بازاریابی در پلتفرم فیلتر شده چینی؟
روز یکشنبه همایش تجاری آشنایی با استراتژی‌های ورود به بازار چین از طریق پلتفرمهای دیجیتال با حضور مدیران شرکت Anext چین، در اتاق بازرگانی تهران برگزار شد. مدیران این شرکت -که شریک تجاری و خدمات‌دهنده کسب‌وکار به شبکه‌های اجتماعی مانند دوئین و تیک‌تاک است- با هدف کمک به شرکت‌های ایرانی در بازاریابی و فروش محصولات خود از طریق پلتفرمهای پرمخاطب در چین، در این همایش حضور پیدا کردند.
با این همه بازاریابی و فروش محصولات ایرانی از طریق پلتفرمهای دوئین و تیک‌تاک در حالی مطرح شده است که اپلیکیشن پرطرفدار تیک‌تاک در سال ۹۸ آن هم به صورت یک‌طرفه دسترسی کاربران ایرانی را قطع کرد و در سال‌های بعد هم این اپلیکیشن توسط کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه فیلتر شد. در حال حاضر تیک‌تاک برای عموم کاربران ایرانی حتی با فیلترشکن نیز در دسترس نیست و به‌طور کلی از کار افتاده است.
دفتر تخصصی یوریکا برای تعامل با ایران
همایش تجاری آشنایی با استراتژی‌های ورود به بازار چین از طریق پلتفرمهای دیجیتال با حضور مدیران شرکت ANEXT چین، روز یکشنبه در اتاق بازرگانی تهران برگزار شد. در این همایش فعالان اقتصادی از بخش خصوصی ایران با ظرفیت‌ها و خدمات بازاریابی دیجیتال قابل ارائه روی شبکه‌های اجتماعی پرکاربر چینی -از جمله دوئین و تیک‌تاک- آشنا شدند. مدیران شرکت Anext به عنوان شریک تجاری و خدمات‌دهنده کسب‌وکار به شبکه‌های اجتماعی مانند دوئین و تیک‌تاک، در قالب هیاتی سه نفره به ایران آمده بودند تا در گفت‌وگو با تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی، امکان‌‌پذیری تبلیغ، برندسازی و فروش محصولات ایرانی از طریق پلتفرمهای دیجیتال را مورد بررسی قرار دهند.
این همایش، پس از مراسم افتتاحیه، در قالب گفت‌وگوهای رودررو و مستقیم فعالان اقتصادی دو کشور ادامه پیدا کرد. در ابتدای این همایش، حسام‌الدین حلاج، معاون بین‌الملل اتاق تهران، با اشاره به اهمیت توسعه روابط تجاری ایران و چین گفت: «این دو کشور به عنوان دو بازیگر مهم در عرصه بین‌الملل، این ظرفیت را دارند که از طریق همکاری‌های بیشتر، فضای مراودات کسب‌وکارها را نه‌تنها در کشورهای خود که در سایر کشورها نیز گسترده‌تر کنند.» حسام‌الدین حلاج در ادامه با بیان اینکه در عصر دیجیتال، نقش فناوری و بازاریابی دیجیتال غیرقابل انکار بوده و انقلابی را در نحوه عملکرد، ارتباط و رشد کسب‌وکارها ایجاد کرده است، افزود: «با پیشرفت روزافزون در پلتفرمهای دیجیتال و کانال‌های ارتباطی، فرصت‌ها برای تجارت فرامرزی و مشارکت به‌طور تصاعدی چند برابر شده است.» او با اشاره به اینکه همه‌گیری کرونا، اهمیت بازاریابی دیجیتال را برای همه کشورها دو‌چندان کرده است، ادامه داد: «بازاریابی دیجیتال به عنوان راه نجات کسب‌وکارها این امکان را فراهم می‌کند که در ارتباط بمانیم، به مخاطبان بیشتری دسترسی پیدا کنیم و با رفتارهای جدید مصرف‌کننده سازگار شویم.»
