مدیران دیجی‌کالا: در زمان محدودیت‌های اینترنت ۳۰ تا ۴۰ درصد از ترافیکمان را از دست دادیم
اختلال‌های اینترنت، کاهش سرعت، محدودیت‌های ایجادشده برای گوگل و… در سال گذشته هم باعث کاهش فروش دیجی‌کالا شد و هم ترافیک این پلتفرم را کم کرد.
نشست پرسش و پاسخ مدیران، مدیر ارتباطات و قائم مقام مدیر دیجی‌کالا در پایان رویداد «برخط ایران ۰۲» برگزار شد. امیرحسن موسوی، مدیر ارتباطات دیجی‌کالا در پاسخ به خبرنگار زومیت درباره پرداخت به موضوع فیلترینگ و تأثیراتش بر مجموعه دیجی‌کالا گفت:
«ما در گزارش درباره فکت‌ها صحبت کرده‌ایم و تحلیل‌های کمی را ارائه کردیم. در بیانیه‌ها یا توییت‌های مدیرعامل دیجی‌کالا موضع ما درباره فیلترینگ اعلام شده است. فکت‌هایی هم در گزارش سالانه ما وجود دارد، مثل هیت‌مپ ترافیک روزانه دیجی‌کالا یا میزان روزانه خرید، که می‌تواند اثر فیلترینگ را نشان دهد. برای پرداخت به بعضی موضوعات محدودیت‌هایی برای ما وجود دارد و ما چون اتفاقات بدی برایمان پیش آمده بیش از این نمی‌توانیم این موضوعات را مطرح کنیم.»
سعید محمدی، هم‌بنیانگذار دیجی‌کالا نیز تأثیر محدودیت‌های اینترنت بر دیجی‌کالا را چنین توضیح داد: «فارغ از تأثیر التهاب‌های اجتماعی و اعتصابات در سال گذشته، خود اختلالات اینترنت در بعضی از روزهای سال گذشته باعث شد که تا ۳۰ درصد ترافیک دیجی کالا را دست بدهیم. در روزهایی که کاهش سرعت یا قطعی اینترنت رخ می‌داد ما هم تحت تأثیر قرار می‌گرفتیم و اساساً کسب‌وکارهایی که اصلی‌ترین کانالشان اینترنت است قطعاً تحت تأثیر اختلال‌ها قرار می‌گیرند.»
حمید محمدی، دیگر بنیانگذار دیجی‌کالا هم به حمله‌های سایبری و تأثیرات آن اشاره کرده و گفت: «در حمله‌های سایبری پاییز و حتی دی ماه پارسال، اختلال‌هایی برای ما پیش می‌آمد و پهنای باند دیتاسنتر مختل می‌شد.»
او محدودیت‌های ایجادشده برای گوگل را هم عامل دیگری دانست که ترافیک دیجی‌کالا را کم کرده بود: «بخش بزرگی از ترافیک پلتفرم‌هایی مثل دیجی‌کالا از گوگل به دست می‌آید و وقتی گوگل هم مختل می‌شد حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد ترافیک ما هم کاهش پیدا می‌کرد.»
او همچنین توضیح داد که هرچند کسب‌وکارهای اینستاگرامی در سال گذشته آسیب دیدند اما در حال حاضر ترافیک اینستاگرام برگشته و تقریباً همه کاربران در حال استفاده از این شبکه اجتماعی هستند. با این حال، محدودیت‌های اعمال‌شده باعث کاهش چشمگیر سرمایه‌گذاری در این حوزه شده است.
تجارت اجتماعی یکی از نقاط تمرکز دیجی‌کالا است
سعید محمدی در پاسخ به پرسش دیگر زومیت درباره برنامه‌های پیش روی این مجموعه برای توسعه خود در بخش تجارت اجتماعی گفت: «تجارت اجتماعی در دوران پاندمی کرونا رشد بسیار زیادی کرد و هرچند بعد از این دوران سرعت رشد آن کمی کمتر شد اما هنوز هم ترند تجارت اجتماعی رو به افول نیست. در حوزه تجارت اجتماعی هنوز در یک فضای تجربه کردن و آزمودن ایده‌ها و بیزنس مدل‌های مختلف هستیم. ما هم در دیجی‌کالا همین رویه تجربه کردن بیزنس مدل‌های مختلف را داریم. مثلا چند سال پیش در بیزنس کمدا سرمایه‌گذاری کردیم که یک بستر تجارت اجتماعی در حوزه زنان بود. همچنین، در حال تجربه کردن پلتفرم مگنت هستیم.»
