اقتصاد چهارم صنعتی براساس اقتصاد دیجیتال تعریف شده است.
بر این اساس در حال حاضر ۲۱ کشور دنیا ابررایانه‌هایی با توان ظرفیت بیش از یک پتافلاپس دارند و در منطقه نیز عربستان دارای ۴ ابررایانه است. اما در ایران دانشگاه صنعتی امیرکبیر از گذشته سابقه توسعه فناوری ابررایانه‌ها را دارا بود و در سال ۶۶-۶۷ در دانشکده برق اقدام به راه اندازی آزمایشگاه تحقیقات پردازش سریع کرد که در زمان جنگ موفق به طراحی برخی قطعات و نصب آن بر روی هواپیماها شد.
ابر رایانه سیمرغ چیست و چه کارکردی دارد؟
در سال ۱۳۹۰ ابر رایانه "سیمرغ" با سرمایه گذاری هزار میلیارد ریالی با همکاری وزارت ارتباطات و معاونت علمی ریاست جمهوری و با ظرفیت ۸۰ ترافلاپس راه اندازی شد که تاکنون سرویس‌های لازم را به مراکز تحقیقاتی ارائه داده است.
خدمات این ابررایانه در سه لایه نرم افزاری، توسعه خدمات و زیرساختهای ابری تعریف شده است که در حوزه های هوش مصنوعی، مدل سازی و شبیه سازی های علمی، تصویرسازی، بازی سازی، پویانمایی، ذخیره سازی داده ها و تحلیل کلان داده ها و سکوی اینترنت اشیاء کاربرد دارد.
بر این اساس یکی از نیازهای عمده ما در کشور داده‌های پردازشی است و با توجه به اینکه اقتصاد آینده مبتنی بر داده است و در این حوزه کمبودهایی مشاهده میشود، ابررایانه "سیمرغ" در فاز نخست خود ۱۸۰ ترافلاپس ظرفیت پردازشی داشت و می توانست خدمات پردازشی را به دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و صاحبان صنایع ارائه کند.
با راه‌اندازی این ابررایانه، کسب و کارها در حوزه‌های مختلف مانند حمل و نقل می‌توانند برای شناسایی گروه‌های هدف خود از امکان پردازش اطلاعات آن استفاده کنند. همچنین این ابررایانه می‌تواند در صنایع مختلف و صنعت انیمیشن و بازی رایانه‌ای نیز مورد استفاده قرار گیرد.
بر این اساس داشتن ابررایانه برای هر کشوری یکی از مولفه‌های قدرت نرم آن کشور است و با راه‌اندازی سیمرغ، ایران این بحث مطرح شد که ایران می‌تواند وارد کلوپ کشورهای محدود دارای ابررایانه شود.
سال گذشته این ابر رایانه با ظرفیت یک میلیارد عملیات ممیز شناور ۶۴ بیتی در ثانیه رسما افتتاح و رونمایی شد. ظرفیت‌پردازی این ابر رایانه تا پنج پتافلاپس با استفاده از زیرساختهای فعلی و تا ۱۰ پتافلاپس در فازهای بعدی قابل افزایش است؛ همچنین این پروژه در فضایی به مساحت تقریبی ۲۵۰ متر مربع با قابلیت گسترش به ۴۰۰ متر مربع اجرایی شده بود.
لازم به ذکر است ابر رایانه سیمرغ با ظرفیت ۴۲ رک قابل گسترش به ظرفیت ۸۴ رک بر مبنای سطح سوم استاندارد TIA_۹۴۲ ساخته شد و می‌تواند از توان پردازشی ۵ پتافلاپس پشتیبانی کند. از قابلیت‌های ابر رایانه سیمرغ همانگونه که ذکر شد می‌توان به هوش مصنوعی، تحلیل کلان داده، اینترنت اشیاء، بازی سازی و پویا نمایی، شبیه‌سازی‌های علمی، هواشناسی و تحلیل داده‌های ژنتیک اشاره کرد.
ابررایانه "سیمرغ" با همت جوانان کشور توسعه داده شده است، ولی این کافی نیست؛ چرا که نیاز کشور به ظرفیتی تا ۱۰ پتافلاپس برآورد شده و به گفته مسوولان حوزه ارتباطات، نیاز به پردازش کلان داده‌ها به حد بحرانی رسیده است و این امیدواری وجود دارد که راه اندازی "سیمرغ" نقطه آِغاز توسعه ابر رایانه‌ها در کشور باشد.