عربستان و امارات، خریداران بزرگ چیپ‌های هوش مصنوعی انویدیا
عربستان سعودی و امارات برای خرید هزاران چیپ پیشرفته انویدیا با شرکت‌های بزرگ تکنولوژی رقابت می‌کنند. امارات همچنین به تازگی مدل زبانی بزرگی را به صورت منبع‌باز عرضه کرده و به دنبال ساخت یک ابرکامپیوتر است. عربستان نیز به دنبال ساخت یک مدل زبانی بزرگ است. به گفته استارت‌آپ‌های اروپایی، این دو کشور ثروتمند پیشنهادهای وسوسه کننده‌ای برای دسترسی به استعدادها و تکنولوژی آنها ارائه می‌کنند.
به گزارش فایننشال تایمز، دو قدرت حاشیه خلیج فارس مدت‌ها است که علنا از تمرکز بیشتر روی هوش مصنوعی برای تقویت اقتصاد خود صحبت می‌کنند. با این حال بسیاری نگران سو استفاده این دو قدرت نفتی از تکنولوژی جدید هستند.
افراد مطلع می‌گویند کشور عربستان حداقل ۳ هزار چیپ H100 انویدیا را از طریق موسسه تحقیقاتی دانشگاه علوم و تکنولوژی شاه عبدالله (Kaust) خریداری کرده است. هرکدام از این پردازنده‌های پیشرفته انویدیا حدود ۴۰ هزار دلار قیمت دارند.
امارات متحده عربی هم به تازگی هزاران چیپ انویدیا را خریداری کرده و مدل زبان بزرگ متن بازی به نام فالکون (Falcon) را تحت مالیکت خود دارد. این مدل زبانی متعلق به موسسه تکنولوژی مصدر سیتی (Masdar City) در ابوذبی است.
یکی از افراد مطلع می‌گوید: «امارات متحده تصمیم گرفته و می‌خواهد… قدرت رایانشی و مهارت خود را تحت کنترل بگیرد تا وابسته به پلفترم‌های بومی آمریکا یا چین نباشد.»
او افزود: «مساله مهم این است که آنها سرمایه این کار و منابع انرژی آن را دارند و می‌توانند بهترین استعدادها را جذب کنند.»
در حالی کشور‌های قدرتمند حاشیه خلیج فارس برای خرید تعداد زیادی چیپ انویدیا تلاش می‌کنند که سمت دیگر این رقابت و دسترسی به این منبع نادر، شرکت‌های بزرگ تکنولوژی هستند.
هفته گذشته نیز فایننشال تایمز گزارش داد که شرکت‌های تکنولوژی چین از جمله تنسنت و علی‌بابا هم به دنبال خرید چیپ‌های پیشرفته انویدیا هستند.
پیشرفته‌ترین مدل‌های بزرگ زبانی (LLMها)، تحت مالکیت شرکت‌های آمریکایی از جمله گوگل و اوپن‌ای‌آی هستند. این دو شرکت از جمله بزرگترین خریداران چیپ‌های H100 و A100 به حساب می‌آیند.
عربستان و امارات، خریداران بزرگ انویدیا
طبق گزارش چندین منبع نزدیک به انویدیا و TSMC، تولیدکننده چیپ‌ها، در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۵۰ هزار چیپ H100 را عمدتا به شرکت‌های تکنولوژی آمریکایی فروخته است.
به گفته افراد مطلع، موسسه Kaust عربستان سعودی نیز تا پایان سال ۲۰۲۳ سه هزار چیپ تخصصی به ارزش حدود ۱۲۰ میلیون دلار دریافت می‌کند.
گفتنی است که شرکت اوپن‌ای‌آی مدل هوش مصنوعی GPT-3 را تنها با استفاده از ۱۰۲۴ چیپ A100- نسل قبلی پردازنده‌های انویدیا- در طول یک ماه آموزش داده است.
این موسسه سعودی که حداقل ۲۰۰ پردازنده A100 را نیز تحت مالکیت خود دارند در حال ساخت ابرکامپیوتر Shaheen III است که در سال جاری میلادی به مرحله بهره‌برداری می‌رسد. در این کامپیوتر از ۷۰۰ Grace Hoppers، سوپرچیپ‌های شرکت انویدیا که برای اپلیکیشن‌های پیشرفته هوش مصنوعی طراحی شده‌اند، استفاده می‌کند.
موسسه Kaust هم از چیپ‌هایی که از انویدیا خریداری کرده برای ساخت مدل زبانی بزرگ خود استفاده می‌کند. مدل زبانی بزرگ نرم‌افزاری با توان تولید متن، تصویر و کد مشابه انسان است و از زمان عرضه ChatGPT به شهرت رسیده است.
