فعالان حوزه وام‌دهی آنلاین: حوزه لندتک هنوز به بلوغ نرسیده است
مسئله اعتبارسنجی، معضل تأمین منابع و بی‌اعتماد به مجموعه‌های وام‌دهی آنلاین باعث شده است این حوزه هنوز به بلوغ نرسیده و اثرگذاری چندانی نداشته باشد.
در روز دوم بیست‌وششمین دوره نمایشگاه الکامپ پنل «وام‌های خُرد، خیزش یک بازار بزرگ» برگزار شد و مدیران عامل مجموعه‌های مختلف حوزه لندتک در آن حاضر شدند. مسئله اعتبارسنجی، همراستانشدن بانک‌ها با مجموعه‌های وام‌دهی آنلاین و مشکل جدی در تأمین منابع مالی برای لندتک‌ها ازجمله دلایل مهمی بود که حاضران نشست در توضیح محدودیت‌های پیش روی خود مطرح کردند.
هومن امینی، مدیرعامل دیجی‌پی، با اشاره به سهم ۰/۱ درصدی لندتک‌ها در حوزه وام‌دهی گفت: «درزمینه وضعیت پرداخت تسهیلات حتی با ورود لندتک‌ها صراحتاً باید بگویم که خیلی موفق نبوده‌ایم. ما درباره بازار ۰/۱ درصدی لندتک‌ها صحبت می‌کنیم.»
او به این نکته هم اشاره کرد که با وجود مشکلات فرایند اعتبارسنجی و ریسکی که مجموعه‌های لندتک در ارائه وام و تسهیلات پذیرا می‌شوند، این عملکرد چندان هم بد نبوده است: «در جامعه‌ای که اعتبارسنجی هنوز فراگیر نشده است، تا همین‌جا هم لندتکی‌ها موفق عمل کرده‌اند و بیشترین ریسک را خودشان متحمل شده‌اند.»
امینی در ادامه اضافه کرد: «نقش تکنولوژی در ایجاد بدیل‌های اعتبارسنجی را نمی‌توان نادیده گرفت. هرچه تکنولوژی بهتر و داده‌های آلترناتیو بیشتر شود، به‌مرور این روند بهتر میشود.»
مدیرعامل دیجی‌پی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به مسئله رفتار خانوارها به‌عنوان مصرف‌کننده وام‌های خُرد اشاره کرد و گفت: «یکی از وظایف و رسالت‌های لندتک‌ها این است که بر رفتار مصرف‌کننده نظارت و بهداشت اعتباری را کنترل کنند. شرایط سخت مالی جامعه ما و تورم موجود کار را برای رفتارهای مصرفی سخت کرده است.»
او صحبت‌های خود درباره‌ی وضعیت صنعت لندتک در ایران را این‌گونه جمع‌بندی کرد: «اقتصاد دانش‌بنیان رگولاتور دانش‌بنیان می‌‌خواهد. این رگولاتور باید در این حوزه با آگاهی بیشتری عمل کند.»
لندتکی‌ها به تأمین منابع بیشتر بانک نیاز دارند
علی‌رضا شفیعی، مدیرعامل کیپا، در پاسخ به این پرسش که «آیا لندتک‌ها می‌توانند به افزایش میزان وام‌دهی کمک کنند؟»، به پیاده‌سازی‌نشدن سیاست‌های انبساطی بانک‌ها اشاره کرد و گفت: «با اینکه دولت مدعی تسهیلگری در این امور است، تیتر روزنامه‌ها و رسانه‌ها با واقعیت فرق دارد. در‌واقع، در عمل این‌طور نبوده و با اینکه لندتک‌ها می‌توانند خروج نقدینگی را کنترل و از آن جلوگیری کنند، بانک‌ها با لندتک‌ها همکاری‌های لازم را نکرده‌اند و در واقعیت از سیاست‌های انبساطی خبری نیست.»
این موضوعی است که سایر صاحبان مجموعه‌های لندتک نیز آن را تأیید می‌کنند. پدرام ورشوکار، مدیرعامل پلتفرم دارا، در همین زمینه اظهار کرد که بانک‌ها باید منابع بیشتری به لندتک‌ها تخصیص دهند و اگر امروز مجموعه‌های لندتک سهم ۰/۱ درصدی در حوزه وام‌دهی دارند، دقیقاً به‌دلیل نبود سیاست‌ها انبساطی در بانک‌ها و همراستانشدن آن‌ها با لندتک‌ها است.
اعتبارسنجی در کشور ما بسیار ضعیف انجام میشود
ورشوکار با اشاره به اهمیت موضوع اعتبارسنجی در فرایند وام‌دهی گفت: «متأسفانه یکی از گزارش‌های ضعیفی که دریافت می‌کنیم، گزارش‌های اعتبارسنجی است. گزارش‌های اعتبارسنجی که فقط یک شرکت در کشور اجازه دارد آن را تهیه کند، فقط چهار یا پنج مؤلفه را برای اعتبارسنجی پوشش می‌دهد.»
