طول عمر هارد اکسترنال چقدر است؟
زمانی که می‌خواهید یک هارد اکسترنال تهیه کنید یا تازه یکی را خریده‌اید احتمالا به دوام آن زیاد فکر می‌کنید و اینکه طول عمر هارد اکسترنال چقدر است؟ در این مطلب به درون هارد اکسترنال نگاهی جزئی خواهیم داشت و عوامل اثرگذار بر طول عمر آن را کاملا دقیق می‌کاویم.
شرکت‌های مختلف اعداد متفاوتی را برای طول عمر هارد اکسترنال تولیدی خود در مشخصات محصول و تبلیغات عنوان می‌کنند اما باید گفت که این عددها همه‌ی ماجرا را بیان نمی‌کند! به نظر شما طول عمر یک دستگاه برای ذخیره‌سازی باید چقدر باشد؟ طول عمر هر دستگاهی از جمله هارد اکسترنال به عوامل مختلفی بستگی دارد که در این مطلب آن‌ها را مرور می‌کنیم.
هارد اکسترنال چیست؟
همان‌طور که نامش هم نشان می‌دهد، «دیسک سخت خارجی» (External Hard Disk) یا به طور خلاصه هارد اکسترنال، نوعی دستگاه ذخیره‌سازی اطلاعات است که به صورت خارجی به دستگاه‌های مختلف متصل میشود. این دستگاه می‌تواند برای ذخیره‌سازی انواع فایل‌ها، از جمله عکس‌ها، فیلم‌ها، موسیقی، اسناد و غیره استفاده شود و به همین دلیل، در دهه‌های اخیر با توجه به نیاز بیشتر به ذخیره و جابه‌جایی اطلاعات، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
در حقیقت می‌توان هارد اکسترنال را نوعی هارد دیسک، مانند هارد داخلی کامپیوتر دانست که دارای پوشش مستقل و پورت‌های متفاوتی است. با توجه به اینکه در بسیاری موارد کاربران داده‌های ارزشمند خود را در آن‌ها نگهداری می‌کنند، که موضوعی مانند دوام و طول عمر برای آن‌ها اهمیت پیدا می‌کند.
نمای از بالا: هارد دیسک اکسترنال (خارجی) در کنار لپ‌تاپ و یک ایرپاد اپل دیده میشود. یک گلدان هم در تصویر است.
هارد دیسک‌های اکسترنال در دو نوع اصلی وجود دارند:
هارد دیسک مکانیکی (HDD): این نوع هارد دیسک‌ها از یک دیسک چرخشی مغناطیسی استفاده می‌کنند. هارد دیسک‌های مکانیکی معمولا ظرفیت بیشتری نسبت به هارد دیسک‌های SSD دارند، اما سرعت آن‌ها پایین‌تر است و در برابر ضربه آسیب‌پذیرترند.
هارد دیسک حالت جامد (SSD): این نوع هارد دیسک‌ها از حافظه‌ی فلش استفاده می‌کنند. هارد دیسک‌های SSD سرعت بیشتری نسبت به هارد دیسک‌های مکانیکی دارند و در برابر ضربه هم مقاوم‌تر هستند، اما معمولا ظرفیت کمتر و قیمت بالاتری دارند.
در هارد دیسک، خواندن و نوشتن اطلاعات به وسیله‌ی یک بازوی مکانیکی انجام میشود که «هد» (Head) نام دارد. هد با جابه‌جا شدن سریع روی دیسک، اطلاعات درخواستی کاربر را پیدا می‌کند و می‌خواند یا می‌نویسد. در حقیقت می‌توان گفت که عمر یک هارد دیسک تا حد زیادی به هد آن بستگی دارد و در صورت ضربه به هد، ممکن است آسیب‌های جبران‌ناپذیری برای اطلاعات هارد پیش بیاید.
در یک SSD اما عمل ذخیره و خواندن اطلاعات توسط تغییر بیت‌های سلول‌های تراشه‌ی دستگاه بین صفر و یک انجام میشود به همین دلیل چرخه‌های نوشتن و پاک کردن بیشترین تأثیر را در طول عمر این نوع دستگاه‌های ذخیره‌سازی اطلاعات دارند. چیزی که تحت عنوان چرخه‌ی «ریختن برنامه/پاک کردن» (Program/Erase) یا به اختصار P/E شناخته میشود.
