فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام در حوزه اقتصاد دیجیتال دولت و مجلس و بخش خصوصی را در دو سر طیف قرار داده است. در این میان تاکید دولتیان و نمایندگان مجلس بر حضور در پلتفرمهای داخلی است و بخش خصوصی این پلتفرمها را جایگزین مناسبی نمیداند. عضو هیات رئیسه کمیسیون فرهنگی مجلس در آخرین اظهارنظر خود گفته است تمام کسبوکارها تا پایان سال به پیامرسانهای داخلی با همان کیفیت پیامرسانهای خارجی منتقل میشوند.
اختلال اینترنت در ماههای اخیر و تکذیب آن از سوی دولتمردان و همچنین فیلترینگ شبکههای اجتماعی شکاف تازهای بین خواستههای بخش خصوصی با دولت به وجود آورده است. از یک طرف دولت و مجلس بر حضور در پلتفرمهای داخلی اصرار میورزند و از طرف دیگر بخش خصوصی این پلتفرمها را جایگزین مناسبی نمیداند. با این حال، در این بین صدای بخش دولتی بلند است و فریادهای بخش خصوصی مانند فریاد زیرآب میماند، چراکه به نظر میرسد گوش شنوایی برای آن وجود ندارد.
حسین جلالی، نماینده مردم رفسنجان در مجلس در آخرین اظهار نظر خود با یک رسانه عنوان کرده است که حدود ۷۰ درصد از کسبوکارها و کاربران به پیامرسانهای داخلی روی آوردند. البته او به ناملایماتی در این جابهجایی به پلتفرمهای داخلی اشاره کرده است. طبق گفته او: در بعضی موارد حجم استفادهکننده بالا میرود و سرعت و کیفیت، جوابگوی نیاز کاربر نیست. او میگوید وزارت ارتباطات در تلاش است تا سرعت و کیفیت پلتفرمهای داخلی را تا پایان سال ارتقا دهد.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است تا پایان سال کیفیت پلتفرمهای داخلی به اندازه خارجیها میرسد.
این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس، همچنین از قول وزیر ارتباطات برای حل مشکل اینترنت در دو ماه آینده و از اینترنتی پرسرعت با افزایش پهنای باند برای کاربران خبر داده است.
جلالی در آخر درباره انتقال کسبوکارها به پلتفرمهای داخلی گفته است: تمام کسبوکارها تا پایان سال به پیامرسانهای داخلی با همان کیفیت پیامرسانهای خارجی منتقل میشوند و مشکلی در زمینه کیفیت و سرعت اینترنت در سال ۱۴۰۲ نخواهیم داشت.
همچنین وزیر ارتباطات نیز در رویداد معرفی بسته حمایتی کسبوکارهای اقتصاد دیجیتالی به صراحت گفته بود: فارغ از اینکه اینستاگرام و واتساپ رفع فیلتر شوند دولت از پلتفرمهای داخلی که کسبوکار مردم روی آنها قرار دارد حمایت میکند. او تاکید کرده بود تنها کسبوکارهایی مشمول حمایت این بسته میشوند که کسبوکار خود را به پلتفرمهای داخلی منتقل کنند.
با این حال اگرچه از سال ۹۶ با تصویب مصوبه ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی در شورای عالی فضای مجازی حمایت و توسعه از پلتفرمهای داخلی رقم خورد اما همزمان پلتفرمهای خارجی نیز میتوانستند در کشور فعالیت کنند. اما با اتفاقات سه ماه گذشته و فیلترینگ پلتفرمهای خارجی به نظر میرسد حضور در پلتفرمهای داخلی با نوعی اجبار همراه است.
از مجلس صداهای مختلفی در خصوص پیامرسانهای داخلی و خارجی شنیده میشود.
در همین رابطه میتوان به گفته محمدباقر قالیباف رئیس مجلس اشاره کرد: قطعا انتقال از یک پلتفرم خارجی به داخلی با کار دستوری امکانپذیر نیست بلکه باید انگیزهای را برای انتقال کاربران و کسبوکارها به پلتفرمهای داخلی فراهم کنیم. اگر پلتفرم داخلی با سرعت و امنیت باشد قطعا همه ترجیح میدهند که از پلتفرم داخلی استفاده کنند.
این در حالی است که رفع فیلتر پلتفرمهای واتساپ و اینستاگرام از یکطرف به پاسخ متا به نامه مرکز ملی فضای مجازی و از طرف دیگر به تصمیم شورای امنیت کشور موکول شده است. در این بین کسبوکارها از دریچه دیگری به مسئله فیلترینگ و کوچ به کسبوکاری داخلی مینگرند.
چندی پیش در جلسه اتاق بازرگانی ایران نشستی برای «بررسی اثرات محدودسازی اینترنت بر کسبوکارها» حسین سلاحورزی، نایبرئیس اتاق بازرگانی، با اشاره به تبعات قطعی اینترنت گفت بود: «تقاضای VPN حدود ۳۰ برابر شده است. آمار متعددی وجود دارد که کسبوکارهای اینستاگرام با کاهش جدی بازدید و تعطیلی مواجه شدهاند. درآمدهای شرکت پست نیز یکسوم شده است.»
همچنین نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران در رابطه با مسئله شبکههای اجتماعی گفته بود: «شبکه اجتماعی از جنس سرور و پلتفرم نیست. از جنس اعتماد نیز هست. چطور بدون اعتماد میشود شبکه اجتماعی ساخت.»
با این حال، حسین میرزاپور عضو کمیسیون تنظیم مقررات و مشاور وزیر ارتباطات در همین جلسه گفته بود: «وزیر در جلسهای به رئیس قوه قضائیه گفت پلتفرم خارجی هر کاری خواست میکند و پلتفرم داخلی تحت فشار است.»
از این جلسه تا امروز دو ماه گذشته است و همچنان تاکید مقامهای مسئول بر حضور کسبوکارها در پلتفرمهای داخلی است و از طرف دیگر فعالان بخش خصوصی این پلتفرمها را جایگزین مناسبی برای پلتفرمهای فیلترشده نمیدانند.