افق روشن پایش اراضی کشور با کمک هوش مصنوعی
طبق اعلام سازمان فناوری اطلاعات ایران نخستین جلسه کمیته فنی پایش اراضی کشور با محوریت چگونگی استفاده از تصاویر ماهواره خیام و نحوه استقرار هسته پردازشگر تصاویر با استفاده از فناوری هوش مصنوعی برگزار شد.
یکی از ۲۳ پروژه‌های اولویت دار دولت الکترونیک که به منظور ایجاد سهولت در ارائه خدمات و مجوزهای زمین محور و مدیریت و پایش بهینه اراضی ایجاد و راه‌اندازی شده، سامانه پنجره واحد مدیریت زمین است که از مهم‌ترین اهداف این سامانه می‌توان به ثبت و صدور مجوزهای مرتبط با ساخت و ساز در اراضی و املاک خصوصی و استعلامات مربوطه، ثبت و واگذاری بهره برداری از اراضی و املاک ملی، دولتی و وقفی، ثبت و پیگیری گزارش های مردمی زمین خواری و نظارت بر اجرای قوانین مرتبط با حوزه زمین اشاره کرد.
این سامانه که اکنون به نشانی https://iraneland.ir قابل دسترس و استفاده برای کاربران است، دارای دو سامانه با عنوان درگاه متقاضیان و پایش اراضی است. در همین رابطه به تازگی سازمان فناوری اطلاعات ایران اعلام کرده است نخستین جلسه کمیته فنی پایش اراضی کشور با محوریت چگونگی استفاده از تصاویر ماهواره خیام و نحوه استقرار هسته پردازشگر تصاویر با استفاده از فناوری هوش مصنوعی برگزار شد.
در نخستین جلسه کمیته فنی پایش اراضی کشور که بر اساس تکالیف مندرج در منشور سامانه زمین برگزار شد، موضوعات مهمی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. در جلسه سامانه پایش اراضی کشور که یکی از زیرسامانه‌های پنجره واحد مدیریت زمین است، احسان کشتکاری – عضو هیات عامل سازمان فناوری اطلاعات ایران-، مازیار مباشری- مدیر کل دفتر تدوین ضوابط فنی و مقررات دولت الکترونیکی از سازمان فناوری اطلاعات ایران- و هم‌چنین نمایندگانی از دبیرخانه ستاد هماهنگی و مبارزه با مفاسد اقتصادی، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، وزارت‌خانه‌های جهادکشاورزی، کشور، نیرو و نیز سازمان‌های فضایی ایران، نقشه‌برداری کشور، جغرافیایی نیروهای مسلح، سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور و برخی فعالان بخش خصوصی دانش بنیان در حوزه تامین تصاویر ماهواره‌ای حضور داشتند.
در ابتدای این جلسه، گزارشی از آخرین وضعیت تصاویر ارسالی توسط ماهواره خیام ارائه شد. این گزارش بر مبنای ارائه اقدامات انجام شده در راستای تفاهم‌نامه منعقد شده مابین سازمان فناوری اطلاعات ایران و سازمان فضایی کشور به منظور تامین تصاویر ماهواره‌ای جهت استفاده در پنجره واحد مدیریت زمین با هدف مقابله با زمین خواری از طریق پایش و حفاظت از اراضی کشور صورت پذیرفت. به همین منظور نماینده سازمان فضایی ایران با ارائه آماری در سه حوزه: مساحت اخذ شده از مناطق درخواستی، مساحت برداشت نواری و مساحت مجموع اعلام کرد، این ماهواره آمادگی کافی جهت ارسال تصاویر ماهواره‌ای خیام به سازمان فناوری اطلاعات ایران را دارد و طی چند ماه آینده، تصویربرداری از اراضی کل کشور با کیفیت بالا را به پایان می‌رساند.