عوامل مؤثر بر عمر هارد اکسترنال
طول عمر هارد اکسترنال به طور متوسط، بین ۳ تا ۵ سال تخمین زده میشود اما عوامل بسیار دیگری هم می‌توانند این زمان را کاهش یا افزایش دهند.
نوع هارد دیسک
هارد دیسک‌های مکانیکی (HDD) نسبت به هارد دیسک‌های حالت جامد (SSD) عمر کوتاه‌تری دارند. این به دلیل وجود قطعات متحرک در هارد دیسک‌های مکانیکی است که در معرض سایش و فرسودگی بیشتری هستند.
پیکربندی
دوام یک هارد اکسترنال مانند هر گجت دیگری، در اثر وارد شدن ضربه مانند افتادن از ارتفاع آسیب جدی می‌بیند و بنابراین ساختار بدنه تأثیر زیادی بر طول عمر آن‌ها دارد.
در مورد هارد دیسک‌های مکانیکی (HDD)، پیکربندی در دو زمینه‌ی اصلی یعنی مقاومت آن در برابر شوک، ضربه و آب و همچنین خنک‌سازی اهمیت پیدا می‌کند. قطعات متحرک هارد دیسک به شدت در برابر عوامل خارجی مثل ضربه و شوک آسیب‌پذیرند و بنابراین بدنه‌ی مقاوم می‌تواند از قطعات داخلی در برابر این تنش‌ها محافظت کند.
سازندگان با دریافت درجه‌بندی‌های مختلف گواهینامه‌های IP میزان مقاومت هارد دیسک در برابر شوک، ضربه و آب را مشخص می‌کنند. بنابراین با توجه به نیاز، این یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که باید به آن توجه داشت. در بسیاری از ساختارهای سیلیکونی برای ایجاد مقاومت در برابر ضربه استفاده شده است و در برخی مدل‌ها هم بدنه‌ی مقاوم فلزی از قطعات داخلی حفاظت می‌کند.
طبیعی است که هرچقدر مقاومت بدنه بالاتر باشد، قیمت آن هم بیشتر است بنابراین باید به یک جمع‌بندی از قیمت مناسب و مقاومت بالا رسید. اگر هارد دیسک را تنها برای گاهی استفاده و در جای ثابتی نیاز دارید و احتمال قرارگیری آن در کنار مایعات هم کم است، احتمالا مقاومت معمولی در برابر ضربه برای دستگاه کفایت می‌کند اما اگر مانند عکاسان و خبرنگاران از جمله افرادی هستید که هارد دیسک را برای جابه‌جایی حجم زیادی از داده‌ها استفاده می‌کنید، قطعا باید مدل‌هایی با مقاومت بالاتر تهیه کنید.
بدنه مستقیما بر شیوه‌ی خنک‌سازی دستگاه هم اثر می‌گذارد. تهویه یا سازوکار مناسب انتقال گرما باعث خنک‌سازی کافی هارد و جلوگیری از داغ شدن آن است. بنابراین باید به دنبال مدل‌هایی با فناوری مناسب خنک‌سازی باشید. در برخی مدل‌ها بدنه‌ی دستگاه فلزی است که به رسانش سریع گرمای تولید شدن در داخل هارد کمک می‌کند و البته قیمت بالاتری هم دارند.
حتی در مدل‌های با بدنه‌ی پلاستیکی با قیمت پایین‌تر باید به جنس پلاستیک استفاده شده توجه داشت و اینکه آیا طراحی بدنه می‌تواند به خوبی گرما را از داخل به بیرون انتقال دهد یا خیر؟ برای نمونه پلاستیک ABS و پلی‌کربنات رسانای مناسب برای گرمای ایجاد شده در داخل هارد محسوب می‌شوند. اما بدنه‌ی پارچه‌ای با توجه به اینکه عایق گرماست، توصیه نمی‌شود.
