در حالی تهدیدآفرینی شرکتهایی ماند گوگل علیه سامانههایی مانند روبیکا قابل پیشبینی بود که نوید کمالی، تحلیلگر فناوریهای نوین ارتباطی میگوید «مواجهه اخیر با روبیکا در واقع بخشی از پروژه جنگ ترکیبی علیه کشورمان بود.».
چند روز گذشته در اتفاقی عجیب و ناگهانی کاربران اندرویدی که قصد نصب اپلیکیشن روبیکا را در سرویسهای مختلفی مانند گوگلپلی یادیگر سرویسها داشتندپیام هشداری از سوی Play Protect سرویس گوگل دریافت کردند. در ایرادیکهگوگل پلی پروتکتبه نرمافزار روبیکا وارد کرد اشاره به دسترسی به موارد مختلفی از جمله پیامکها (SMS)،تصاویر،صداهای ضبطشده و سابقه تماس داشته است.
درخصوص دسترسی به این موارد ذکر شده، شاید بتوان گفت تمامی برنامههای مرسوم در شبکهای اجتماعی، قطع به یقین به این موارد دسترسی دارند. اما موضوع مهمتر مسئله درز اطلاعات است که در اخطار گوگل به آخرین نسخه منتشر شده روبیکا منسوب شده است. اما شاید بهتر باشد در این زمینه نکاتی را بیان کرد.
به گفته عوامل روبیکا تا به حال دهها نسخه در استورهای داخلی و تا پیش از سال گذشته در استور گوگل منتشر شده است که قبل از انتشار قطعا توسط تیمهای نظارتی اسکن و بررسی شدهاند. بر همین اساس این وقوع جدیدی نیست که بخواهد علت جدیدی باشد برای اتفاقی که رخ داده است و به نظر میرسد که این ادعاها از نظر منطقی و هم از نظر فنی به آنها اشکال وارد است.
در همین زمینه «نوید کمالی»، مدرس و تحلیلگر حوزه رسانه و فناوریهای نوین ارتباطی، درخصوص این برخورد غیراصولی علیه شبکه اجتماعی روبیکا اظهار داشت: مواجهه اخیر با روبیکا در واقع بخشی از پروژه جنگ ترکیبی علیه کشورمان بود، بر مبنای این پروژه تلاش شد تا با معرفی روبیکا به عنوان یک بد افزار و ایجاد بدبینی نسبت به آن در بین افکار عمومی اقبال نسبت به این رسانه اجتماعی ایرانی را کاهش دهد.
با توجه به این موضوع که در حال حاضر اپلیکیشن روبیکا 17 میلیون کاربر فعال روزانه، 35 میلیون کاربر فعال ماهانه و 50 میلیون نصب فعال دارد، کمالی در پاسخ به این سوال که کاهش یا افزایش اقبال به روبیکا چه فرصت یا تهدیدی برای سرویسهای خارجی ایجاد میکند؟ گفت: ما در طی اتفاقات اخیر جامعه شاهد نسل جدید از آشوبها در کشورمان بودیم، بطوری که به شکل همزمان در فضای حقیقی و مجازی کشور شاهد آشوب و اغتشاش آفرینی بودیم و در فضای مجازی و رسانهای علیه امنیت روانی هموطنان اقداماتی صورت میگرفت. طبیعتاً در چنین شرایطی، خواه ناخواه کسب و کارهای عموم مردم دچار آسیب و خدشه میشود. روبیکا از جمله بسترهایی است که در هفته های اخیر کسب و کارهای زیادی از پلتفرمهای دیگر به آن مهاجرت کردهاند و سرویسهای خارجی با ایجاد اختلال در این فرایند به دنبال تشدید آسیب دیدگی کسب و کارهای ایرانی است تا در پی آن نارضایتی در بدنه جامعه افزایش یابد.
کمالی درخصوص برخورد صورت گرفته علیه روبیکا معتقد است که این رویکرد یک رویکرد کاملا سیاسی و با هدف تشدید فشارهای معیشتی و اقتصادی علیه نسل جوان کارآفرین در فضای مجازی است.