او اعتقاد دارد ممنوعیت اعتبارسنجی برای شرکت‌های مختلف و سپردن این مسئولیت به تنها یک شرکت هم امر نادرستی است: «اولین نتیجه مستقیم نگاه امنیتی داشتن به حوزه اعتبارسنجی می‌تواند نکول در سیستم باشد و به الگویی پیچیده برای برخورد با آن نیاز خواهیم داشت. امیدواریم با اضافه‌شدن مؤلفه‌های جدید به سیستم اعتبارسنجی این فرایند تغییر کند و دقیق‌تر بتوانیم اعتبارسنجی را انجام دهیم.»
راه چاره در بهبود وضعیت تأمین منابع مالی است
دراین‌میان، رئیس هیئت‌مدیره مجموعه قسطا هم به مسئله تأمین مالی اشاره کرد. علی‌رضا هوشمند به این موضوع اشاره کرد که فقط با تأمین منابع مالی می‌توان این سهم ۰/۱ درصدی لندتک‌ها را افزایش داد. وی گفت: «سهم وام‌دهی آنلاین از مجموع وام‌های خُرد کمتر از ۲۰۰ میلیون تومانی که سال گذشته ارائه‌شده، ۰/۱ درصد بوده و فقط با تأمین منابع مالی است که می‌توان این سهم را به بیشتر از ۱ درصد رساند.»
به‌گفته او، در‌حال‌حاضر منابع مالی از‌طریق بازار پول تأمین میشود؛ اما مجموعه‌های فعال در حوزه لندتک در تلاش هستند که با همکاری سازمان نصر سهم مجموعه‌های وام‌دهی آنلاین در ارائه وام و تسهیلات را افزایش دهند.
هوشمند در‌ادامه به پرداخت‌نشدن تسهیلات تکلیفی نیز اشاره کرد و گفت: «هرچند قرار بر این بود که تسهیلات تکلیفی به‌میزان ۲۲۰ هزار میلیارد تومان پرداخت شود، فقط ۶ درصد از این تسهیلات را بانک‌ها پرداخت کرده‌اند. از همین عدد تسهیلات تکلیفی که پرداخت نشده است، می‌توان نتیجه گرفت که بانک‌ها در این زمینه موفق نبوده‌‌اند. بنابراین، در چنین شرایطی این تسهیلات‌یارها و لندتک‌ها هستند که می‌توانند کارگشا باشند.»
تنظیمگری حوزه لندتک امسال انجام میشود
محمدصادق آزادانی، رئیس کمیسیون لندتک سازمان نصر تهران، به‌عنوان نماینده این سازمان در این پنل حضور یافت و درباره اقدامات لازم و تنظیمگری در حوزه لندتک این‌گونه توضیح داد: «سندباکس مرکزی ایجاد شده است و در سال جاری رگولیشن لندتک‌ها اتفاق خواهد افتاد.»
به‌گفته او، نیاز داریم که نقش لندتک‌ها را دقیق تعریف کنیم و با تعریف دقیق این حوزه و تنظیمگری برای آن، رسیدن به سهم ۱ درصدیِ مجموعه‌های وام‌دهی آنلاین دور از دسترس نخواهد بود.»
وام‌دهنده بازنده و وام‌گیرنده برنده است
نکته دیگری که مدیران عامل مجموعه‌های لندتک به آن اشاره کردند، مسئله وام‌دهی در جامعه تورمی است. پدرام ورشوکار، مدیرعامل پلتفرم دارا، دراین‌باره توضیح داد: «تورم ۵۴/۷ درصدی در کشور ما باعث تغییر هرروزه نرخ‌ها میشود و در چنین شرایطی، وام‌گیرنده‌ها یعنی بدهکارها برنده هستند. در این شرایط، نرخ نکول فقط متوجه مجموعه‌های لندتکی خواهد شد و همین موضوع آینده نامعلومی را برای لندتک‌ها ایجاد کرده است.»
رئیس هیئت‌مدیره قسطا هم درباره این موضوع گفت: «تورم با شیب زیاد افزایش می‌یابد؛ اما میزان وام‌ها متناسب با میزان تورم افزایش پیدا نمی‌کند. در این شرایط، برنده کسی است که وام می‌گیرد و این وام‌دهنده‌ها هستند که بازنده‌اند. اکوسیستم لندتک کامل نشده است و همین‌که هنوز نمی‌توانیم دارایی‌های دیجیتال را به‌عنوان وثیقه قبول کنیم، نشان می‌دهد که این اکوسیستم هنوز کامل نشده است و به بلوغ بیشتری نیاز دارد.»