این موارد درباره‌ی SSD هم صدق می‌کند، علاوه بر اینکه باید توجه کافی به مقاومت در برابر رطوبت هم داشت. رطوبت زیاد می‌تواند باعث خوردگی قطعات الکترونیکی شود و در بخش‌هایی از دستگاه قارچ و کپک ایجاد کند که به نوبه‌ی خود باعث اختلال در اتصالات الکترونیکی خواهد شد و طول عمر هارد اکسترنال را کاهش خواهد داد.
در مجموع می‌توان گفت که مواد به کار رفته در بدنه، ضخامت پوسته‌ی آن، روکش ضد ضربه و ضد آب و همچنین ساختار خنک‌کنندگی مناسب از جمله مواردی است که در زمینه‌ی طول عمر هارد اکسترنال باید به آن‌ها توجه داشت.
برند
طبق تجربه‌ی مصرف‌کنندگان در سال‌های طولانی، محصولات برخی برندها کیفیت بهتری نسبت به دیگر شرکت‌های حاضر در بازار دارند. هرچند این احتمال هم وجود دارد که یک استارت‌اپ محصولات باکیفیتی در زمینه‌ی هارد اکسترنال تولید و بتواند مشتریان را راضی کند.
برندهای معتبر معمولا از قطعات و مواد با کیفیت بالاتری استفاده می‌کنند و فرآیندهای تولید دقیق‌تری دارند که در نهایت این عوامل می‌توانند به افزایش طول عمر هارد اکسترنال کمک کنند.
در یک مطالعه توسط شرکت «سیگیت» (Seagate) مشخص شد که هاردهای اکسترنال برندهای معتبر مانند «وسترن دیجیتال» (Western Digital)، سیگیت و «توشیبا» (Toshiba)، نسبت به هارد دیسک‌های اکسترنال برندهای ناشناخته، دو برابر بیشتر عمر می‌کنند. این مطالعه همچنین نشان داد که قطعاتی مانند پلاترها و هدها در برندهای معتبر، از مواد کیفیت‌تر تهیه می‌شوند و دقت بالاتری دارند. در یک مطالعه‌ی دیگر توسط شرکت «بلک‌بلیز» (Backblaze) هم مشخص شد که هارد دیسک‌های اکسترنال وسترن دیجیتال بادوام‌ترند.
بنابراین روشن است که برندهای شناخته شده که سال‌ها آزمون خود را در زمینه‌ی تولید هارد دیسک اکسترنال پس داده‌اند می‌توانند محصولاتی بادوام تولید کنند و با سرمایه‌گذاری روی آن‌ها، اطمینان خاطر بیشتری از پایداری اطلاعات خواهید داشت.
ظرفیت
اثر ظرفیت بر طول عمر هارد اکسترنال را شاید بتوان کمی بحث‌برانگیزتر دانست. برخی معتقدند که ظرفیت هارد اکسترنال تأثیری بر طول عمر آن ندارد، در حالی که برخی دیگر بر این باورند که ظرفیت‌های بالاتر عمر کوتاه‌تری دارند.
در یک مطالعه‌ی انجام شده توسط شرکت سیگیت، مشخص شده است که هارد دیسک‌های اکسترنال با ظرفیت‌های بالاتر، عمر کوتاه‌تری دارند. در اصل این به این علت است که هارد دیسک‌های اکسترنال با ظرفیت‌های بالاتر، بیشتر در معرض استفاده‌ی سنگین قرار می‌گیرند و این امر می‌تواند به نوبه‌ی خود باعث کاهش طول عمر آن‌ها شود. در مقابل مطالعه‌ی انجام شده توسط بلک‌بلیز نشان داده است که هارد دیسک‌های اکسترنال با ظرفیت‌های مختلف، عمر مشابهی دارند.
بدین ترتیب نمی‌توان با قاطعیت گفت که ظرفیت بالاتر طول عمر هارد اکسترنال را کاهش می‌دهد اما باید به این نکته هم توجه داشت که با افزایش ظرفیت، چه میزان امکان استفاده‌ی بیشتر از دستگاه وجود دارد.
شرایط محیطی
پیداست که شرایط محیطی می‌تواند تأثیر زیادی بر طول عمر و دوام هارد دیسک داشته باشد. دو عامل مهم در این زمینه دما و رطوبت هستند که باید به میزان مقاومت هارد در برابر ان‌ها توجه داشت.