مازیار نوربخش، عضو هیات نمایندگان اتاق تهران نیز در این همایش یکی از ماموریت‌های اصلی اتاق تهران را تلاش برای گسترش تعامل تجاری کسبوکارهای ایرانی با کسبوکارهای موفق و بزرگ از سراسر دنیا، عنوان کرد و افزود: «در این میان، تعامل و همکاری با کسبوکارهای چینی برای بنگاه‌های ایرانی حائز اهمیت است.» وی با اشاره به اینکه شرکت Anext از جمله شرکت‌های برتر تجارت الکترونیکی چین است، افزود: «شرکت‌های تجارت الکترونیکی چین با تجربه و توانایی خود، عرصه تجارت الکترونیک را به سطح جدیدی در جهان رسانده‌اند و این در حالی است که بنگاه‌های تولیدی و تامین‌کنندگان ایرانی نیز با دانش و توانمندی‌های خود، قابلیت رقابت در بازارهای جهانی را دارند.» نوربخش در این رابطه به ظرفیت بالای تجارت محصولات صنایع غذایی و کشاورزی ایران اشاره کرد و یادآور شد که تعامل و همکاری بنگاه‌های ایرانی با پلتفرمهای دیجیتال در چین، فرصت مناسبی برای حضور و ورود محصولات و تولیدات ایرانی به این بازار را فراهم می‌کند.
در ادامه این جلسه، چن که‌فنگ مدیرعامل شرکت Anext سخنان خود را با اشاره به فرهنگ غنی ایران آغاز کرد و گفت که هدف از سفرشان به ایران آن است که محصولات باکیفیت ایرانی را به بازار چین معرفی کنند. او با بیان اینکه حدود نیمی از جمعیت چین از طریق اینترنت خرید می‌کنند، ادامه داد: «روند تجارت الکترونیک در چین از ماهیت سنتی به تجارت الکترونیک بر مبنای علایق، تغییر شکل داده است. در رویکرد جدید، محصول به دست مصرف‌کننده‌ای می‌رسد که به آن علاقه‌مند است. به بیان دیگر، علاقه‌مندی‌ها شناسایی شده و محصول به افراد علاقه‌مند معرفی میشود.»
به گفته این فعال چینی حوزه بازاریابی دیجیتال، فعالیت شرکت متبوع او با وجود تیک‌تاک به عنوان یک شبکه اجتماعی پرکاربر در چین و دیگر کشورهای دنیا، بسیار گسترده‌تر و هدفمندتر شده است. چن که‌فنگ با اشاره به اینکه شرکت Anext به‌طور تخصصی روی تجارت الکترونیک بر مبنای علایق کاربران متمرکز شده است، افزود: «در این زمینه به تجربیاتی دست یافته‌ایم که می‌توانیم با همتایان خود در ایران به اشتراک بگذاریم.»
او در ادامه از راه‌اندازی یک دفتر تخصصی در گروه Anext برای ایران به نام «یوریکا» خبر داد و گفت که این بخش مسوول کار با ایران است. چن که‌فنگ سپس با اشاره به تحولات روزافزون حوزه فناوری گفت: «در دنیای رقابتی و پرسرعت امروز، چه مایل باشیم و چه نباشیم باید بدویم. من بسیار امیدوارم که این نشست و هم‌نشینی به یک همکاری برد- برد بین بخش خصوصی ایران و چین بینجامد.»
در ادامه این جلسه، یکی از مدیران شرکت Anext به صورت موردی، نحوه فعالیت این شرکت در بخش بازاریابی پوشاک را تشریح کرد و برای فعالان اقتصادی نحوه کار در شبکه‌های اجتماعی چین را توضیح داد. در ادامه پس از اختصاص دقایقی به پرسش و پاسخ میان شرکت‌های ایرانی و مدیران این شرکت چینی، گفت‌وگوهای دوجانبه برای حصول تفاهم و توافق برای همکاری بیشتر برگزار شد.
