نرخ مالیات واحدهای تولیدی با هدف حمایت از تولید داخل، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ از ۲۵ درصد به ۱۵ درصد کاهش یافت. اما فعالان این حوزه معتقدند باوجود مشکلاتی مثل کمبود ارز و نبود سرمایه این کاهش مالیات تاثیر چشم‌گیری در قیمت تمام شده و روند بازار کالاهای IT نخواهد داشت.

بر اساس لایحه سال ۱۴۰۳، در راستای سیاست‌های حمایت از تولید، نرخ مالیات موضوع ماده (۱۰۵) قانون مالیات‌های مستقیم اشخاص حقوقی دارای پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه‌های ذی‌ربط در فعالیت‌های تولیدی معادل ۱۰ واحد درصد کاهش پیدا می‌کند. این بخشودگی علاوه‌بر سایر معافیت‌ها، بخشودگی‌ها و مشوق‌های قانونی اشخاص مذکور است.

محمدهادی سبحانیان، رئیس سازمان امور مالیاتی بااشاره به لایحه دولت درباره کاهش مالیات واحدهای تولیدی گفت: از آنجایی که اعتقاد دولت بر کاهش نرخ مالیات بر فعالیت‌ واحدهای تولیدی است، نرخ مالیات فعالیت‌های تولیدی از ۲۵ درصد، به ۱۵ درصد کاهش پیدا کرد. نظام مالیاتی نیز درصدد است تا در خدمت تولید و فعالیت‌های مولد و سرمایه‌گذاری در کشور حضور داشته باشد.

به‌نظر می‌رسد نرخ مالیات واحدهای تولیدی با هدف رونق تولید، در سال آینده ۱۰ درصد کاهش پیدا می‌کند. به همین ترتیب، دولت برای دومین سال متوالی نرخ مالیات این قشر را کاهش داده است.

در همین راستا معاون امور مالیاتی اداره کل مالیات استان قزوین هم گفته بود که علاوه‌بر کاهش ۱۰ درصدی نرخ مالیات واحدهای تولیدی، بسته‌های تشویقی زیادی در زمینه معافیت‌های مالی وجود دارد. مثلا معافیت‌های نرخ ماده ۱۳۲ قانون مالیات‌های مستقیم که اگر صنایع داخل شهرک صنعتی باشند می‌توانند از معافیت مالیاتی به نرخ صفر استفاده کنند که این میزان در داخل شهرک صنعتی ۷ سال و خارج از شهرک ۵ سال است. همچنین واحد‌های صنعتی که در مناطق کمتر توسعه یافته باشند شامل این قانون می‌شوند که داخل شهرک صنعتی ۱۳ سال و اگر خارج شهرک باشند می‌توانند از ۱۰ سال مالیات به نرخ صفر استفاده کنند.

چیزی که به‌نظر می‌رسد، حمایت دولت از تولید داخلی است اما عده‌ای از فعالان این حوزه معتقد هستند که این معافیت به‌راحتی اعمال نمی‌شود و اگر بشود هم تاثیر چندانی در قیمت تمام شده که به دست مصرف‌کننده می‌رسد، ندارد. اما از طرفی عده‌ای دیگر معتقد هستند که این کاهش مالیات می‌تواند به تولیدکنندگان برای تولید با هزینه پایین‌تر کمک کند، اما این منوط به اجرایی شدن بی چون و چرای این تبصره است.

شرایط تولیدکنندگان از واردکنندگان سخت‌تر است
حمید توسلی، رئیس هیات مدیره شرکت بهین تکنولوژی درباره تاثیر کاهش مالیات بر واحدهای تولیدی گفت: انجام چنین اقداماتی در جهت تولید مثبت است و در کاهش هزینه‌های تولیدکننده و حتی واردکننده موثر است. تولیدکنندگان مسائل و مشکلات زیادی دارند، زیرا علاوه‌بر چالش‌های تامین قطعات، مشکلات تامین و تخصیص ارز را هم دارند. به همین دلیل وضعیت واردکنندگان نسبت به تولیدکنندگان خیلی راحت‌تر است.

به گفته توسلی، واردات و تولید دو بخش جدا از هم نیستند، بلکه برای تامین نیازهای کشور این دو هم‌راستا هستند. توسلی گفت: البته باید توجه داشته باشیم که بسیاری از تولیدکنندگان نمی‌توانند نیازهای کشور را برطرف کنند زیرا عمق ساخت بالایی ندارند. به‌صورت کلی اگر تولیدکننده توانست تامین کالا کند باید از آن حمایت شود.