وی همچنین اضافه کرد: دشمن می داند که در عصر حاضر عبور از اقتصاد نفتی با تکیه بر اقتصاد دیجیتالی به راحتی ممکن است، خصوصا در کشورهایی مانند ایران که نسل جوان آن از سطح بالایی از مهارت های فناوری اطلاعات برخوردارند، به همین دلیل با ایجاد اخلال در فرایند قوت گیری کسب و کارهای دیجیتالی ایرانی به دنبال تضعیف فرایند توسعه اقتصادی دیجیتالی کشورمان هستند، همزمان نیز نسل جوان فعال در این عرصه را ناراضی و ناامید کرده و اینگونه در پی تضعیف سرمایه اجتماعی هستند.
وی اذعان داشت: با توجه به اهمیت مبحث حکمرانی داده، امروزه تولید و توسعه سامانههای ارتباطی و تعاملی به یک ضرورت در تمام کشورها بدل شده است که خوشبختانه در کشور ما نمونههای خوبی در این عرصه تولید و عرضه شده است اما تعدد سامانهها و پراکندگی جامعه مخاطب در بین چند نوع پیام رسان داخلی خود چالش های زیادی را برای کاربران و خصوصا کسب و کارها فراهم کرده است لذا ضروری است که یک سامانه جامع مانند رویبکا تعریف و توسعه و تقویت آن در دستور کار تمام نهادها قرار گیرد. با این حال تهدیدآفرینی شرکت هایی ماند گوگل علیه سامانههایی مانند روبیکا همواره قابل پیشبینی است، لذا از هم اکنون بایستی توسعه یک سیستم عامل مناسب، به روز و پویا در دستور کار شرکت های دانش بنیان کشورمان قرار گیرد و نیز بایستی با تمام توان از این دست پروژه ها حمایت شود. البته ارائه این نوع حمایت ها بایستی هوشمندانه و با نظرات بالای صورت پذیرد تا از اتلاف منابع پیشگیری گردد.
این تحلیلگر حوزه رسانه و فناوریهای نوین در خصوص چالشهای پیشرو بیان داشت: شخصا معتقدم که مهمترین چالشهای پیش روی پلتفرم های اجتماعی عبارتند از تجربه کاربری نمونه های خارجی و ضعف احساس امنیت! در واقع مخاطب ایرانی که سال ها از جدیدترین و سریعترین پلتفرم های اجتماعی خارجی استفاده کرده است امروز در هنگام استفاده از نمونه های داخلی تازه شکل گرفته انتظار دارد که همان تجربه را در نمونه های داخلی تکرار کند اما از این نکته غافل است که پلتفرم های ایرانی در ابتدای راه بوده و در آینده بیش از پیش توسعه کمی و کیفی خواهند یافت. علاوه بر این سالها تبلیغات منفی رسانه های بیگانه موجب شده است که برخی از مخاطبان در مواجهه با پلتفرم های ایرانی نگران امنیت اطلاعات و حریم خصوصی خود باشند لذا ضروری است که در این رابطه آگاهی بخشی مناسبی شده و حتی قانون حمایت از حریم خصوصی دیجیتال شهروندان طرح و تصویب و البته در جامعه تبیین گردد.
کمالی در انتها عنوان کرد: مرور تجربیات بین المللی در حوزه طراحی و توسعه پلتفرم های اجتماعی اثبات می کند که شبکه های اجتماعی موفق عمدتا دارای ماهیتی خصوصی و دانش بنیان بوده و دولتها تنها نقش تسهیلگر را در مسیر توسعه آنها ایفا می کنند طبیعتا در کشور ما نیز بایستی این مسیر دنبال شود چرا که اداره یک استارتاپ و کسب و کار دیجیتالی متفاوت از اداره کردن یک سازمان دولتی سنتی است. یک کسب و کار دیجیتالی برای حفظ بقای خود به صورت مستمر نیازمند بروزرسانی و جلب نظر مستمر کاربران و مشتریان خود است در حالی که یک سازمان دولتی متاسفانه شاید برای دهه ها روی تغییر و تحول را به خود نبیند! لذا مهمترین حمایت از شبکه های اجتماعی داخلی حفظ ماهیت خصوصی و استارتاپی آنهاست. علاوه بر این کسب و کارهای کشورمان نیازمند شبکه های اجتماعی فراگیر هستند تا از طریق آنها با مخاطبان و بازارهای خارجی نیز ارتباط برقرار نمایند لذا بایستی در این زمینه نیز تدبیری اتخاذ شود چرا که با توجه به مسدود بودن پیام رسان های رایج بین المللی بایستی با ایجاد قابلیت ها و ویژگی های جدید نیاز کسب و کارها به ارتباطات بین المللی را برطرف نمود.