ناکامی دولت برای ترغیب به استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی
مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، گزارشی مبنی بر استفاده مردم از شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی منتشر کرده است. این گزارش نشان از آن دارد که مردم بیشتر از شبکه‌های اجتماعی خارجی استفاده کرده و علی‌رغم برنامه‌های ترغیبی دولت برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی، میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی از اسفند سال گذشته تا کنون، تعغییری نکرده است.
46.5 درصد از جمعیت از پلتفرم اینستاگرام برای ارتباط و اشتراک گذاری استفاده می‌کنند. همچنین، ۳۵.۳ درصد از افراد از واتس‌آپ، ۳۴.۶ درصد از تلگرام، ۲۵.۲ درصد از ایتا، ۲۴.۱ درصد از روبیکا و ۸.۷ درصد نیز اعلام کرده‌اند که از بله به عنوان پلتفرم مورد استفاده خود استفاده می‌کنند.
بر اساس آخرین نظرسنجی ایسپا، مشخص شده است که میزان استفاده از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی، از جمله اینستاگرام، واتس‌آپ و تلگرام، با توجه به وضعیت اینترنتی در چند سال اخیر برکشور حاکم است، نوسانات زیادی داشته است. بر اساس این گزارش، استفاده از واتس‌آپ که در خرداد ۱۴۰۱ به ۷۱.۱ درصد رسیده بود، در دی ماه ۱۴۰۲ به ۳۵.۳ درصد نیز کاهش یافته است.
همچنین در این گزارش نشان می‌دهد که رسانه‌های اجتماعی داخلی مانند روبیکا و ایتا از اسفند ۱۴۰۱ تا کنون نیز نوسان و تعییرات چشم‌گیر نداشته است. این در حالی است که در سال‌های گذشته، حمایت‌ها و تبلیغ‌های بسیاری برای پیام‌رسان‌های داخلی از جانب دولت شکل گرفته است.
بر اساس لایحه بودجه ۱۴۰۳ و برنامه هفتم توسعه، ماده ۶۵ و تبصره ۱۱، کسب‌وکارهای فعال در شبکه‌های اجتماعی داخلی نیز از پرداخت مالیات معاف شده‌اند. این تبصره در راستای ترغیب افراد برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی قید شده است. با وجود وضعیت نامطلوب اینترنتی که در کشور حاکم است، بسیاری از کسب‌وکارها ترجیح بر پرداخت مالیات داشته و همانطور که این گزارش نشان می‌دهد، کاربران به سمت استفاده از پلتفرم‌های داخلی ترغیب نشده‌اند.
این نظرسنجی، در فاصله زمانی ۲۰ تا ۲۶ دی ماه سال جاری، با استفاده از شیوه مصاحبه حضوری و با اندازه نمونه ۵۱۰۳ نفر از جمعیت بالای ۱۸ سال به بالا در سطح کل کشور اجرا شده است. نرخ پاسخگویی در این طرح ۳۷ درصد بوده و به معنای این است که از کل افراد بالای 18 سال کشور، 37 درصد با مصاحبه‌گران همکاری کرده‌اند.
طبق این گزارش، میزان استفاده از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی داخلی و خارجی بر اساس مصرف آن‌ها دسته‌بندی شده‌اند. طبق یافته‌های مبتنی بر نظرسنجی در دی ماه:
۳۷.۶ درصد از افراد بالای ۱۸ سال فقط از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی استفاده می‌کنند.
۲۵.۵ درصد از افراد بالای ۱۸ سال همزمان از پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی و داخلی استفاده می‌کنند.
22 درصد از جمعیت افراد بالای ۱۸ سال اعلام کرده‌اند که از هیچ رسانه اجتماعی مجازی استفاده نمی‌کنند.
بر اساس نظرسنجی ایسپا، تفاوت‌های معناداری در استفاده از پلتفرم‌های اجتماعی بر اساس متغیرهای زمینه‌ای مشاهده میشود. در این زمینه:
جنسیت : ۴۷.۱ درصد از مردان از اینستاگرام استفاده می‌کنند، در حالی که این نسبت برای زنان ۴۵.۸ درصد است.
گروه سنی: جوانان (۱۸ تا ۲۹ سال) با ۶۸.۲ درصد، بیشترین نسبت استفاده از اینستاگرام را دارند. همچنین افراد ۳۰ تا ۴۹ سال (۲۹ درصد) نیز از این پلتفرم به میزان بیشتری استفاده می‌کنند.
وضعیت تحصیلی: افراد دانشگاهی با ۵۹.۱ درصد، بیشتر از افراد غیردانشگاهی از اینستاگرام استفاده می‌کنند.
مکان سکونت: ساکنان مراکز استان با ۵۲ درصد بیشتر از سایر افراد از اینستاگرام استفاده می‌کنند.
شبکه‌های اجتماعی داخلی: زنان با ۲۸.۵ درصد بیشتر از مردان (۲۲ درصد) از ایتا استفاده می‌کنند. همچنین افراد ۳۰ تا ۴۹ سال (۲۹ درصد) بیشتر از سایر گروه‌های سنی و افراد دانشگاهی (۳۲.۷ درصد) نیز بیشتر از افراد غیردانشگاهی از ایتا استفاده می‌کنند.
این تفاوت‌ها نشان از تنوع در الگوی استفاده از پلتفرم‌های اجتماعی بر اساس ویژگی‌های مختلف جمعیت دارد.