تجارت الکترونیک

فناوری اطلاعات

December 8, 2023
16:28 جمعه، 17ام آذرماه 1402
کد خبر: 153727

بررسی روند ۱۰ساله ابزار پذیرش اینترنتی و موبایلی در شبکه بانکی کشور

صنایع بانکی و پرداخت در دنیا روند پرشتابی را در راستای دیجیتالی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدن تاکنون طی کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند و به‌ تبع آن، ایران نیز با سرعت آهسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری این مسیر را طی کرده و در سال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اخیر بانک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و مؤسسات مالی بسیاری در کشور جهت دستیابی به مزایای فناوری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دیجیتال به سمت ایجاد تحول دیجیتال حرکت کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. ابزار پذیرش موبایلی و اینترنتی ازجمله ابزارهای پرداخت رایج در دنیا هستند که پس از افزایش ضریب نفوذ استفاده از موبایل و اینترنت، تعداد این ابزارها نیز به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ سرعت افزایش یافت.

«عصر تراکنش» در گزارشی با عنوان «تجلی تحول دیجیتال در آینه آمار بررسی روند ۱۰ساله صنعت پرداخت در شبکه بانکی کشور» که به زودی منتشر می‌شود، با استناد به آمار بانک مرکزی، به بررسی ۹ مؤلفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای پرداخته که اکثر مردم در شبکه پرداخت کشور با آن درگیر هستند و وارسی می‌کند که این آمارها درباره مسیر ۱۰ساله صنعت پرداخت چه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند. اما در گزارش پیش رو، بررسی روند ۱۰ساله ابزار پذیرش اینترنتی و موبایلی در شبکه بانکی کشور را می‌خوانید.

همان‌طور که گفته شد تعداد ابزار پذیرش موبایلی و اینترنتی پس از افزایش ضریب نفوذ استفاده از موبایل و اینترنت، افزایش یافت. اما بررسی آمار ۱۰ساله بانک مرکزی نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که ابزار پذیرش موبایلی در ایران برخلاف افزایش آمار استفاده از ابزارهایی نظیر موبایل و اینترنت روند روبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رشدی نداشته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.


کاهش ۸۱درصدی ابزار پذیرش موبایلی


براساس آمار، تعداد ابزار پذیرش موبایلی از سال ۱۳۹۷ سیری نزولی پیدا کرده، به حدی که تعداد ابزار پذیرش موبایلی در پایان شهریورماه ۱۴۰۲ به یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌چهارم تعداد این ابزار در پایان شهریورماه ۱۳۹۳ رسیده است. به بیانی دیگر، تعداد ابزار پذیرش موبایلی در پایان شهریورماه ۱۴۰۲ نسبت به پایان شهریور ۱۳۹۳ حدود ۸۱‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ درصد کاهش یافته است.

نگاهی به تاریخ ابزار پذیرش موبایلی و مسیری که در ایران طی کرده، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند چرایی این روند نزولی را توضیح دهد. پرداخت با موبایل انواع مختلفی دارد؛ ازجمله پرداخت با QR یا NFC که به منظور ساده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر شدن فرایند پرداخت برای مشتریان ایجاد شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. تاریخچه شکل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری این نوع پرداخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در ایران حدوداً به سال ۱۳۹۳ بازمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد. آن زمان شاپرک از اعطای مجوزی برای پرداخت موبایلی صحبت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کرد و تب ورود به این فضا نیز بالا گرفته بود.

در این فضا، شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پرداختی نیز برای کارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خوان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود کد موبایلی گرفتند، اما این کدهای موبایلی به دلایلی نظیر جامع نبودن، چندان مورد استقبال قرار نگرفتند؛ به طوری که میانگین تعداد تراکنش روزانه از طریق این ابزار حدود ۲۰۰ تراکنش در روز بود. در ادامه سایر شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پرداختی تمایلی به دریافت کد موبایلی برای کارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خوان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود ابراز نکردند و همین روند تاکنون ادامه یافته است. اگر همین عدم‌ استقبال را در نظر بگیریم، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بینی کرد بسیاری از کارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خوان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های موجود در بازار اکنون فاقد کد موبایلی هستند.


