خداحافظی با آیفون
پس از ماه‌ها تعلل در تعیین‌تکلیف رجیستری آیفونهای سری۱۴، قرار است از اسفندماه حتی واردات مسافری این گوشی‌ها نیز ممنوع شود. این درحالی است که پرچمدار سامسونگ که در گستره قیمتی یکسانی با گوشی‌های اپل قرار دارد، تنها یک هفته پس از رونمایی، مجوز واردات تجاری را کسب کرده و قرار است بدون مشکل رجیستری شود.
از زمان رونمایی آیفونهای سری۱۴ اعلام شد که واردات تجاری این گوشی‌ها ممنوع است و ماه‌هاست که طرفداران گوشی‌های اپل منتظرند تا حداقل در رجیستری آیفونهای جدیدی که به‌صورت مسافری با خود به کشور آورده‌اند گشایشی ایجاد شود؛ با این حال نه تنها این انتظار برآورده نشد، بلکه روز دوشنبه گمرک در نامه‌ای ابلاغی از سوی وزارت صمت اعلام کرد که از ابتدای اسفندماه حتی واردات مسافری این گوشی‌ها نیز ممنوع خواهد شد و این گوشی‌ها قابل اظهار در فرودگاه نیستند. در بخش دیگری از این نامه تاکید شده که این ممنوعیت تمام مدل‌های آتی آیفون را نیز شامل خواهد شد و این به معنی آن است که حالا دیگر ایرانیان باید به معنای واقعی با این برند خداحافظی کنند. انتظار می‌رود واکنش بازار به این خبر، تلاطم قیمتی بیشتر در سری‌های۱۳ به قبل این گوشی باشد که هنوز امکان رجیستر شدن در شبکه ایران را دارند. اگرچه در ابتدای سال جاری دلیل اعمال ممنوعیت در تخصیص ارز واردات گوشی‌های اپل، صرفه‌جویی ارزی اعلام شده بود، اما هنوز سختگیری آن‌چنانی نسبت به واردات گوشی‌های هم‌قیمت برندهای دیگری مانند سامسونگ اعمال نشده و در این بخش‌نامه جدید نیز نامی از پرچمدار این برند برده نشده است. اخبار ارائه‌شده از سوی انجمن واردکنندگان موبایل حاکی از آن است که روند واردات تجاری و رجیستر شدن گلکسی اس۲۳ سامسونگ طبق روال معمول در حال انجام است و این گوشی به زودی به بازار ایران خواهد رسید.
حذف امکان رجیستری
اوایل هفته جاری، بازنشر بخش‌هایی یک مصاحبه سخنگوی وزارت صمت در فضای مجازی و اظهارنظر وی درباره احتمال رسیدگی به مساله رجیستری آیفونهای سری۱۴، این گمانه‌زنی را ایجاد کرد که قرار است دولت، دست‌کم برای فعال‌سازی آیفونهای جدیدی که تا این زمان به صورت مسافری وارد کشور شده‌اند، فکری کند؛ خصوصا که مدتی پیش نیز غلامعباس ترکی، معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور از صدور مجوز برای ثبت و رجیستری ۲۵۰۰گوشی تلفن همراه خبر داده بود و پیش‌بینی می‌شد مسافرانی که آیفون۱۴ خود را در هنگام ورود به کشور در فرودگاه اظهار کرده‌اند نیز در این گروه قرار گرفته باشند.
بااین حال به فاصله کوتاهی پس از بازنشر گسترده این خبر در فضای مجازی، امید قالیباف، سخنگوی وزارت صمت این شایعه را رد کرد و افزود: مصاحبه منتشرشده بخشی از یک مصاحبه قدیمی است و احتمالا گروهی با قصد منفعت‌طلبی در فروش آیفونهای۱۴، اقدام به خبرسازی در این باره کرده‌اند. وی با تاکید بر اینکه هنوز هیچ تصمیمی درباره فراهم کردن امکان رجیستری آیفونهای۱۴ گرفته نشده است، از مصرف‌کنندگان خواست تا نسبت به کلاه‌برداری‌های احتمالی هوشیار باشند. حالا و به فاصله چند روز از این ماجرا، انتشار نامه‌ای از وزارت صمت خطاب به گمرک، همان کورسوهای امید کاربران برای رجیستر شدن این گوشی‌های محبوب را هم از بین برد.
