چرا “ارتباطات و مخابرات” با بازدهی کم مواجه شد؟
گزارش‌های جهانی حاکی از رکود درآمدی بالا و هزینه‌های سنگین سرمایه‌ای برای اپراتورهای تلفن همراه است که همین مسئله، بازدهی آنها را در مقایسه با دیگر صنایع در پایین‌ترین سطح قرار داده است؛ اما راهکار مقابله با این شرایط چیست؟
صنعت تلکام و مخابرات یکی از صنایع بسیار هزینه‌بر در جهان است که طی سال‌های اخیر با چالش بازگشت سرمایه و کاهش بازدهی دست به گریبان بوده است کما اینکه مسئله‌ای جدید هم نیست و موسسه تامپسون رویترز در سپتامبر ۲۰۱۹ به بررسی بازده سهام صنایع مختلف پرداخت که در میان تمامی آنها، صنعت «مخابرات» کمترین بازدهی را داشته است.
براساس آن، وضعیت بازدهی سهام در این صنعت برای بازه‌های سه، پنج و ۱۰ ساله به ترتیب منفی ۱.۸ درصد، منفی ۲.۴ درصد و مثبت یک درصد بود در حالیکه «شاخص‌های وزنی ارزش بازار» در همین سه بازه زمانی به ترتیب رنج‌های مثبت ۱۰.۳ درصد، ۷.۲ درصد و ۹ درصد را به ثبت رساندند. در نمودار منتشر شده توسط آن موسسه بیشترین بازدهی سهام در اختیار گروه «سرویس‌های مالی» بود.
اما چه چیزی باعث شده تا صنعت «ارتباطات و مخابرات» با این میزان بازدهی کم مواجه شود؟ براساس آنچه بسیاری از تحلیل‌گران و پژوهشگران اقتصادی مطرح کرده‌اند و همانطور که ADL (یک ارائه‌دهنده پیشرو راه‌حل‌های فنی برای سازمان‌های تجاری و دولتی) گفته است، صنعت تلکام در طول سال‌های گذشته در مقایسه با سایر صنایع بزرگ، بازدهی کم تا متوسطی را برای سهامداران خود فراهم آورده که این مسئله ناشی از «رکود درآمدها»، «رشد مداوم حجم ترافیک» همراه با «هزینه‌های سنگین سرمایه‌ای» بوده است. به هر حال این مقایسه بازدهی صنایع، تصویری نگران‌کننده از این صنعت را پیش‌روی فعالان این عرصه قرار داده است.
اما در کنار نسخه‌های متفاوتی که برای حل این چالش نگاشته شده است، وحید شاه‌منصوری – رئیس مرکز تحقیق و توسعه یکی از اپراتورهای تلفن همراه هم در نشست «اکوسیستم نوآوری، پیشران تحول دیجیتال» در بیست‌وهشتمین کنفرانس بین‌المللی کامپیوتر انجمن کامپیوتر ایران گفتهاست: برای پاسخ به این چالش در صنعت، یکی از اولین اقدامات اپراتورها تنوع بخشیدن به جریان‌های درآمدی تحت عنوان ورود به Beyond core و ارائه انواع سرویس‌های دیجیتال در بخش‌های B۲B و B۲C بوده است.
وی در این باره به گزارش ۲۰۲۱ انجمن جهانی موبایل (GSMA) که رشد درآمد اپراتورهای تلفن همراه در Beyond core را نمایه‌گر است، اشاره کرد و گفت به زعم این انجمن، کرونا یا کووید ۱۹ دیجیتالی شدن را تحریک کرد.
با وجودی که اپراتورهای تلفن همراه کشور با آگاهی نسبت به این موضوع از دو سه سال گذشته برنامه‌های راهبردی طراحی و پیاده‌سازی کردند تا بتوانند به یکی از رهبران بازار ICT منطقه با ارائه خدمات و راهکارهای هوشمند تبدیل شوند، با لایه‌های کسب‌وکاری Core (کسب‌وکار اصلی)، Near core (نزدیک به کسب‌وکار اصلی) و Beyond core (فراتر از لایه اصلی) آشنایی نسبی داریم.
خدماتی نظیر «پیامک»، «مکالمه» و «دیتای موبایل» در بخش Core دسته‌بندی می‌شوند و Beyond Core به «گیمینگ»، «خانه هوشمند»، «سرویس‌های مالی»، «سرویس‌ها و محتوای OTT»، «ورزش‌های الکترونیکی»، «پرداخت‌های دیجیتال و تجارت» و… اطلاق میشود. در واقع باید اینطور گفت که مطابق ترند جهانی سال‌های اخیر، صنعت اپراتوری برای بقای خود و خلق ارزش درآمدی بیشتر باید به سمت «فراتر از اتصال» (Beyond Connectivity) برود و وارد عرصه دیجیتال شود.
این رویه به «تحول دیجیتال» نیز مشهور است. لازمه تحقق کامل آن نیز منوط به این است که اپراتورها قبل از هر چیز خودشان باید در عملیات و مدل‌های کسب‌وکاری دچار تحول دیجیتال شوند و به کارآمدی دیجیتال دست پیدا کنند و بعد از آن به فکر نقش‌آفرینی در تحول دیجیتال و ارائه خدمات همسو و هماهنگ با دیگر بازیگران باشند.