لزوم آگاهی شهروندان نسبت به فعالیت در حوزه ارزهای دیجیتال
جرایم بر پایه رمزارزها که شامل کلاهبرداری، سرقت، تقلب، پولشویی و فعالیت‌های غیرقانونی دیگر میشود، در حال افزایش است؛ به طوریکه برخی نهادهای مربوطه از هشدار وقوع جرم نسبت به فعالیت در حوزه رمز ارزها و پیامدهای آن هشدار می‌دهند.
طی سال‌های اخیر توجه به رمزارزها برای سرمایه‌گذاری در این بازار به‌منظور حفظ ارزش پول و سرمایه جلب شد و افراد بسیاری وارد این حوزه شدند و علاوه بر سودهایی که برای برخی به دنبال داشته، سوءاستفاده‌هایی نیز در پی این موضوع از استخراج غیرمجاز تا مالباختگی با مبادله رمزارز غیرقانونی صورت گرفت.
در این فضا بیشترین حوزه‌هایی که مورد هدف قرار می‌گیرند، نهادهایی هستند که مردم برای حل مشکلاتشان به آن مراجعه می‌کنند و یکی از آنها بانک مرکزی است. هر پولی که در هر کشوری تبادل میشود، به اعتبار بانک مرکزی آن کشور ارزش می‌یابد؛ به بیان بهتر در صورتی که بانک‌های مرکزی نباشند، تمام اسکناس‌های رایج، سکه‌ها و سایر موارد مرتبط از ارزش ساقط می‌شوند.
به اعتقاد تحلیلگران ممکن است این پدیده نوظهور خطرات و مشکلات احتمالی در خود داشته باشد؛ در واقع رمزارزها مانند هر تکنولوژی نوظهور دیگری آسیب‌های خود را دارند. از زمان شروع این بازار در سال ۲۰۰۹، حملات و سرقت‌های متعددی از صرافی‌ها و کیف پول‌ها گزارش شده و یکی از نگرانی‌های سرمایه‌گذاران و معامله‌گران برای ورود به بازار ارزهای دیجیتال امنیت این بازار بوده و هست. سرقت‌ها و حملات سایبری به صرافی‌ها، کیف پول‌ها و کلاهبرداری‌هایی که در حول رمزارزهاست، اطمینان افراد به امنیت در این بازار را از بین برده و این موضوع بسیاری از سرمایه‌گذاران را از ورود به این بازار منصرف می‌کند.
کارشناسان درباره امنیت این حوزه می‌گویند که این مسئله دو جنبه دارد؛ اول اینکه امنیت این شبکه تضمین شده است و حداقل با شرایط فعلی کسی نمی‌تواند امنیت آن را زیر سوال ببرد البته کسی مسئولیت امنیت این شبکه را برعهده ندارد و این زیرساختی که در طول زمان شکل گرفته است، خودش مسئولیت امنیت شبکه مذکور را دارد.
اما همانگونه که گفته شده این حوزه به دلیل نوظهور بودن می‌تواند خطرات و تهیداتی داشته باشد. یک نمونه از این کلاهبرداری در این حوزه به نام پانزی شناخته میشود. در این شیوه از کلاهبرداری، کلاهبرداران پول سرمایه‌گذاران را با دادن وعده بازگشت سود و سرمایه به سرقت می‌برند که در چنین طرحی اصولا سود سرمایه‌گذاران اولیه با سرمایه سرمایه‌گذاران بعدی پرداخت شده و به نوعی به این شکل اعتماد افراد را به سمت خود جلب می‌کنند.
در حقیقت در این روش، کلاهبردار با دادن وعده‌هایی مثل سودهای نجومی و تضمینی، سرمایه مردم را از دست آنها خارج می‌کنند. فرد کلاهبردار با تهیه و ساخت وب‌سایت یا موسسه و یا شرکتی که هرگز هویت قانونی ندارد، با تبلیغات فراوان از قبیل دادن سودهای چند برابر سرمایه و تضمینی و… مردم را متقاعد می‌کند تا دارایی‌های خودشان را در اختیار او قرار دهند.
وعده سودهای نجومی و غیر قابل باور، عدم نقد شدن سرمایه مردم به بهانه سود دهی بیشتر، ناشناس بودن هویت فرد موسس، عدم شفافیت نوع فعالیت، در دسترس نبودن شرکت و یا افراد شرکت و نداشتن مجوزهای قانونی برخی از ویژگی‌ها و مشخصات اصلی کلاهبرداری پانزی است. مردم بیشتر کشورهایی که هدف کلاهبرداران پانزی قرار می‌گیرند، بیشتر کشورهای آسیایی و جهان سومی و فقیر دنیا هستند؛ به این جهت که می‌دانند مردم این کشورها یا اکثرا فقیر هستند و یا آگاهی‌های کافی را در این زمینه ندارند.
بنابراین به دلیل مخاطرات احتمالی تهدیدات موجود در این حوزه کارشناسان توصیه می‌کنند افرادی که دانش لازم در زمینه‌های امنیتی، تحلیل بازار اقتصادی و فناوری اطلاعات را ندارند از ورود به این حوزه پرهیز کنند.
از سوی دیگر همزمان به دلیل رواج استفاده از این تکنولوژی تلاش می شود که بتوان به تدوین قوانینی در این حوزه دست پیدا کرد بنابراین در ایران در کنار راه اندازی رمز ارز ملی، از سوی یک مقام مسئول اعلام شد که آیین نامه جامعی درباره رمزارزها در دولت تصویب و لایحه ای تنظیم شده است که برای تبدیل شدن به قانون آن را به مجلس می فرستند.
در همین رابطه اخیرا رئیس پلیس فتای استان فارس درباره کلاهبرداری و پولشویی با ترفند همکاری یا دورکاری و کسب درآمدهای چند صد میلیونی در ارزهای دیجیتال هشدار داده است. طبق گفته وی، اخیراً پرونده‌های کلاهبرداری و پولشویی از طریق سایت‌های آگهی محور با ترفند تبدیل وجه سرقتی به رمز ارز رواج زیادی پیدا کرده است که در این روش کلاهبرداران با ترفند درآمد هفتگی در منزل با آموزش رمز ارز و به بهانه داشتن درآمد چند صد میلیون تومانی، دام خود را در فضای مجازی پهن کرده و افراد نا آشنا نیز با برقراری ارتباط با این افراد نهایتا به شبکه اجتماعی تلگرام هدایت می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه متاسفانه بیشترین افراد مراجعه‌کننده به این پلیس که با این شیوه گرفتار مجرمان سایبری شدند قشر دانشجو هستند، گفت کلاهبرداران با شگرد فریبکارانه خود به افراد پیشنهاد می‌کنند که با نصب برخی صرافی‌های دیجیتال مرتبط با رمز ارزها و … به افتتاح یک حساب بانکی اقدام کنند و عکس کارت بانکی و شماره تماس خودشان را از طریق شبکه‌های اجتماعی خارجی برای آنها ارسال کنند.
گفتنی است چندی پیش هم معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان تهران در پیامکی نسبت به فعالیت در حوزه رمز ارزها هشدار داد.