آیا هوش مصنوعی قوانین کپی‌رایت را زیر پا می‌گذارد؟
رأی دادگاه درباره شکایت‌های ثبت‌شده علیه ابزارهای هوش مصنوعی تولیدکننده‌ی تصویر، آینده‌ی این فناوری را مشخص خواهد کرد.
مهندسان برای ساختن ابزارهای تولیدکننده‌ی آثار هنری با هوش مصنوعی، الگوریتم‌های خود را براساس پایگاه‌های داده‌ی بزرگی از عکس‌ها یا نقاشی‌ها یا گرافیک‌ها آموزش می‌دهند. بسیاری از ابزارهای مهم مبتنی‌بر هوش مصنوعی پایگاه داده‌ی خود را اغلب بدون اجازه‌‌گرفتن از خالقان آثار هنری دریافت می‌کنند. حال سؤال هنرمندان این است: آیا الگوریتم‌های هوش مصنوعی قوانین کپی‌رایت را زیر پا گذاشته‌اند؟
درحال‌حاضر، دادگاه‌ها جوابی به این سؤال ندارند که آیا ابزارهای هوش مصنوعی تولیدکننده‌ی آثار هنری قوانین حق نشر را زیر پا می‌گذارند یا خیر؛ اما به‌زودی پاسخی برای آن ارائه خواهند داد. صنعت هنرهای مبتنی‌بر هوش مصنوعی اکنون با دو شکایت مهم مواجه شده است؛ یکی از هنرمندان ایالات متحده و هنرمند دیگری در بریتانیا شکایت‌های خود را با این استدلال مطرح کرده‌اند که ابزارهای تولید تصویر مبتنی‌بر هوش مصنوعی، میلیاردها عکس را با نقض حقوق مالکیت معنوی آن‌ها به‌سرقت برده‌اند و این اتفاق آغازگر موجی از اقدامات قانونی شده است که می‌تواند آینده‌ی فناوری هوش مصنوعی را شکل دهد.
سه هنرمند اهل سان‌فرانسیسکو نیز شکایت‌هایی علیه ابزارهای هوش مصنوعی Stability AI و Midjourney و DeviantArt مطرح کرده‌اند. همچنین، Stability AI در بریتانیا با شکایت دیگری ازطرف Getty Images مواجه شده است.
در بیانیه‌ی مؤسسه‌ی حقوقی جوزف ساوری، نماینده‌ی هنرمندان شاکی از ابزارهای هوش مصنوعی، آمده است:
سیستم‌های هوش مصنوعی تولیدکننده‌ی تصویر علاوه‌بر نقض حقوق هنرمندان، باعث از‌بین‌رفتن شغل این افراد خواهند شد.
– جوزف ساوری
بیانیه‌ی Getty Images درباره‌ی هوش مصنوعی چندان بد نیست و نشان می‌دهد این فناوری قابلیت زیادی برای تحریک هنرمندان به ایجاد آثار خلاقانه دارد. به‌هرحال، Getty نیز در شکایت خود ادعایی مشابه را مطرح کرده است. این شرکت می‌گوید:
Stability AI گزینه‌های صدور مجوز و حمایت‌های قانونی طولانی‌مدت را برای دستیابی به منافع تجاری مستقل خود نادیده گرفته است.
– Getty Images
در شکایت بسیاری از هنرمندان علیه ابزارهای تولید تصویر مبتنی‌بر هوش مصنوعی اشاره شده که این سیستم‌ها برای ایجاد تصاویر جدید، از سبک آثار آن‌ها تقلید کرده است. Getty Images نیز می‌تواند ادعاهای مشابهی را مطرح کند؛ زیرا واترمارک این شرکت در آثار ایجاد‌شده با برخی ابزارهای هوش مصنوعی دیده شده است. این موضوع به‌وضوح نشان می‌دهد مالکیت معنوی Getty چقدر در الگوریتم‌های ابزارهای مذکور مؤثر است.
یکی از سخن‌گویان Stability AI با اشاره به شکایت‌های دسته‌جمعی هنرمندان علیه این شرکت گفت:
هرکسی که اعتقاد دارد نوع استفاده‌ی ابزار هوش مصنوعی ما از آثار هنری منصفانه نیست، فناوری را اشتباه درک می‌کند و اطلاعی از قانون ندارد.
– Stability AI
Stability AI از اظهارنظر درباره‌ی شکایت Getty Images خودداری کرد و گفت هیچ سندی درباره‌ی این پرونده دریافت نکرده است. Midjourney و DeviantArt نیز تاکنون جزئیاتی از شکایت‌های مطرح‌شده علیه خود ارائه نداده‌اند.
