هرآنچه که باید درباره پردازنده‌های نسل چهاردهم لپ‌تاپ اینتل بدانید
سرانجام اینتل طی رویداد AI Anywhere از نسل چهاردهم پردازنده‌های لپ‌تاپ خود موسوم به Meteor Lake رونمایی کرد. همان‌طور که از نام این رویداد قابل حدس است، اینتل در این پردازنده‌ها روی توانایی‌های مبتنی بر هوش مصنوعی تمرکز کرده است. این شرکت با بهره‌گیری از «واحد پردازش عصبی» (NPU)، عملکرد وظایف مبتنی بر هوش مصنوعی را برای کاربران بهبود می‌بخشد. اینتل همچنین در این نسل به استفاده از هسته‌های کم‌مصرف جدید LPE روی آورده است که کاهش بیشتر مصرف انرژی در هنگام پردازش وظایف سبک را به‌همراه دارد.
در این مطلب می‌خواهیم شما را به‌طور کامل با جدیدترین پردازنده‌های اینتل آشنا کنیم.
نام‌گذاری جدید پردازنده‌های نسل چهاردهم
نکته قابل‌توجه، نام‌گذاری جدید پردازنده‌های اینتل است؛ جایی که پس از 15 سال با پسوند i خداحافظی می‌کنیم و به‌جای آن، کلمه «اولترا» را در نام‌گذاری پردازنده‌های نسل 14 به کار می‌بریم. دلیل این تغییر نام مشخص است؛ نسل چهاردهم برای ارائه عملکرد سریع‌تر و کارایی بسیار بالاتر نسبت به پردازنده‌های قبلی طراحی شده است و با حضور هسته‌های قدرتمند، کم‌مصرف و LPE، عملکرد سطح بالایی در اجرای بازی‌ها و کارهای گرافیکی خواهند داشت.
پردازنده‌های نسل چهاردهم به دو سری مجزا H و U تقسیم شده‌اند. همچنین اینتل سری اقتصادی Core i3 را کنار گذاشته و عمده تراشههای خود را در دو گروه Core Ultra 5 و Core Ultra 7 عرضه می‌کند. قوی‌ترین تراشه نسل چهاردهم، یعنی Core Ultra 9 185H نیز به همراه دو تراشه Core Ultra 7 164U و Core Ultra 5 134U، طی سه ماهه اول 2024 از راه خواهند رسید. البته انتظار می‌رود در آینده پردازنده‌های بیشتری به این خانواده اضافه شود.
مشخصات فنی پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل
سری Meteor Lake نسبت به رپتور لیک (نسل سیزدهم پردازنده‌های اینتل)، ویژگی‌های جدیدی را به‌همراه می‌آورد. در رپتور لیک از لیتوگرافی 10 نانومتری برای ساخت تراشه‌ها استفاده شده بود، درحالی که نسل جدید با فرآیند 7 نانومتری تولید میشود؛ بنابراین مصرف انرژی کمتر و فرکانس بالاتری را در این سری شاهد هستیم. همچنین استفاده از واحد پردازش عصبی در میتیور لیک، دسترسی به ابزارهای هوش مصنوعی را برایتان فراهم می‌کند. در جدول زیر نگاهی به مشخصات پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل داریم:
| پردازنده | هسته‌های قدرتمند/کم‌مصرف/LPE | رشته | فرکانس پایه کم‌مصرف/قدرتمند (گیگاهرتز) | فرکانس بوست کم‌مصرف/قدرتمند (گیگاهرتز) | فرکانس بوست Turbo Boost Max 3.0 (گیگاهرتز) | حافظه کش L3 (مگابایت) | توان طراحی حرارتی پایه (وات) | حداکثر توان طراحی حرارتی (وات) | گرافیک |
| Core Ultra 9 185H | 16 (6+8+2) | 22 | 2.3/1.8 | 5.1/3.8 | 5.1 | 24 | 45 | 115 | Intel Arc |
| Core Ultra 7 165H | 16 (6+8+2) | 22 | 1.4/0.9 | 5.0/3.8 | 5.0 | 24 | 28 | 115/64 | Intel Arc |
| Core Ultra 7 165U | 12 (2+8+2) | 14 | 1.7/1.2 | 4.9/3.8 | – | 12 | 15 | 57 | Intel Graphics |
| Core Ultra 7 164U | 12 (2+8+2) | 14 | 1.1/0.7 | 4.8/3.8 | – | 12 | 9 | 30 | Intel Graphics |
| Core Ultra 7 155H | 16 (6+8+2) | 22 | 1.4/0.9 | 4.8/3.8 | 4.8 | 24 | 28 | 115/64 | Intel Arc |
