دنیای اقتصاد: دولت چین حضور پررنگ غول‌های تکنولوژی در زندگی روزمره شهروندانش را نمی‌پسندد‌. سرمایه‌گذاران در سهام شرکت‌های فناوری چینی ممکن است احساس کنند که در یک «بازی رسمی» آنلاین هستند، نوعی فعالیت چند نفره که در سال ۲۰۲۳ شدت گرفت. آخرین عنوان اضافه شده به این ژانر DreamStar است که غول دیجیتال چین، یعنی شرکت تنسنت (Tencent)، آن را در نیمه ماه دسامبر گذشته و با یک تجارت گیمینگ بزرگ عرضه کرد. بازیکنان به عنوان گوسفند و پانداهای کارتونی در اطراف یک مسیر سرعت می‌گیرند، از گلوله‌های توپ در می‌روند و ابرهای جادویی را می‌گیرند. گاهی اوقات از شکاف‌ها سرازیر می‌شوند تا به همان جایی برگردند که از آن شروع کرده بودند.

به امید اینکه این بازی جدید، بازی مشابه و محبوب Eggy Party از شرکت توسعه‌دهنده رقیب یعنی NetEase به چالش می‌کشد، قیمت سهام تنسنت رشد جهشی کرد. یک هفته بعد و پس از آنکه اداره ملی مطبوعات و انتشارات (NPPA) پیش‌نویس قوانین محدودکننده هزینه‌های مربوط به بازی‌های آنلاین را منتشر کرد، سهام تنسنت هم مانند NetEase سقوط کرد. روز بعد گویا اداره ملی مطبوعات و انتشارات چین یکی از آن ابرهای جادویی را ارزانی و اظهار کرد که به دنبال توسعه موفق و سالم صنعت بازی آنلاین است. قیمت سهام تنسنت و NetEase هم تقریبا به همان نقطه‌ای برگشت که در ابتدا بودند.

این اتفاق نشان می‌دهد که رئیس‌جمهور شی‌جی‌پینگ به سرکوب شدید صنعت تکنولوژی از آن نوع که در فاصله اوایل سال ۲۰۲۱ تا اواخر سال ۲۰۲۲، حدود یک تریلیون دلار از ارزش سهام سهامداران را آتش زد، تمایل چندانی ندارد. در روز دوم ژانویه رویترز گزارش کرد که یک مقام رسمی در ارتباط با تنظیم پیش‌نویس قوانین بازی‌های آنلاین اخراج شده است. این اتفاق اما از طرف دیگر یادآوری می‌کند که دولت حضور پررنگ غول‌های تکنولوژی چینی در زندگی روزمره شهروندانش را دوست ندارد و البته همچنان ترجیح می‌دهد که کارآفرینان و سرمایه‌گذاران در صنعت تکنولوژی روی موضوعات جدی – از منظر دولت- مانند تراشه‌سازی، رایانش ابری و هوش مصنوعی متمرکز باشند.

این سیگنال از پکن به همان شدتی که ناخوشایند و آزاردهنده است، به گوش می‌رسد. در روز اول ژانویه سال جدید میلادی غول موتور جست‌وجوی چینی، یعنی بایدو (Baidu)، اعلام کرد که ۳.۶ میلیارد دلار برای خرید یک پلتفرم پخش آنلاین بومی به نام Joyy پرداخته است. بایدو اعلام کرد که تنها شرایط اولیه این قرارداد که در سال ۲۰۲۰ امضا شده بود، برآورده و انجام شده است. چند مقام آگاه می‌گویند که این شرایط ممکن است شامل تاییدیه‌ها و مجوزهای رسمی رگولاتوری برای توسعه باشند. تنسنت و علی‌بابا که دو بازارگاه اینترنتی بزرگ چین به حساب می‌آیند، از دسترسی به دارایی‌های‌شان محروم شده‌اند. همچنین دادگاهی در روز بیست‌ونهم دسامبر گذشته، علی‌بابا را به پرداخت غرامتی نسبتا سنگین محکوم کرد. این دادگاه در رسیدگی به شکایت شرکت رقیب علی‌بابا، یعنی JD.com، به خاطر آسیب‌هایی که به آن رسانده و جلوی استفاده فروشندگانش از پلتفرم‌های دیگر را گرفته است، علی‌بابا را به پرداخت یک میلیارد یوآن معادل ۱۴۰ میلیون دلار محکوم کرد.

دردسرهای شرکت‌های دیجیتالی محبوب داخلی چین در تضاد کامل با رونق «تکنولوژی سخت» مورد علاقه دولت قرار دارد. شرکت‌هایی که شانس خودشان را در صنایعی امتحان می‌کنند که دولت آنها را برای رقابت استراتژیکش با آمریکا حیاتی تلقی می‌کند، می‌توانند روی سیاست‌های حمایتی و یارانه‌های سخاوتمندانه حساب کنند. جیب آنها هم از پول پر می‌شود. در طول سه سال گذشته، حتی در شرایطی که سرمایه اختصاص یافته به اینترنت مصرفی مردم به کلی تمام شده است، توسعه‌دهندگان تکنولوژی‌های سخت در مجموع چیزی در حدود ۵۵۰ میلیارد یوآن از طریق عرضه اولیه سهام خود در بورس به دست آورده‌اند.

هیچ شرکتی به اندازه هوآوی نمی‌تواند نماد عینی این روند باشد. بعد از آنکه هوآوی در سال ۲۰۱۹ به خاطر نگرانی از شنود و نفوذ چینی‌ها به ابزارهای ارتباطی غربی‌ها با استفاده از تجهیزات این شرکت در فهرست سیاه آمریکا قرار گرفت، به نظر می‌رسید که این سازنده تجهیزات مخابراتی محکوم به فنا و شکست باشد. هوآوی اما بارها و بارها و به‌شدت این اتهام را تکذیب کرده است. تحریم‌های آمریکا در مقابل این شرکت را از دسترسی به تجهیزاتی از جمله پردازنده‌های نیمه‌رسانای پیشرفته که هوآوی برای ساخت گوشی‌های موبایل و دیتاسنترهایش به آنها نیاز دارد، محروم کرده است. در ماه سپتامبر سال میلادی گذشته هوآوی با رونمایی از یک موبایل هوشمند مبتنی بر شبکه ارتباطی ‌۵G که قدرت پردازشی خود را از تراشه سیلیکونی پیشرفته ساخت شرکت SMIC (بزرگ‌ترین تراشه‌ساز چین) می‌گرفت، جهان و به خصوص آمریکایی‌های نگران امنیت ملی را در شوک جدی فرو برد. این در حالی است که هر دو شرکت‌های هوآوی و SMIC تراشه‌های سرور پیشرفته مشابهی را برای دیتاسنترها تولید و صادر می‌کنند که این تراشه‌ها می‌توانند برای آموزش الگوهای زبانی هوش مصنوعی هم به‌کار گرفته شوند. در روز بیست‌ونهم دسامبر گذشته هوآوی اعلام کرد که درآمد این شرکت در سال ۲۰۲۳ به حدود ۱۰۰ میلیارد دلار رسیده که این رقم تا ۹ درصد بیش از سال پیش از آن، یعنی سال ۲۰۲۲ بوده است. رئیس‌جمهور شی‌جی‌ پینگ نمی‌توانست به سیگنالی واضح‌تر از این درباره جایی که درآمدزایی از آنجا می‌آید، امیدوار باشد.

منبع: اکونومیست