در این نامه که به تاریخ ۲۴بهمنماه به امضای مدیر کل دفتر واردات گمرک ایران رسیده، آمده است طبق نامه‌هایی از سازمان توسعه تجارت، از ابتدای اسفند امسال گوشی‌های تلفن همراه با نام تجاری اپل (مدل ۱۴ و کلیه مدل‌های بعد از آن) از رده کالاهای مجاز همراه مسافر و ورود پستی حذف شده و از این تاریخ دیگر اطلاعات این گوشی‌ها در سامانه مسافری و پستی ثبت نخواهد شد. با این وجود مهدی عبقری، دبیر انجمن وارد کنندگان موبایل در گفت‌وگوی خود با «دنیای‌اقتصاد» اظهار می‌کند که این نامه مضمون چندان جدیدی ندارد و صرفا می‌توان آن را تاکیدی بر نامه مشابه دیگری در نظر گرفت که در اواخر شهریور ابلاغ شده بود که بر ممنوعیت ثبت مسافری گوشی‌های آیفون۱۴ تاکید داشت.
این ممنوعیت جدید نیست؟!
دبیر انجمن واردکنندگان موبایل در تشریح این مساله که واردات مسافری آیفون۱۴ از مدت‌ها پیش ممنوع شده بود و اتفاق جدیدی نیفتاده است، می‌گوید: اواخر شهریور ماه بود که سیاست کلان کشور بر این مساله قرار گرفت که آیفون۱۴ رجیستر نشود و از آن زمان نیز در این مورد اطلاع‌رسانی شده و تاکید شده است که امکان استفاده از این گوشی‌ها محدود به همان یک ماهی خواهد بود که در قانون تعیین شده است. وی همچنین تاکید می‌کند که از تاریخ سوم تا دهم مهرماه، گمرک در ابلاغ آیین‌نامه ممنوعیت به پایانه‌های مسافری کوتاهی کرد و این باعث شد حدفاصل این مدت حدود ۸هزار گوشی آیفون۱۴ با روال رسمی واردات مسافری وارد کشور شود.
عبقری تاکید می‌کند تمام اظهاراتی که در مدت اخیر از سوی وزارت صمت و مجلس پیرامون پیگیری رجیستر شدن این گوشی‌ها مطرح شده نیز معطوف به این ۸هزار موردی بوده که به درستی و توسط مسافر واقعی در فرودگاه اظهار شده‌اند و مجموعه گوشی‌های دیگری را که به‌صورت قاچاق اما با نام مسافری وارد شده است، شامل نمی‌شود. عبقری همچنین در مصاحبه دیگری که با دیجیاتو داشت، تاکید کرده است که چون این ۸هزار گوشی زمانی وارد شده بودند که هنوز ممنوعیتی اعمال نشده بود و هنگام ورود نیز کد بازرگانی گرفته‌اند، دولت وظیفه دارد این گوشی‌ها را رجیستر کند؛ زیرا آنها را اظهار کرده بودند. وی می‌افزاید: این تعداد گوشی از نظر دولت قانونی وارد کشور شده و الباقی را کالای قاچاق حساب می‌کند.
