فیلترینگ و کاهش درآمد شاتل، ایرانسل و مبین‌نت؛ وضعیت توسعه ارتباطات روشن نیست
شرکت‌های شاتل، ایرانسل و مبین‌نت در نامه‌هایی به وزارت ارتباطات خواسته‌اند تا فکری به حال کاهش درآمد شرکت‌ها به‌دلیل محدودیت‌های اینترنت شود.
شرکت‌های شاتل، ایرانسل و مبین‌نت در نامه‌هایی جداگانه به وزارت ارتباطات، از کاهش درآمد خود به‌دلیل افزایش فیلترینگ گفته‌اند. این نامه‌ها به‌تازگی از سوی یک گروه هکری موسوم به «ZZA» منتشر شده‌اند و تاکنون مدیرعامل شرکت شاتل در گفت‌وگو با دیجیاتو اصالت نامه مربوط به شرکت خود را تأیید کرده است.
شاتل: احتمال توقف سرویس‌دهی به مشتریان وجود دارد
«احمدرضا نخجوانی»، مدیرعامل شاتل در تاریخ دوم آبان در نامه‌ای به رئیس وقت رگولاتوری و معاون وزیر ارتباطات، اعلام می‌کند که محدودیت‌های گسترده در دسترسی کاربران، تأثیری بسیار جدی بر مصرف پهنای باند و درآمد این شرکت داشته است. آن‌طور که مدیرعامل شاتل نوشته، پهنای باند این شرکت بیش از ۶۰ درصد و درآمد نیز بیش از ۴۰ درصد کاهش یافته و این در‌حالیست که ۸۰ درصد هزینه‌های شاتل یا ثابت مانده‌اند و یا با تورم افزایش یافته‌اند.
نکته بسیار مهم در نامه مدیرعامل شاتل به معاون وزیر ارتباطات، شرایط بحرانی است که به گفته او قابل‌تحمل نیست و می‌تواند باعث توقف سرویس‌دهی به مشتریان در سراسر کشور شود. در این نامه به توقف توسعه شبکه که در دستور کار وزیر ارتباطات است نیز اشاره شده. مدیرعامل شاتل در این نامه از وزارت ارتباطات خواسته است تا برای این بحران در زودترین هنگام ممکن چاره‌اندیشی شود.
ایرانسل: درآمد از دست رفته ۴۰ روز، ۸۰۰ میلیارد تومان
در میان نامه‌های منتشر‌شده، دو نامه از شرکت ایرانسل وجود دارد که دیجیاتو به‌شکل مستقل نمی‌تواند اصالت آن‌ها را تأیید کند و شرکت ایرانسل تا این لحظه ارسال این نامه‌ها را برای دیجیاتو تأیید یا تکذیب نکرده است.
در نامه‌ای که در تاریخ ۲۹ آبان ارسال شده است، «بیژن عباسی آرند» مدیرعامل ایرانسل با عنوان «جبران خسارت ناشی از اعمال محدودیت بر ترافیک ورودی بین‌الملل» برای رئیس رگولاتوری و معاون وزیر ارتباطات می‌نویسد که از تاریخ ۲۹ شهریور تا ۷ آبان (فاصله زمانی ۴۰ روز) درآمد از‌دست‌رفته این اپراتور بالغ بر ۸۰۰۰ میلیارد ریال یا ۸۰۰ میلیارد تومان بوده است.
نکته قابل‌توجه اینجاست که همراه اول نیز در گزارش‌های ماهانه‌ای که در سامانه کدال منتشر می‌کند از کاهش درآمدهایش گفته بود. صورت‌های مالی همراه اول از ماه آبان، نشان داده بود درآمد این اپراتور در مقایسه با شهریور‌ماه (قبل از فیلترینگ) حدود ۹۳۶ میلیارد تومان کاهش پیدا کرده است.
در نامه بعدی ایرانسل که چند روز بعد و در تاریخ ۲ آذر با موضوع مشابهی ارسال شده است، مدیرعامل ایرانسل مجدداً برای معاون وزیر ارتباطات و رئیس رگولاتوری می‌نویسد که در‌نتیجه اعمال محدودیت‌ها، عملاً نیمی از ظرفیت شبکه کاهش یافته و استمرار محدودیت‌های اعمال‌شده در پهنای باند بین‌الملل مانعی جدی در ادامه فعالیت این شرکت خواهد شد که بی‌شک نیازمند مساعدت و انجام اقدامات حمایتی است.
مدیرعامل ایرانسل در نامه خود به اصول کلی حاکم بر موافقتنامه پروانه این شرکت اشاره می‌کند که در آن گفته شده است هرگونه اعمال تغییر در پروانه توسط دولت که سبب ایجاد هزینه یا از‌دست‌رفتن درآمد گردد، باید مورد جبران قرار گیرد.