دما
هارد دیسک‌ها در دماهای بالا یا پایین کارایی خود را از دست می‌دهند. در دمای بالا، دیسک‌ها ممکن است به سرعت گرم شوند که می‌تواند باعث خرابط قطعات و اتصالات شود. در دمای پایین هم ممکن است به کندی کار کنند و این موضوع به افزایش زمان دسترسی به داده‌ها منجر میشود.
رطوبت
روشن است که رطوبت به آسانی می‌تواند باعث خوردگی قطعات داخلی هارد دیسک شود. علاوه بر این با ایجاد قارچ و کپک می‌تواند به هارد دیسک آسیب برساند. همچنین در شرایط رطوبت اتصال کوتاه برقی بخش‌های الکترونیکی می‌تواند موجب مشکلات جدی برای دستگاه شود.
میدان مغناطیسی
علاوه بر دما و رطوبت باید به جلوگیری از هارد اکسترنال در نزدیکی میدان‌های مغناطیسی قوی هم توجه داشت. قرارگیری طولانی‌مدت در نزدیکی آهنربا و در معرض میدان مغناطیسی می‌تواند آسیب جدی به هارد دیسک وارد سازد.
شیوه‌ی استفاده
استفاده‌ی زیاد و پیوسته از هارد دیسک اکسترنال می‌تواند عمر آن را کوتاه کند. در مقابل مراقبت کافی از هارد مثلا دور نگه داشتن آن از ضربه و شوک و قرارگیری در محیطی خشک و خنک طول عمر آن را افزایش می‌دهد.
نشانه‌های خراب شدن هارد اکسترنال
از برخی نشانه‌ها می‌توان به خراب شدن هارد اکسترنال پی برد. در این زمینه برخی ظاهری و برخی داخلی هستند و باید توسط نرم‌افزار مورد بررسی قرار بگیرند.
صدای ناگهانی از هارد
اگر صدای ناگهانی و غیرعادی از هارد اکسترنال خود شنیدید، می‌تواند نشانه‌ی خرابی آن باشد. این صدا ممکن است در اثر خرابی قطعات داخلی هارد اکسترنال، مانند موتور یا هد ایجاد شده باشد.
کندی عملکرد هارد اکسترنال
اگر هارد اکسترنال در خواندن یا نوشتن داده‌ها خیلی کند عمل می‌کند، ممکن است از خراب شدن آن حکایت داشته باشد. اما ممکن است فقط ایرادی موقتی و نرم‌افزاری باشد.
شناسایی نکردن هارد توسط کامپیوتر
اگر کامپیوتر شما هارد اکسترنال را شناسایی نمی‌کند، در برخی موارد به این معنی است که هارد دچار مشکلی شده است. مشکل می‌تواند ناشی از خرابی پورت USB کامپیوتر، خرابی کابل اتصال هارد اکسترنال یا خرابی خود هارد اکسترنال باشد.
دسترسی نداشتن به داده‌ها
اگر نمی‌توانید به داده‌های ذخیره شده در هارد اکسترنال خود دسترسی پیدا کنید، احتمالا آسیبی به هارد رسیده است. برای بررسی دقیق‌تر می‌توانید از یک نرم‌افزار تخصصی بازیابی فایل‌ها و خواندن داده‌های معیوب مانند Recuva یا Disk Drill کمک بگیرید.
با این حال اگر تخصصی در زمینه‌ی استفاده از این نوع نرم‌افزارها و بررسی دقیق سخت‌افزار ندارید، با دیدن هر یک از نشانه‌های بالا، باید بلافاصله استفاده از هارد اکسترنال را متوقف کنید و آن را به یک متخصص تعمیر هارد اکسترنال نشان دهید.
راهکارهای افزایش طول عمر هارد اکسترنال
هارد اکسترنال به میزان فضایی که در اختیار کاربر قرار می‌دهد، می‌تواند قیمت بالایی داشته باشد. بنابراین حالا که از عوامل اثرگذار بر طول عمر هارد اکسترنال اطلاع دارید، با استفاده از روش‌هایی می‌توانید از خراب شدن آن پیشگیری و تا سال‌ها از داده‌هایتان به طور ایمن نگهداری کنید.