حمید محمدی، دیگر بنیانگذار دیجی‌کالا، نیز در توضیح رویه دیجی‌کالا برای فعالیت در عرصه تجارت اجتماعی گفت: «یکی از نقاط تمرکز ما در دیجی‌کالا در سه، چهار سال گذشته حوزه تجارت اجتماعی بوده است، چون این ترندی است که در شرق دور و چین بیشترین رشد را تجربه کرد. بنابراین، این حوزه هم به‌عنوان یک تهدید و هم یک فرصت جلوی چشممان بود.»
او یکی از سرویس‌های دیجی‌کالا به نام مگنت را یکی از جدیدترین تلاش‌های این مجموعه در حوزه تجارت اجتماعی معرفی کرده و توضیح داد: «مگنت را راه‌اندازی کردیم تا پلتفرمی باشد برای بازاریابی محتوا در بخش فروش شبیه به آنچه کسب‌وکاره در اینستاگرام تجربه می‌کنند. دو سرویس هم به کسانی ارائه کردیم که در پلتفرم‌های سوشال مثل اینستاگرام مشغول تجارت هستند. یکی دیجی‌فای در حوزه ارائه خدمات شاپ اعم از لجستیک، پرداخت، تبلیغات، مارکتینگ و… و دیجی‌اکسپرس که امروز آن را با مدل دراپ‌شیپینگ معرفی کرده‌ایم که دغدغه لجستیکی فعالان در حوزه تجارت اجتماعی را می‌تواند برطرف کند.»
بازگشت میزان فروش پس از یک افت چندماهه
حمید محمدی با اشاره به این که «در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ و حتی نسبت به انتظار ما از فروش کاهش پیدا کرد» دلایل این کاهش را این طور عنوان کرد: «قطعی و اختلالات اینترنت، فیلترینگ اینستاگرام، بحران اجتماعی سال گذشته، بحران اقتصادی ناشی از این مسائل اجتماعی، وضعیت اقتصادی و رشد نرخ تورم در سال‌های گذشته باعث این کاهش شد.»
البته به گفته او، در حال حاضر دیجی‌کالا از افت پیشین فاصله گرفته و «نسبت به نرخ رشد متوسط چند سال گذشته در حال حاضر میزان فروش ما هم برگشته است.»
محمدی درباره وضعیت دیجی‌کالا برای ورود به بازار سرمایه نیز چنین توضیح داد: «تا اسفندماه سال گذشته دیگر موضوع ورود به بورس را دنبال نکردیم. اسفند ۱۴۰۱ از طرف بورس تهران از ما دعوت شد، ما هم مدارکمان را ارائه کردیم اما هنوز این اتفاق رخ نداده است.»
کمبود سرمایه مانع از یونیکورن‌سازی در ایران شد
حمید محمدی در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران درباره راه‌اندازی یونیکورن در ایران گفت: «با وجود ظرفیت‌ها و نیروهای جوان کشور شاید پنج سال پیش باید اولین یونیکورن در ایران شکل می‌گرفت. اما حجم کم سرمایه‌گذاری یکی از مهم‌ترین دلایلی بود که مانع از یونیکورن‌سازی در ایران شد. بخش مهمی از سرمایه‌گذاری لازم برای یونیکورن‌سازی سرمایه بین‌المللی می‌طلبد که در ایران وجود ندارد.»
او البته اعتقاد دارد که حتی با وجود این شرایط هم پنجره فرصت یونیکورن در ایران بسته نشده و هنوز امکان شکل‌گیری یونیکورن در کشور وجود دارد.
ورود ارز دیجیتال در معاملات آنلاین ناگزیر خواهد بود
مسعود طباطبائی، قائم‌مقام مدیر دیجی‌کالا نیز در موضوع امکان استفاده از ارز دیجیتال برای خرید در پلتفرم دیجی‌کالا به منع قانونی برای این مساله اشاره کرده و توضیح داد: «دانش ورود ارز دیجیتال به پلتفرم ما در دیجی‌کالا هست اما منع قانونی در این زمینه وجود دارد. پذیرش ارز دیجیتال در سایت‌های آنلاین منع قانونی دارد و فقط امکان دریافت ریال را داریم.»