مدیرعامل ایرانسل بر همین اساس نوشته که لازم است تمهیدات در راستای جبران خسارت از محل بازنگری و افزایش تعرفه‌های ارتباطی به‌ویژه خدمت دیتا، افزایش تعرفه ترافیک داخلی یا کاهش حق‌السهم دولت از درآمد اپراتورها و یا کاهش و تعلیق تعهدات توسعه شهری، جاده‌ای و روستایی اعمال شود.
مبین‌نت: کاهش ۱۰ میلیاردی درآمد در یک ماه
«حسین طهرانی» مدیرعامل مبین‌نت نیز در نامه‌ای به رئیس وقت رگولاتوری و معاون وزیر ارتباطات در تاریخ ۲۳ مهر نوشته است که به‌دلیل محدودیت‌های ایجاد‌شده در شبکه اینترنت، شرکت مبین‌نت در اثر افت شدید ترافیک دیتا که معادل ۳۰ درصد بوده، متحمل ضرر و زیان ۲۵ درصد از درآمد معادل ۱۰ میلیارد تومان در ماه شده است.
مبین‌نت درخواست مشخصی را مطرح نکرده، اما از معاون وزیر ارتباطات در رابطه با چگونگی جبران ضرر و زیان «رهنمود» خواسته است.
آینده توسعه ارتباطات در ایران؟
در کنار شرکت‌های شاتل، ایرانسل و مبین‌نت، اواسط آذر‌ماه نامه شرکت رایتل نیز به شخص وزیر ارتباطات منتشر شده بود؛ نامه‌ای که در آن «یاسر رضاخواه» مدیرعامل رایتل رسماً از احتمال خروج رایتل از بازار به‌دلیل محدودیت‌های اینترنتی و کاهش درآمد صحبت می‌کند.
او در نامه خود به تاریخ ۹ آبان، گفته بود ترافیک روزانه شبکه رایتل از حدود ۱۵۰۰ ترابایت در ابتدای شهریور‌ماه به کمتر از ۷۰۰ ترابایت رسیده است. مدیرعامل رایتل همچنین اعلام کرده بود درآمد از محل اینترنت (که ۸۶ درصد درآمد رایتل است) تحت شعاع قرار گرفته و موجب کاهش ۱۴ میلیارد ریالی درآمد روزانه و از‌دست‌رفتن حدود ۳۰۲ میلیارد ریال از درآمد کل طی ۲۱ روز ابتدایی اعمال محدودیت‌ها شده است.
چند روز پس از انتشار نامه رایتل، «عیسی زارع‌پور» وزیر ارتباطات اعلام کرد نامه رایتل مبنای تخصصی ندارد و «عده‌ای تلاش دارند ضعف‌های مدیریتی خود را گردن اتفاقات اخیر بیندازند».
از سویی دیگر، اگرچه نامه‌ای از همراه اول وجود ندارد، ولی صورت‌های مالی این شرکت در کدال که ماهانه منتشر میشود، حاکی از وضعیت مشابه در این اپراتور و کاهش درآمد بیش از ۹۰۰ میلیارد تومانی در دو ماه اول محدودیت‌هاست.
آنچه از این نامه‌ها مشخص است، ابهام در ادامه توسعه ارتباطات در کشور است، چرا که ایرانسل و رایتل در نامه‌های خود رسماً خواستار توقف یا کاهش توسعه شبکه به‌دلیل کاهش درآمدها شده‌اند؛ در‌حالی‌که شاتل به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اپراتورهای اینترنت ثابت کشور و نیز از مدعیان و شرکت‌های آماده ارائه تکنولوژی‌های نوین اینترنت ثابت در کشور، حالا می‌گوید شاید قادر به ادامه سرویس‌دهی نباشد.
نکته دیگری که توجه به آن مهم است، تغییر رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (رگولاتوری) است. ۱۷ آبان‌ماه بود که «صادق عباسی شاهکوه» از ریاست این سازمان کنار رفت و «محمدامین آقامیری» جایگزین او شد. شاید بتوان ارتباطی میان این نامه‌ها و اساساً درخواست شرکت‌ها و این جابه‌جایی پیدا کرد.
البته نباید فراموش کرد که پاسخ وزارت ارتباطات به این نامه‌ها مشخص نیست یا دست‌کم رسانه‌ای نشده است. در‌حال‌حاضر نمی‌دانیم وزارت ارتباطات برای حل مشکلات این شرکت‌ها چه کرده و چه استراتژی در پیش گرفته. در‌نتیجه در‌حال‌حاضر آینده شرکت‌های ارتباطی و آینده توسعه شبکه ثابت و سیار با ادامه شرایط موجود در بهترین حالت «مبهم» است.