| Core Ultra 7 155U | 12 (2+8+2) | 14 | 1.7/1.2 | 4.8/3.8 | – | 12 | 15 | 57 | Intel Graphics |
| Core Ultra 5 135H | 14 (4+8+2) | 18 | 1.2/1.7 | 4.6/3.6 | – | 18 | 28 | 115/64 | Intel Arc |
| Core Ultra 5 125H | 14 (4+8+2) | 18 | 1.2/0.7 | 4.5/3.6 | – | 18 | 25 | 115/64 | Intel Arc |
| Core Ultra 5 135U | 12 (2+8+2) | 14 | 1.6/1.1 | 4.4/3.6 | – | 12 | 15 | 57 | Intel Graphics |
| Core Ultra 5 125U | 12 (2+8+2) | 14 | 1.3/0.8 | 4.3/3.6 | – | 12 | 15 | 57 | Intel Graphics |
| Core Ultra 5 134U | 12 (2+8+2) | 14 | 0.7/0.5 | 4.4/3.6 | – | 12 | 9 | 30 | Intel Graphics |
در ابتدا به سراغ پردازنده‌های Core Ultra-H می‌رویم. قوی‌ترین تراشه میتیور لیک، یعنی Core Ultra 9 185H در این دسته حضور دارد و با 16 هسته، 22 رشته، حافظه کش 24 مگابایت و فرکانس 5.1 گیگاهرتز از راه می‌رسد. پردازنده Core Ultra 7 165H هم به 16 هسته و 22 رشته مجهز است و در مشخصات آن 24 مگابایت حافظه کش، فرکانس مکس توربو 5.0 گیگاهرتزی و 8 هسته گرافیکی Xe دیده میشود. همچنین تراشه دیگر، یعنی Core Ultra 7 155H نیز مشابه مدل Core Ultra 7 165H است و تنها از سرعت کلاک پایین‌تری (4.8 گیگاهرتز) پشتیبانی می‌کند.
درادامه Core Ultra 5 135H را داریم که با 14 هسته (4 هسته قدرتمند، 8 هسته کم‌مصرف و 2 هسته LPE) و 18 رشته عرضه میشود و از مشخصه‌هایی همچون 18 مگابایت حافظه کش، هفت هسته گرافیکی Xe و حداکثر فرکانس 4.6 گیگاهرتز استفاده می‌کند. Core Ultra 125H نیز تنها در ارائه سرعت کلاک 4.5 گیگاهرتز با تراشه قبلی تفاوت دارد.
حال نوبت به تراشههای Core Ultra-U می‌رسد؛ جایی که اینتل طول عمر باتری و قابلیت حمل دستگاه را در اولویت خود قرار داده است. تمام پردازنده‌های سری U از 12 هسته (شامل 2 هسته پرقدرت، 8 هسته کم‌مصرف و 2 هسته LPE)، چهار هسته گرافیکی Xe و 14 رشته بهره می‌گیرند. بااین‌حال، تفاوت این پردازنده‌ها در فرکانس آن‌هاست. Core Ultra 7 165U فرکانس 4.9 گیگاهرتز را ارائه می‌دهد و این رقم برای Core Ultra 7 155U به 4.8 گیگاهرتز می‌رسد. دو تراشه دیگر، یعنی Core Ultra 5 135U و Core Ultra 5 125U نیز بهترتیب سرعت کلاک 4.4 و 4.3 گیگاهرتز دارند.
درنهایت به دو تراشه Core Ultra 7 164U و Core Ultra 5 134U می‌رسیم به ترتیب از فرکانس‌های 4.8 و 4.4 گیگاهرتز پشتیبانی می‌کنند و 4 هسته Xe نیز برای مدیریت امور گرافیکی آن‌ها در نظر گرفته شده است. بیشتر پردازنده‌های نسل چهاردهم بین 9 تا 28 وات در حالت پایه و 30 الی 115 وات در حالت توربو توان حرارتی خواهند داشت و این رقم برای Core Ultra 9 185H احتمالاً به 45 تا 115 وات می‌رسد.
معماری پردازنده‌های Meteor Lake اینتل
نسل چهاردهم پردازنده‌های اینتل با فرآیند Intel 4 ساخته می‌شوند و با استفاده از طراحی کاشی‌محور، چهار کاشی محاسبات، IO ،GPU و SOC را در خود جای می‌دهند. ارتباط این کاشی‌ها با یکدیگر باعث شده تا با «معماری ترکیبی عملکرد سه‌بعدی» روبه‌رو شویم که مصرف انرژی را با فعال‌کردن هسته‌های پرقدرت تنها در شرایط اضطراری مدیریت می‌کند. البته حضور فناوری‌هایی همچون Intel Thread Director نیز نگرانی‌ها را بابت بهینه‌سازی این کاشی‌ها رفع کرده است.