مدل زبانی بزرگ سعودی‌ها را آزمایشگاه Provable Responsible AI and Data Analytics در موسسه Kaust توسعه می‌دهد که بیشتر کارکنان آن دانشمندان چینی هستند.
تنش میان چین و آمریکا و عدم دسترسی کارکنان چینی به منابع غربی باعث شده بسیاری از دانشمندان چینی‌تبار موسسه Kaust را برای کار انتخاب کنند.
از سوی دیگر امارات که در سال ۲۰۱۷ به عنوان اولین کشور جهان وزارت هوش مصنوعی خود را تاسیس کرد، به عنوان بخشی از «تعهدش برای تثبیت جایگاه پیشتاز تکنولوژی خود در جهان و بخش‌های هوش مصنوعی» و ایجاد «چارچوب‌هایی برای محدود کردن ابعاد منفی این تکنولوژی»، یک «راهنمای هوش مصنوعی مولد» را ارائه کرده است.
گفتنی است، مدل زبانی فالکون امارات که در حال حاضر به صورت رایگان در اینترنت قابل دسترسی است، در سال جاری میلادی و تنها طی ۲ ماه با استفاده از ۳۸۴ پردازنده A100 آموزش دیده است.
یکی از متخصصان هوش مصنوعی و LLM می‌گوید: «این مدل، با توجه به منابع در دسترس‌اش، خیلی من را تحت تاثیر گذاشت. برای مدتی یکی از بهترین مدل‌های منبع باز جهان بود.»
جالب اینکه حتی غول سرمایه‌گذاری جسورانه مارک اندرسن، یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ آمریکایی، به نقل از مقامات صندوق سرمایه ملی امارات، برای ارتباط با این تیم اماراتی تلاش کرده است.
افراد مطلع می‌گویند حالا دولت امارات برای آماده سازی اپلیکیشن‌ها و خدمات ابری مرتبط با LLM، تعداد زیادی از چیپ‌های انویدیا را خریداری کرده است.
اظهار نگرانی درمورد پتانسیل سو استفاده از هوش مصنوعی
با این حال، رهبران هوش مصنوعی و متخصصان حقوق بشر غربی درمورد نرم‌افزار ساخت این دو کشور اظهار نگرانی کرده و می‌گویند محدودیت‌هایی که شرکت‌های تکنولوژی پیشرفته برای مدل‌ها در نظر می‌گیرند، در این کشور‌ها به خوبی اجرا نمی‌شود.
ایورنا مک‌گوان، رئیس دفتر اروپایی مرکز دموکراسی و تکنولوژی در بروکسل، می‌گوید: «مدافعان حقوق بشر و روزنامه‌نگاران [در امارات و عربستان سعودی] دائما هدف سرکوب دولت قرار می گیرند.»
او افزود: «حالا این مساله را در کنار تاثیر بالقوه و تبعیض‌آمیز هوش مصنوعی یا استفاده از آن برای تقویت نظارت غیرقانونی قرار دهید. تصور ترسناکی است.»
افزایش قیمت انرژی باعث شده تا عربستان سعودی و امارات ثروت هنگفتی را به جیب بزنند و هردو کشور صندوق‌های ثروت ملی فعال و بزرگی دارند.
مدیر ارشد دو شرکت هوش مصنوعی اروپایی می‌گویند، نمایندگان این صندوق‌ها به تازگی برای دسترسی به کد و تخصص LLM در ازای ارائه منابع رایانشی به استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی پیشنهاد داده‌اند. البته این دو شکرت پیشنهاد را رد کرده‌اند.
به گفته یکی از مدیران: «ما پیشنهادات زیادی برای تامین بودجه و دسترسی به اطلاعات دریافت کردیم و می‌خواهند مستقیما به استعدادها دسترسی پیدا کنند.»
سم آلتمن، مدیرعامل اوپن‌ای‌آی، طی سفری به این منطقه در ماه ژوئن از دید آینده نگر ابوذبی و توجه آنها به هوش مصنوعی تقدیر کرد. او در جلسه سوال و جوابی در منطقه اقتصادی این شهر گفت، منطقه خلیج «نقش کلیدی در گفتمان جهانی» پیرامون این تکنولوژی نوپا و مقررات آن دارد.
او گفت: «پیش از اینکه هوش مصنوعی بحث روز باشد، در ابوذبی و به ویژه در اینجا بحث‌هایی را درمورد آن شاهد بودیم. حالا همه به قطار هوش مصنوعی ملحق شدند و درمورد آن هیجان زده‌اند اما ما به ویژه از کسانی متشکریم که پیش از توجه همگانی و وقتی همه تردید داشتند به آن توجه می‌کردند.»