به‌احتمال زیاد، شرایط کنونی آغازگر نبرد حقوقی طولانی‌مدتی خواهد شد و در آینده نیز، شاهد ثبت شکایت‌های جدیدی در این زمینه خواهیم بود. اگرچه امکان دارد دادگاه‌های ایالات متحده در پایان به‌نفع شاکیان رأی دهند، باید توجه کرد که هر دو طرف این دعوی قضایی شرکت‌های بزرگی هستند. درحال‌حاضر، غرامتی برای شرکت‌هایی که اطلاعات آن‌ها بخش مهمی از پایگاه‌های داده‌ی ابزارهای هوش مصنوعی را تشکیل می‌دهند، در نظر گرفته نشده است.
قابلیت‌ها و محدودیت‌های هوش مصنوعی ChatGPT
چت‌بات مبتنی‌بر هوش مصنوعی ChatGPT توانایی نوشتن آهنگ را دارد اما نام خودش را به‌خاطر نمی‌آورد.
به‌نوشته‌ی گیزمودو، ابزارهای هوش مصنوعی تولید تصویر می‌توانند جایگزین بخش گسترده‌ای از نیروی کار انسانی شوند و تعدادی از شرکت‌ها برای کاهش هزینه‌های خود از همین‌حالا به استفاده از این ابزارها روی آورده‌اند. به‌عنوان مثال، نشریه‌ی معتبر CNET نیز از ماه‌ها قبل مقالاتی را با استفاده از ابزار هوش مصنوعی منتشر می‌کند. گفته میشود این ابزار از موتور هوش مصنوعی ChatGPT بهره می‌برد.
هنرمندان انسانی نیز گاه با نگاه‌کردن به آثار هنری دیگر، سعی می‌کنند از آن‌ها ایده بگیرند و درواقع، می‌توان گفت تکرار و تکیه بر ایده‌های جمعی، روش کار و عملکرد دنیای هنر است. اکنون سؤال این است: آیا تولیدکننده‌های تصویر مبتنی‌بر هوش مصنوعی نیز همین کار را انجام می‌دهند یا قانون حق نشر را نقض می‌کنند؟
استدلال‌های قانع‌کننده‌ای در هر دو جهت وجود دارد. وقتی ابزارهای هوش مصنوعی الگوریتم خود را روی مجموعه‌ای از تصاویر آموزش می‌دهند، می‌توان گفت فقط از برنامه‌ای کامپیوتری برای بازسازی فرآیندهای ذهن انسان بهره می‌برند و محتوای فرهنگی جدیدی را براساس آموخته‌های خود از فرهنگ‌های قدیمی‌تر ایجاد می‌کنند. همچنین، این ابزارها از آثار هنرمندان به روشی مستقیم‌تر بهره می‌برند و تجزیه‌وتحلیل آماری تصاویری که افراد دیگر ایجاد کرده‌اند، به‌معنای واقعی کلمه در الگوریتم‌های آن‌ها گنجانده شده است.
ناگفته نماند قرار است دادگاه عالی ایالات متحده رأی خود را درباره‌ی بنیاد اندی وارهول صادر کند. در این پرونده، ادعا شده است که برخی آثار این هنرمند پاپ که اغلب عکس‌های افراد دیگر را در خود جا داده است، قانون کپی رایت را نقض می‌کنند. حال سؤال این است که بدون نیاز به کسب مجوز چگونه و چقدر می‌توان از مالکیت معنوی آثار اشخاص دیگر استفاده کرد؟ در‌این‌میان، امکان دارد قاضی‌های پروند مجبور شوند به‌عنوان منتقد هنری، درباره‌ی شباهت‌های بین دو اثر هنری قضاوت کنند.
برخی از شرکت‌ها سعی می‌کنند تا در شکایت‌های مطرح‌شده علیه ابزارهای تولیدکننده‌ی تصویر مبتنی‌بر هوش مصنوعی، به نگرانی‌های اخلاقی و قانونی در این زمینه رسیدگی کنند. Getty Images اجازه نمی‌دهد آثار هنری تولید‌شده با هوش مصنوعی در پلتفرم این شرکت، از مشکلات کپی‌رایت جلوگیری کند. DeviantArt به کاربران خود اجازه می‌دهد انتخاب کنند آیا آثار آن‌ها در بانک داده‌ای ابزار هوش مصنوعی DreamUP گنجانده شود یا خیر.