همچنین اینتل به استفاده از طراحی 7 نانومتری TSMC روی آورده و همچون تراشههای سری M اپل، خواهان ارائه یک کامپیوتر کامل روی تراشههای میتیور لیک است. این هدف دور از دسترس نیست؛ زیرا فناوری Intel Foveros با عمر چندساله در تراشههای شرکت آمریکایی، این هدف را محقق می‌سازد.
علاوه‌براین، متخصصان اینتل از هسته‌های Redwood Cove و Crestmont بهترتیب برای هسته‌های قدرتمند و کم‌مصرف بهره برده‌اند. هسته‌های LPE نیز برای انجام وظایف مقیاس‌پذیر چندرشته‌ای و فعالیت‌های سبک‌تر آماده شده‌اند.
اضافه بر موارد بالا، معماری گرافیکی آرک پایه و اساس تمامی تراشههای میتیور لیک است و حضور هسته‌های Xe، پردازش بازی‌های سنگین و هوش مصنوعی را آسان‌تر می‌سازد. هر تراشه از یک واحد پردازش عصبی (NPU) برخوردار است که استفاده از هوش مصنوعی و قابلیت‌های آن را بدون فشار بر CPU یا GPU مهیا می‌کند. همچنین اتصال وای‌فای 7، رم LPDDR5 و LPDDR5X و پشتیبانی از استاندارد PCIe نسل 4 و 5 جزو سایر مشخصات نسل چهاردهم شمرده می‌شوند.
عملکرد پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل
به لطف طراحی Intel 4، تراشههای میتیور لیک 21.5 درصد فرکانس بالاتری را در مقایسه با نسل قبل ارائه می‌دهند و همینطور در فرکانس مشابه، 40 درصد کاهش مصرف انرژی را به ارمغان می‌آورند. اگرچه اینتل اذعان داشته که فرکانس بالاتر ضامن عملکرد بهتر تراشه‌ها نیست؛ اما این افزایش فرکانس، یک محرک روبه‌جلو برای نسل جدید پردازنده‌های اینتل محسوب میشود.
طبق بنچمارک لورفته از Core Ultra 7 155H در Geekbench 6، تراشه نام‌برده در عملکرد تک‌هسته‌ای امتیازی بیش از 2000 و در عملکرد چندهسته‌ای نیز عددی حدود 12000 کسب کرده تا هم‌سطح پردازنده نسل قبل Core i7-13700H طبقه‌بندی شود.
در بخش عملکرد چندرشته‌ای، Core Ultra 7 165H حدود 8 درصد از Core i7-1370P و 11 درصد از Ryzen 7 7840U بهتر عمل می‌کند. همچنین اینتل از برتری 1.5 برابری Core Ultra 7 165H در برنامه‌های مجهز به هوش مصنوعی مولد مانند ادوبی لایت‌روم خبر می‌دهد.
برگ برنده میتیور لیک را می‌توان عملکرد گرافیکی آن دانست؛ زیرا طبق گفته اینتل، عملکرد گرافیکی میتیور لیک دو برابر سریع‌تر از پردازنده‌های Core i7 نسل قبل خواهد بود. همچنین پیشرفت‌های مهمی در اجرای برخی بازی‌ها دیده میشود و تراشههای نسل چهاردهم احتمالاً برتری 100 درصدی نسبت به نسل قبل در اجرای بازی Baldur’s Gate 3 دارند.
اینتل در ادامه تست‌های خود، یک محیط آزمایشی متشکل از 18 بازی با وضوح 1080p فراهم کرد و نتایج آن از برتری 5 الی 11 درصدی Core Ultra 7 165H در قیاس با AMD Ryzen 7 7840U حکایت داشت. درکنار این موارد، پردازنده‌های جدید با به‌‌کارگیری فناوری Intel XeSS سرعت 82 فریم بر ثانیه را ارائه می‌دهند (Intel XeSS یک فناوری ارتقا مقیاس است که با رندرکردن فریم‌های وضوح پایین و آپدیت آن‌ها به رزولوشن بزرگ‌تر کار می‌کند).
مقایسه پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل با رایزن 8040
میتیور لیک در بازار پردازنده‌های لپ‌تاپ تنها نیست و رقیب قدرتمندی به نام سری رایزن 8040 (Ryzen 8040) را پیش‌روی خود می‌بیند. بسیاری از ویژگی‌های میتیور لیک مانند عملکرد گرافیکی، کارایی و بهبود قابلیت‌های هوش مصنوعی در سری جدید رایزن هم دیده میشود، اما این تمام موضوع نیست.
طبق ادعای برخی منابع، ظاهراً رایزن 8040 در ارائه قابلیت‌های هوش مصنوعی بر میتیور لیک غلبه خواهد کرد؛ زیرا واحد پردازش عصبی مورد استفاده در رایزن 8040 قدرتی برابر 16 TOPS دارد و احتمالاً این عدد برای تراشههای نسل چهاردهم به 10 TOPS می‌رسد.