اگرچه دبیر انجمن واردکنندگان موبایل بر تکراری بودن مفاد نامه اخیر تاکید دارد و معتقد است از مدت‌ها پیش امکان اظهار آیفون ۱۴ توسط مسافر در فرودگاه سلب شده بود و تنها تعداد محدودی مسافر، این گوشی را به درستی در فرودگاه اظهار کرده‌اند؛ اما هیچ نامه رسمی که دال بر ممنوع بودن اظهار این گوشی‌ها در فرودگاه توسط مسافر و ثبت نشدن آن در سامانه باشد تا این زمان منتشر نشده است. در مدت مورد اشاره دبیر انجمن واردکنندگان صرفا اعلام شده بود که امکان رجیستری گوشی آیفون۱۴ وجود ندارد، اما همچنان کار اظهار آن در پایانه‌ها و ثبت در سامانه انجام می‌شد.
حتی پیگیری‌های خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» از چند واردکننده و فعال بازار موبایل نشان می‌دهد که آنها پس از تاریخی که انجمن ادعا می‌کند -مثلا در آبان ماه- نیز با رویه مسافری این گوشی را وارد کشور کرده و آن را در فرودگاه و سامانه مخصوص نیز اظهار کرده‌اند. رضا خوش‌خرام، یکی از فعالان بازار موبایل در گفت‌وگوی با «دنیای اقتصاد» ضمن رد گفته‌های دبیر انجمن واردکنندگان موبایل تصریح می‌کند که بر اساس پیگیری‌هایی که انجام داده است حتی همین حالا نیز امکان اظهار مسافری این گوشی در فرودگاه وجود دارد و صرفا از اول اسفند ماه قرار است واردات مسافری این گوشی جدید اپل ممنوع شود.
فرش قرمز برای پرچمدار سامسونگ
اگرچه ماه‌ها از رونمایی پرچمداران آیفون (سری۱۴) می‌گذرد، اما هنوز استفاده این گوشی‌ها در شبکه موبایل کشور تعیین تکلیف نشده و حالا نیز با انتشار این نامه، کام طرفداران گوشی‌های آیفون بیش از پیش تلخ شده است. همزمان و در شرایطی که پرچمدار سامسونگ یعنی «گلکسی اس۲۳» به تازگی رونمایی شده، مقدمات واردات قانونی و رجیستری آن در شبکه موبایل کشور فراهم شده و گویا هیچ مشکل خاصی در این مسیر وجود ندارد.
در اردیبهشت‌ماه که اولین جرقه‌های محدود شدن تخصیص ارز نیمایی به واردات گوشی‌های بالای ۶۰۰دلار زده شد، اعلام شد که یکی از اصلی‌ترین دلایل اعمال این ممنوعیت صرفه‌جویی در منابع ارزی کشور است. مدتی بعد و در خلال صحبت‌های برخی نمایندگان مجلس اظهار شد که آمریکایی بودن این برند دلیل دیگری است که لزوم ممنوع شدن واردات آن را پررنگ می‌کند. حالا و پس از ماه‌ها از ارائه این گوشی‌ها به نظر می‌رسد آن اظهارات مبنی بر ارزبری زیاد این آنها صرفا بهانه بود. در شرایطی که پرچمداران سامسونگ و اپل از نظر قیمتی اختلاف زیادی با هم ندارند، مجاز بودن واردات تجاری یکی در مقابل عدم امکان واردات مسافری دیگری، مصداق یک بام و دو هواست.
این رویکرد دوگانه در برابر واردات گوشی‌های برندهای مختلف حتی صدای برخی از نمایندگان مجلس را نیز درآورد. به طوری‌که روز گذشته، جلال رشیدی کوچی در حساب توییتر خود با گلایه از این رویکرد نوشت: «گوشی ۱۲۰۰ دلاری سامسونگ در کمتر از ۷۲ ساعت مجوزهای لازم را دریافت کرد؛ آن هم با ارز نیمایی! ایفون ۱۲۰۰ دلاری بعد از چند ماه هنوز منتظر تصمیم برای رجیستر شدن است؛ حتی مسافرتی». وی در ادامه نوشت: «چرا با تصمیمات سلیقه‌ای، ابهام‌آفرین و شائبه فسادزا بودن، کم‌ارزش‌ترین مسائل را تبدیل به عوامل نارضایتی می‌کنید.»