البته او اعتقاد دارد رفتن به سمت استفاده از ارز دیجیتال ناگزیر است و این اتفاق رخ خواهد داد: «ارز دیجیتال ترند روز دنیا است و ما هم بالأخره ناگزیر هستیم که به این سمت برویم. این موضوع هم مثل هر موضوعی که ابتدا در ایران ممنوع بوده فعلاً ممنوعیت‌هایی دارد اما با توجه به رفتن جهان به این سمت و سو ما هم ناگزیر به طرف ارزهای دیجیتال خواهیم رفت.»
حرکت به سمت بازار آنلاین
در بخش دیگری از رویداد «برخط ایران ۰۲» جمعی از اعضای شرکت‌ها و برندهایی که برای ارائه آنلاین محصولاتشان با دیجی‌کالا همکاری می‌کنند، در پنل «تجارت الکترونیکی در سالی که گذشت» به گفت‌وگو نشستند. آن‌ها حضور در بازار آنلاین در کنار بازارهای آفلاین را در دنیای امروز ضروری دانسته و آینده خوبی را برای این حوزه پیش‌بینی می‌کنند.
اعضای این پنل اعتقاد داشتند که هرچند تجارت الکترونیک سهم اندک ۴ درصدی دارد اما دو مزیت مهم دارد؛ اول این که شفافیت در این بازار بیشتر از بازار آفلاین است، دیگر این که این بازار گسترده‌تر خواهد شد و آینده روشنی خواهد داشت.
مسعود طباطبائی، قائم مقام مدیر دیجی‌کالا، در ابتدای این پنل با اشاره به همین موضوع گفت: «هرچند سهم تجارت الکترونیک در ایران عدد کوچکی است و در سال‌های گذشته به دلایل متعدد به اندازه کافی رشد نکرده است، اما همین ۴ درصد داده‌هایی بسیار شفاف‌تر و دقیق‌تر از ۹۶ درصد بازار آفلاین کشور دارد. این ۴ درصد داده‌هایی است که می‌توان به آن تکیه کرد و از آن در راستای توسعه اقتصاد دیجیتال و تجارت الکترونیک بهره برد.»
او با اشاره به این که در حال حاضر بیش از ۲۷ هزار و ۳۰۰ فروشگاه با دیجی‌کالا همکاری می‌کنند، گفت: « ما از همکاران دیجی‌کالا می‌خواهیم هر ابزاری که نیاز دارند یا هر خواسته‌ای دارند از ما مطالبه کنند چون این موضوع باعث رشد دیجی‌کالا هم میشود. دیجی‌کالا در شرایط غیر معمول تلاش کرده باقی بماند و نه فقط یک پلتفرم تجارت اجتماعی بلکه یک اکوسیستم را تشکیل داده که هم در حوزه لندینگ، هم لجستیک و… فعالیت می‌کند.»
رشد تجارت الکترونیک با شیب ملایم ادامه دارد
نگار نجفیان، نماینده شرکت کاله، نیز در این پنل بر لزوم ورود به بازارهای آنلاین تأکید کرده و اعلام کرد که همه شرکت‌ها برای توسعه خود نیاز به ورود به حوزه تجارت الکترونیک دارد. او می‌گوید «هرچند سهم ۴ درصدی تجارت الکترونیک عدد کوچکی است اما من به یاد دارم که این عدد پیش از این ۳.۲ درصد بود و همین که به ۴ درصد رسیده نشان می‌دهد این حوزه هرچند با سرعت کم اما در حال رشد و پیشروی است.»
به اعتقاد نجفیان، وجود رشد ملایم در این حوزه باعث شد شرکت‌ها هم‌چنان به کار در حوزه تجارت اجتماعی ادامه دهند. او در ادامه نیز به ضرورت آموزش در این حوزه اشاره کرده و گفت: «در این عرصه موضوع آموزش را نباید فراموش کنیم. منابع انسانی باید برای کار در این حوزه آموزش ببیند و آماده شود.»