از هارد اکسترنال خود پیوسته و سنگین استفاده نکنید
یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش طول عمر هارد اکسترنال، استفاده‌ی کوتاه مدت و پرهیز از به‌کارگیری آن برای کارهای سنگین است. وقتی هارد اکسترنال را به طور مداوم استفاده می‌کنید، قطعات آن تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرند و این امر می‌تواند طول عمر آن‌ها را کاهش دهد.
اما اگر به استفاده‌ی طولانی‌مدت از هارد اکسترنال نیاز دارید، سعی کنید آن را به طور منظم خاموش کنید تا قطعات آن خنک شوند. همچنین، از استفاده از هارد اکسترنال در محیط‌های گرم و مرطوب خودداری کنید.
از هارد در برابر ضربه و شوک محافظت کنید
هارد دیسک‌های اکسترنال مکانیکی قطعات متحرکی دارند که در برابر ضربه و شوک آسیب‌پذیرند. بنابراین، مهم است که از آن در برابر مواردی مانند ضربه‌ی ناگهانی، افتادن و شوک محافظت کنید.
هنگام استفاده از هارد، آن را با احتیاط حمل کنید و از قرار دادن آن در جایی که احتمال افتادن چیزی روی آن هست خودداری کنید. همچنین تا جای ممکن سعی کنید از هارد اکسترنال در خودرو یا سایر وسایل نقلیه استفاده نکنید چون با تکان‌های مداوم وسایل نقلیه، لرزش‌های ناخواسته به هارد و هد آن هم منتقل میشود و به آن آسیب می‌زند.
هارد را در محیطی خشک و خنک نگهداری کنید
آب و رطوبت می‌توانند به آسانی به هارد دیسک اکسترنال آسیب بزنند. بنابراین باید آن را در محیطی خشک و خنک نگهداری کنید و در جایی که احتمال رسیدن رطوبت به آن یا ریختن آب و نوشیدنی روی آن وجود دارد، به کار نبرید. شاید عادت داشته باشید یک فنجان قهوه هنگام کار با رایانه کنار دستتان باشد. در این صورت باید تا جای ممکن هارد از آن فاصله داشته باشد.
دمای ایدئال برای نگهداری هارد اکسترنال هم بین ۱۰ تا ۳۰ درجه‌ی سانتی‌گراد است. اگر هم هارد دیسک در معرض دمای غیرعادی یا آب و رطوبت قرار گرفت، بلافاصله آن را از دستگاه جدا کنید. هرچند برخی از هارد دیسک‌های اکسترنال مقاومت خوبی در برابر آب و رطوبت دارند اما باز هم هرچقدر این موارد درنظر گرفته شود، طول عمر هارد افزایش می‌یابد.
هارد را به طور منظم برای یافتن مشکلات اسکن کنید
هارد دیسک‌های اکسترنال می‌توانند با گذشت زمان دچار مشکلات نرم‌افزاری شوند. اسکن منظم هارد اکسترنال اما به شما در شناسایی و رفع مشکلات احتمالی کمک کند.
برای اسکن هارد اکسترنال خود، می‌توانید از نرم‌افزارهای مختلفی مانند استفاده کنید که برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از: CrystalDiskInfo و HDDScan و SeaTools. همچنین استفاده از نرم‌افزارهای ضد ویروس برای محافظت از هارد دیسک توصیه میشود.
از هارد اکسترنال خود نسخه‌ی پشتیبان تهیه کنید
مهم‌ترین راه برای محافظت از داده‌ها، تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان از آن‌هاست. نسخه‌ی پشتیبان گرفتن از داده‌ها به شما کمک می‌کند تا در صورت خرابی هارد اکسترنال، آن‌ها را از دست ندهید.
برای تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان از داده‌های خود، می‌توانید از روش‌های مختلفی مانند یک هارد اکسترنال دیگر، فضای ذخیره‌سازی ابری یا هارد دیسک داخلی رایانه استفاده کنید. داشتن یک فضای ابری مطمئن یا دو هارد دیسک اکسترنال تضمین می‌کند که داده‌ها تا مدت زیادی به خوبی حفظ می‌شوند.