بااین‌حال برای بررسی دقیق‌تر باید منتظر عرضه رسمی نمایندگان این دو سری باشیم. جدول زیر نگاهی کلی به مشخصات تعدادی از پردازنده‌های میتیور لیک و رایزن 8040 دارد:
| Core Ultra 9 185H | Core Ultra 7 165H | Core Ultra 7 165U | Core Ultra 5 135H | Core Ultra 5 135U | AMD Ryzen 9 8945HS | AMD Ryzen 7 8845HS | AMD Ryzen 7 8840U | AMD Ryzen 5 8640HS | AMD Ryzen 5 8640U | |
| تعداد هسته | 6 هسته قدرتمند/ 8 هسته کم‌مصرف/ 2 هسته LPE | 6 هسته قدرتمند/ 8 هسته کم‌مصرف/ 2 هسته LPE | 2 هسته قدرتمند/ 8 هسته کم‌مصرف/ 2 هسته LPE | 2 هسته قدرتمند/ 8 هسته کم‌مصرف/ 4 هسته LPE | 2 هسته قدرتمند/ 8 هسته کم‌مصرف/ 4 هسته LPE | 8 هسته | 8 هسته | 8 هسته | 6 هسته | 6 هسته |
| رشته | 22 | 22 | 14 | 18 | 14 | 16 | 16 | 16 | 12 | 12 |
| فرکانس پایه | 1.8 و 2.3 گیگاهرتز | 0.9 و 1.4 گیگاهرتز | 1.2 و 1.7 گیگاهرتز | 1.2 و 1.7 گیگاهرتز | 1.1 و 1.6 گیگاهرتز | 4.0 گیگاهرتز | 3.8 گیگاهرتز | 3.3 گیگاهرتز | 3.5 گیگاهرتز | 3.5 گیگاهرتز |
| حداکثر فرکانس | 5.1 و 3.8 گیگاههرتز | 5.0 و 3.8 گیگاهرتز | 4.9 و 3.8 گیگاهرتز | 4.6 و 3.6 گیگاهرتز | 4.4 و 3.6 گیگاهرتز | 5.2 گیگاهرتز | 5.1 گیگاهرتز | 5.1 گیگاهرتز | 4.9 گیگاهرتز | 4.9 گیگاهرتز |
| حافظه کش L3 | 24 مگابایت | 24 مگابایت | 12 مگابایت | 18 مگابایت | 12 مگابایت | 16 مگابایت | 16 مگابایت | 16 مگابایت | 16 مگابایت | 16 مگابایت |
| توان طراحی حرارت پایه | 45 وات | 28 وات | 15 وات | 28 وات | 15 وات | 45 وات | 45 وات | 28 وات | 28 وات | 28 وات |
| لیتوگرافی | 7 نانومتری TSMC | 7 نانومتری TSMC | 7 نانومتری TSMC | 7 نانومتری TSMC | 7 نانومتری TSMC | 4 نانومتری | 4 نانومتری | 4 نانومتری | 4 نانومتری | 4 نانومتری |
قیمت پردازنده‌های نسل چهاردهم اینتل
پس از عرضه رسمی نسل چهاردهم، سازندگان مختلفی از جدیدترین لپ‌تاپ‌های مجهز به میتیور لیک با برچسب‌های قیمتی متفاوت رونمایی کردند. لنوو IdeaPad Pro 5i را با قیمت 1150 دلار معرفی کرد و ایسر نیز لپ‌تاپ Predator Triton Neo 16 را با قیمت پایه 1500 دلار روانه بازار می‌کند. همچنین گمانه‌زنی‌ها حاکی از قیمت 2600 دلاری نسخه پایه گلکسی اولترا بوک 4 است.
در سایت اینتل قیمت‌های پیشنهادی برای تعدادی از تراشه‌ها ذکر شده که عبارتند از:
- Core Ultra 7 155H اینتل: 503 دلار
- Core Ultra 7 155U اینتل: 490 دلار
- Core Ultra 5 125H اینتل: 375 دلار
- Core Ultra 5 125U اینتل: 363 دلار
جمع‌بندی
در این مقاله نگاهی جامع به ساختار، مشخصات فنی و معماری تراشههای نسل جدید اینتل داشتیم و از بهبود عملکرد گرافیکی و پردازش هوش مصنوعی سخن گفتیم. اکنون باید درانتظار بنچمارکهای رسمی تراشه‌ها ماند و دید که آیا نسل چهاردهم نسبت به نسل قبل خود و همینطور تراشههای AMD برتری خواهد داشت یا خلاف این موضوع را شاهد خواهیم بود؟