باستان‌شناسان به کمک هوش مصنوعی یک لوح باستانی 2 هزار ساله را رمزگشایی کردند
هوش مصنوعی جدیدی که دانشمندان ساخته‌اند، قادر است تکه متن‌های خط میخی چند هزار ساله را در کنار هم قرار دهد.
بسیاری از اسناد ادبی کهن در دنیا به‌ویژه در رابطه با ادبیات بابل به‌طور پراکنده و نادر وجود دارد. حالا محققان با کمک فناوری هوش مصنوعی ابزاری ساخته‌اند که می‌تواند این تکه‌های پراکنده را به هم وصل کند که در همین ابتدای کار موفق شده نسخه‌ای بسیار قدیمی از حماسه «گیلگمش» را شناسایی کند.
گروهی از محققان ابزار هوش مصنوعی جدیدی به‌نام Fragmentarium را توسعه داده‌اند که توانسته نسخه‌ای از حماسه گیلگمش مربوط به 130 سال قبل از میلاد مسیح را شناسایی کند. درنتیجه، این متن هزاران سال جدیدتر از قدیمی‌ترین نسخه این حماسه محسوب میشود و نشان می‌دهد که مردم حتی در دوره‌های متأخر هم نسخه‌هایی از این داستان را ثبت می‌کردند.
نسخه جدید حماسه گلگمش که در این لوح دو هزار ساله پیدا شده، قرار است به‌زودی به‌صورت دیجیتالی منتشر شود. این نسخه اولین نسخه‌ای خواهد بود که تمام نوشته‌های مربوط به این حماسه از لوح‌های مختلف خط میخی را کنار هم قرار می‌دهد. حماسه گیلگمش داستانی اساطیری درباره جاودانگی است که از هزاران سال پیش بر ادبیات نقاط مختلف دنیا تأثیر گذاشته است.
هوش مصنوعی می‌تواند در آینده متن‌های خطی را دیجیتالی کند
«انریکه خیمنز»، استاد ادبیات نزدیک به شرق باستان در مؤسسه آشورشناسی دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ و همکارانش از سال 2018 درحال توسعه ابزاری برای تبدیل لوح‌های خط میخی به داده‌های دیجیتالی بوده‌اند. آن‌ها تاکنون 22 هزار تکه متن باستانی را پردازش کرده‌اند و می‌خواهند در ماه فوریه 2023 ابزار خود را به‌صورت عمومی عرضه کنند.
Fragmentarium طراحی شده است تا با روش‌های سیستماتیک و خودکار تکه‌هایی از متن‌ها را کنار هم قرار دهد. محققان می‌گویند: «این ابزاری است که قبلاً وجود نداشت. باور داریم که این ابزار می‌تواند در بازسازی ادبیات بابل نقشی حیاتی بازی کند و اجازه دهد پیشرفت‌های سریع‌تری داشته باشیم.»
پژوهشگران انتظار دارند که Fragmentarium در آینده بتواند تصاویر لوح‌های خط میخی را شناسایی و متن آن‌ها را به‌صورت دیجیتالی ثبت کند. تاکنون تصاویر هزاران لوح خط میخی توسط موزه بریتانیا در لندن و موزه عراق در بغداد تهیه شده است.
از زمان آغاز این پروژه، حدود 200 پژوهشگر در سراسر دنیا برای تحقیقات خود به این پلتفرم آنلاین دسترسی داشته‌اند. اما این ابزار حالا در اختیار عموم قرار می‌گیرد تا افراد مختلف بتوانند به کشف بخش بیشتری از ادبیات باستان کمک کنند.