پس از ارائه گزارش سازمان فضایی ایران، مسئولین حاضر در جلسه بنا به عواملی مانند گذشت زمان قابل توجه از شروع به کار ماهواره خیام، انعقاد تفاهم‌نامه بین دو سازمان مذکور و حساسیت مسأله جلوگیری از تخریب اراضی حساس کشور با استفاده از فناوری روز، خواستار تسریع در بهره‌برداری از تصاویر ماهواره خیام در سامانه پنجره واحد مدیریت زمین شدند. در این جلسه با توجه به تدوین و نهایی سازی شیوه نامه نحوه تبادل اطلاعات مابین دو سازمان، آمادگی تمامی زیرساخت‌های لازم برای استفاده از تصاویر خیام اشاره مورد اشاره قرار گرفت و عنوان شد باید در آینده نزدیکی شاهد دریافت اولین مجموعه تصاویر «نقاط دارای اولویت» بر حسب نیازمندی‌های دستگاه‌های ذینفع باشیم و کاربردی سازی ماهواره خیام در سامانه زمین به همراه رفع مشکلات مردم صورت پذیرد.
در ادامه مازیار مباشری- مدیر کل دفتر تدوین ضوابط فنی و مقررات دولت الکترونیکی- نیز با نشانه رفتن این مهم که تامین، پردازش و توزیع تصاویر، سه مولفه اصلی در مدیریت پایش اراضی کشور است، اظهار کرد: سامانه پنجره واحد مدیریت زمین در ایجاد هسته پردازشگر تصاویر از روش‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، تامین خدمات پردازشی و ذخیره سازی از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان بهره می‌برد. از این روی می‌توان گفت ترسیم افق روشن پایش اراضی کشور با کمک هوش مصنوعی و نیز همکاری شرکت‌های دانش بنیان امکان‌پذیر است. سپس در مرحله توزیع تصاویر، گزارش آماده شده از هسته پردازشگر به پلتفرم زمین ارسال و موارد مشکوک به دستگاه‌های متولی حفاظت از اراضی از طریق همین پلتفرم اعلام میشود. پس از تایید تخلف توسط یگان حفاظت دستگاه‌های مذکور و ارجاع به ادارات حقوقی دستگاه‌های متولی حفاظت از اراضی، تشکیل پرونده و رسیدگی به پرونده در محاکم قضایی در دستور کار قرار می‌گیرد.
مباشری در ادامه اظهار امیدواری کرد که با تعامل مثبت و سازنده‌ای که با مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه در حال شکل گیری است، در صورت رفع برخی از موانع و با اتصال سامانه پنجره واحد مدیریت زمین به سامانه ثنای قوه قضائیه، امکان تشکیل پرونده‌های قضائی تخلفات حوزه اراضی از طریق پنجره واحد مدیریت زمین تسهیل شود. این امر در صورت تحقق، کاهش زمان تعیین تکلیف پرونده‌ها، شفافیت و رهگیری تخلفات مکتشفه را در بر خواهد داشت.
وی در خاتمه پیشنهاد داد، سامانه ۱۶۴۹ به عنوان بستری جامع برای جلب مشارکت عمومی در حوزه پایش اراضی کشور مورد استفاده قرار گیرد و به منظور حمایت از گزارشگری ناکارآمدی‌های حوزه اراضی توسط مردم، تمامی کانال‌های تعاملی دستگاه‌های متولی حفاظت از اراضی در سامانه ۱۶۴۹ تجمیع شوند و نهادهای ذینفع امکان تشویق‌های مادی و معنوی از ارائه این گزارشات را فراهم کنند.
گفتنی است چندی پیش نخستین جلسه شورای اطلاع رسانی و ترویج سامانه پنجره واحد مدیریت زمین هم برگزار شد؛ طی این رویداد، نقشه راه شورای اطلاع رسانی سامانه زمین با رویکرد تقسیم وظایف و شرح عملکرد برای سازمان فناوری اطلاعات ایران، به عنوان متولی فنی سامانه و سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری به عنوان راهبرد سامانه و سایر بازیگران تبیین شد و مورد بررسی قرار گرفت.
طبق گفته مسئولان هدف از راه‌اندازی این شورا، با توجه به حضور دستگاه‌ها و وزارت‌خانه‌های متعدد در این سامانه، ایجاد هماهنگی و انسجام در انجام رسالت اطلاع‌رسانی و نیز احصای شاخص‌های کلیدی عملکردی در تعامل با دستگاه‌های ذینفع به صورت آمارهای رسمی و انتشار به موقع آنها برای عموم اعلام شده بود.