بازاریابی از کانال چین
این همایش با هدف گفت‌وگو با تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی، امکان‌‌پذیری تبلیغ، برندسازی و فروش محصولات ایرانی از طریق پلتفرمهای دیجیتال برگزار شد و شرکت Anext به عنوان شریک تجاری و خدمات‌دهنده کسب‌وکار به شبکه‌های اجتماعی مانند دوئین و تیک‌تاک با شرکت‌های ایرانی وارد مذاکره شد. این در حالی است که اپلیکیشن تیک‌تاک در ۲۱ مهر ۱۳۹۸ به صورت یک طرفه دسترسی کاربران ایرانی را قطع کرد و در سال‌های بعد هم توسط مقامات ایرانی در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه فیلتر شد. با این اوصاف هم‌اکنون این اپلیکیشن برای کاربران ایرانی حتی با فیلترشکن نیز در دسترس نیست و به‌طور کلی از کار افتاده است. در حال حاضر تنها راه دسترسی به تیک‌تاک در ایران، خارج کردن سیمکارت از دستگاه تلفن همراه و رفع هر نوع شناسایی مکانی از جانب تیک‌تاک است. از طرف دیگر، بر اساس نمودار سنی منتشر شده در سال ۲۰۲۳، بیشترین تعداد کاربران فعال تیک‌تاک در بازه سنی ۱۸ تا ۲۴ سال و در واقع قشر جوان هستند. کارشناسان معتقدند که برندسازی، تبلیغ و فروش محصولات ایرانی از طریق پلتفرمی عمومی‌تر مانند اینستاگرام، بازخورد بهتری برای کسب‌وکارها دارد. از طرف دیگر، بحث فیلترینگ برای هر دو اپلیکیشن مطرح است؛ تفاوت اما آنجاست که امکان کنترل و رصد کردن میزان فروش در پلتفرم تیک‌تاک به‌طور مستقیم وجود ندارد. این در حالی است که شرکت‌ها برای تبلیغاتشان در تیک‌تاک باید مبالغ بیشتری هم پرداخت کنند.
چن که‌فنگ، مدیرعامل شرکت Anext در پاسخ به سوال خبرنگار «دنیای اقتصاد» درباره اینکه آیا محصولات متفاوت شرکت‌های ایرانی برای کاربران تیک‌تاک که اکثرا قشر جوان هستند، می‌توانند جذابیتی داشته باشد، گفت: «موضوعی که در خصوص تیک‌تاک مطرح است و مردم در ایران کمتر از آن خبر دارند، آن است که تیک‌تاک علاوه بر بخش سرگرمی، بازارچه‌ای برای خرید هم دارد. با اینکه قشر جوان بیشتر از تیک‌تاک استفاده می‌کنند، اما کاربران ۳۰ تا ۴۰ ساله هم در آن حضور فعالی دارند و تعدادشان هم کم نیست. از طرف دیگر، هر محصول هم مخاطب خاص خودش را دارد.» از آنجا که دسترسی به تیک‌تاک در ایران امکان‌پذیر نیست، خبرنگار «دنیای اقتصاد» با اشاره به اینکه کسبوکارهای ایرانی عملا نمی‌توانند به صورت مستقیم از این پلتفرم برای تبلیغات استفاده کرده و میزان بازدید و حتی نوع تبلیغ محصولاتشان را رصد کنند، درباره شیوه فعالیت و تعامل این کسب‌وکارها با طرف چینی پرسید.
چن که‌فنگ با برشمردن روش‌های تعامل غیرمستقیم، در این مورد گفت: «راه‌هایی وجود دارد که بتوان این چالش را برطرف کرد، اما علاوه بر آن باید به این موضوع توجه داشت که مخاطب محصولات چینی‌ها هستند. از طرف دیگر، یکی از کارهایی که شرکت ما می‌تواند انجام دهد این است که داده‌ها را تحلیل و اعلام کند که میزان بازدید و فروش چقدر بوده است و در نهایت این داده‌ها را در اختیار همکارانمان در ایران می‌گذاریم.» با تمام اینها هنوز جزئیات شفافی درباره همکاری این شرکت چینی با کسبوکارهای ایرانی مشخص نشده است؛ اما آن‌طور که پیداست امکان تبلیغ و فروش تمام محصولات ایرانی در این پلتفرم‌ها مقدور نبوده و تنها برخی از محصولات که از نظر این شرکت مورد استقبال کاربران چینی قرار می‌گیرند، امکان تبلیغ و فروش در این پلتفرمهای چینی را خواهند داشت. با این همه کسب‌وکارهایی که برای تبلیغات در این پلتفرم‌ها اقدام می‌کنند، امکان رصد مستقل و بی‌واسطه فرآیند فروش محصولاتشان را ندارند و برای این کار به کمک این شرکت چینی وابسته خواهند بود.