تأثیر الزام اینماد بر تعداد ابزار پذیرش اینترنتی


بررسی و مقایسه اعداد و ارقام تعداد ابزار پذیرش اینترنتی نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد از سال ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۰ به طور متوسط روند تعداد این ابزار افزایشی بوده است. اما سال ۱۴۰۰ نقطه گسست این روند صعودی اتفاق افتاده و از این سال (۱۴۰۰) تاکنون تعداد ابزارهای پذیرش اینترنتی با یک سیر نزولی همراه است.

تعداد ابزار پذیرش اینترنتی با شروع روند نزولی از سال ۱۴۰۰ حدود ۵۰‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ درصد کاهش یافته، اما به طور کلی روند ابزار پذیرش اینترنتی در بازه زمانی ۱۳۹۳ تاکنون افزایشی بوده و رقم فعلی در مقایسه با سال ۱۳۹۳ رشد ۲۹۰درصدی را نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.

چرایی سیر صعودی ابزار پذیرش اینترنتی را می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان حول اتفاقاتی مانند دورکاری، توسعه اینترنت و وب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سایت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، توسعه شبکه بانکی، افزایش آگاهی مردم و استفاده از موبایل‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها جست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وجو کرد. اما یکی از دلایل سیر نزولی تعداد ابزار پذیرش اینترنتی در دو سال گذشته مربوط به تنظیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گری این حوزه است. اجرای طرح‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی مانند الزام کسب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وکارهای اینترنتی به دریافت نماد اعتماد الکترونیکی و مطرح کردن موضوع ثبت کد مالیاتی از مهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین دلایل روند کاهشی استفاده از این ابزارها و در نهایت انتقال تراکنش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به بستر کارت‌به‌کارت است.

  • مشترک شوید!

    برای عضویت در خبرنامه روزانه ایستنا؛ نشانی پست الکترونیکی خود را در فرم زیر وارد نمایید. پس از آن به صورت خودکار ایمیلی به نشانی شما ارسال میشود، برای تکمیل عضویت خود و تایید صحت نشانی پست الکترونیک وارد شده، می بایست بر روی لینکی که در این ایمیل برایتان ارسال شده کلیک نمایید. پس از آن پیامی مبنی بر تکمیل عضویت شما در خبرنامه روزانه ایستنا نمایش داده میشود.

    با عضویت در خبرنامه پیامکی آژانس خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات (ایستنا) به طور روزانه آخرین اخبار، گزارشها و تحلیل های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات را در هر لحظه و هر کجا از طریق پیام کوتاه دریافت خواهید کرد. برای عضویت در این خبرنامه، مشترکین سیمکارت های همراه اول لازم است عبارت 150 را به شماره 201464 و مشترکین سیمکارت های ایرانسل عبارت ozv ictn را به شماره ۸۲۸۲ ارسال کنند. دریافت موفق هر بسته خبری که محتوی پیامکی با حجم ۵پیامک بوده و ۴ تا ۶ عنوان خبری را شامل میشود، ۳۵۰ ریال برای مشترک هزینه در بردارد که در صورتحساب ارسالی از سوی اپراتور مربوطه محاسبه و از اعتبار موجود در حساب مشترکین سیمکارت های دائمی کسر میشود. بخشی از این درآمد این سرویس از سوی اپراتور میزبان شما به ایستنا پرداخت میشود. مشترکین در هر لحظه براساس دستورالعمل اعلامی در پایان هر بسته خبری قادر خواهند بود اشتراک خود را در این سرویس لغو کنند. هزینه دریافت هر بسته خبری برای مشترکین صرفا ۳۵۰ ریال خواهد بود و این هزینه برای مشترکین در حال استفاده از خدمات رومینگ بین الملل اپراتورهای همراه اول و ایرانسل هم هزینه اضافه ای در بر نخواهد داشت.