علیرضا ارجمند، مدیر فروش گروه زرنگار نیز توضیح داد که سهم بازار آنلاین در بیزنس‌ها بسیار پایین است و در مجموعه زر هم این سهم بسیار کوچک است. با وجود این، ارجمند فعالیت در حوزه بازار آنلاین و به‌ویژه همکاری با دیجی‌کالا را مفید دانسته و در تشریح مزایای آن گفت: «در گروه زر در چند سال اخیر برنامه ما این بود که با مصرف‌کننده در حوزه فروش ارتباط بگیریم که دیجی‌کالا فرصت برقراری این ارتباط را فراهم کرد.»
مجید زاهدی، نماینده شرکت گلدیران نیز به این نکته اشاره کرد که این شرکت در واحد فروش خود یک واحد مستقل برای تجارت الکترونیک در نظر گرفته است که فروش این بخش تقریباً با همان سهم ۴ درصدی خرده‌فروشی آنلاین در ایران همخوانی دارد.
زاهدی معتقد است برخی اتفاقات مثل افزایش هزینه حمل و نقل، تنوع کالایی در پلتفرم‌های آنلاین و… شرکت‌ها و تولیدکنندگان را به سمت حوزه تجارت الکترونیک سوق خواهد داد. البته به زعم او، ورود به بخش بازار آنلاین و ماندگار شدن در آن مستلزم این است که شرکت‌ها در این بازار انعطاف به خرج دهند.
۴ درصد عدد کمی نیست
هرچند حاضران در این پنل عموما به کم بودن سهم تجارت الکترونیک اشاره داشتند اما مهرداد عالی‌پور که یکی از هم‌بنیان‌گذاران شرکت پنتر است معتقد است این سهم به‌هیچ‌وجه کم و اندک نیست. او در این زمینه توضیح داد:
«من عدد ۴ درصد سهم تجارت الکترونیک را کوچک نمی‌دانم. چون در رابطه با بزرگ و کوچک بودن یک سهم چندین مقیاس مطرح است. وقتی روی تجارت الکترونیک به قدر کافی سرمایه‌گذاری نشده نمی‌توانیم این عدد را کوچک بدانیم.» او همچنین اعتقاد دارد که در کشور ما از تمام ظرفیت‌های داخلی استفاده نشده و بنابراین، هنوز امکان رشد وجود دارد.
ورود به بازار آنلاین؛ راه اجتناب‌ناپذیر موفقیت
ارجمند موضوع لجستیک را هم یکی دیگر از چالش‌ها خوانده که با کمک دیجی‌کالا تا حدودی زیادی مرتفع شده است: «یکی از مشکلات در حوزه فروش بحث تامین و همچنین لجستیک است که محدودیت‌هایی دارند. این محدودیت‌ها باعث شده ما به موضوع منابع انسانی و عرضه‌کننده کالاها فکر کنیم. ما کالا و محصولاتی داریم اما برای عرضه آن نیروی انسانی نداریم این درگیری است که همه ما داریم بنابراین نیاز به مارکت‌پلیسی داریم که بتوانیم محصولاتمان را روی آن عرضه کنیم.
او در ادامه اضافه کرد: «به کمک تجارت الکترونیک توانستیم واسطه‌ها در بخش عرضه را حذف و بعضی از مشکلات در حوزه توزیع را حل کنیم. بنابراین، از دید ما ورود به بازار آنلاین و استقبال از آن دیگر یک راهکار نیست بلکه تنها راه اجتناب‌ناپذیر رسیدن به موفقیت است.» او همچنین به عدم همکاری دولت در توسعه اقتصاد دیجیتال نیز اشاره کرد: «در حوزه زیرساخت دولت همکاری نمی‌کند و نقش یک درصدی در توسعه اقتصاد دیجیتال دارد و این هم یک محدودیت دیگری است که وجود دارد.»
ایمان الماسیان، نماینده شرکت تاج همکاری با دیجی‌کالا در بخش فروش آنلاین را مثبت ارزیابی کرده و درباره مزایای آن گفت: «هر شرکتی برای بیشتر شدن سهم خود از فروش تلاش می‌کند. دیجی‌کالا هم یک بستر فروش منحصر به فرد است. ما در فروش محصولاتمان که تلفیقی چرم و طلا است و کالای ارزشمند و گران قیمتی است از لجستیک مطمئن دیجی‌کالا استفاده کرده‌ایم که روش کارگشایی برایمان بود.»