توسلی معتقد است که شاید کاهش مالیات به واحدهای تولیدی کمک کند اما چالش اصلی مالیات نیست، بلکه موضوع تامین سرمایه و سرعت بخشیدن در تامین و تخصیص ارز است. تامین ارز باید به زیر ۲۰ روز کاهش پیدا کند. البته چنین قوانینی می‌تواند برای تولیدکننده مثبت باشد.

به گفته توسلی، با کاهش مالیات، قیمت تمام شده برای مصرف‌کننده هم باید کاهش پیدا کند اما تاثیر آن خیلی کم است. زیرا با تورم ۴۰ درصد مصرف‌کننده تفاوت قیمت را نمی‌تواند درک کند.

مدیرعامل بهین تکنولوژی درباره تعداد بالای تولیدکنندگان در چند سال اخیر گفت: خیلی از تولیدکنندگان روی کاغذ تولیدکنند هستند و در واقعیت فعالیت تولیدی ندارند. برای سنجش کار تولیدکنندگان، باید مرز تولید و غیرتولید مشخص شود و مجوز تولید به کسی بدهند که واقعا تولیدکننده است؛ همچنین به عمق ساخت هم توجه شود.

به گفته توسلی، به‌غیر از کاهش مالیات، حمایت دولت از تولید داخل به این شکل است که در یک مناقصه دولتی، سازمان‌های دولتی فقط حق دارند که کالای ساخت داخل بخرند نه خارجی.

کاهش مالیات در قیمت نهایی تاثیر ندارد
علی توشه‌جو، مدیرعامل شرکت داده‌پرداز رایانه متین درباره بی‌نتیجه بودن کاهش مالیات گفت: وقتی تورم بالاست، مالیات معنی ندارد. تورم سیاست‌های مالی دولت است. بخش زیادی از تورم در مالیات پرداخت می‌شود و نباید عدد مالیات آنقدر بالا باشد.

به گفته توشه‌جو، اگر رقابت باشد بازار به تعادل می‌رسد اما وقتی نه‌تنها رقابت وجود ندارد بلکه مشکلات ارز برای بازرگان و تولیدکننده وجود دارد، اصلا نباید مالیات به این شکل وجود داشته باشد. زیرا به‌دلیل مشکلات ارزی تولید کم شده است پس کاهش مالیات نمی‌تواند خیلی موثر باشد.

مدیرعامل داده‌پراز رایانه متین گفت: شرکت ها به‌دلیل کمبود توانایی مردم در خرید، قیمت را کاهش می‌دهند و اما در این شرایط وقتی کاهش مالیاتی اتفاق می‌افتد فقط برای تولیدکنندگان است، نه واردکنندگان. باید کاهش مالیات برای تولیدکنندگان هم اعمال شود.

به اعتقاد توشه‌جو، کاهش مالیات از طرف دیگر به نفع دولت جبران می‌شود، زیرا وقی مالیات را کاهش می‌دهند، از طرفی هزینه استاندارد را بیشتر دریافت می‌کنند. همچنین هزینه تولید و منابع انسانی هم بالاست و درنهایت قیمت تمام شده بالا می‌رود و اثر مالیات را از بین می‌برد.

حمایت در قالب حرف نباشد
در همین راستا مسعود معزی‌نیا، مدیرعامل شرکت فهیم مشاور در این باره معتقد بود که حمایت دولت از تولیدکنندگان می‌تواند کمک کننده و موثر باشد، اما اگر در قالب حرف نباشد. قبل‌تر هم دولت درباره کاهش مالیات صحبت کرده بود اما نتیجه‌بخش نبوده است.

به گفته معزی‌نیا، اگر کاهش مالیات اعمال شود، می‌تواند به کاهش هزینه‌ها کمک کند؛ زیرا تولیدکننده هزینه‌ها را روی تولید می‌آورد و وقتی قیمت تمام شده کمتر شود روی قیمتی که برای مصرف‌کننده عرضه می‌شود موثر است. اگر مالیات کم شود اما تورم و کمبود ارز کنترل نشود، نمی‌تواند موثر باشد.

معزی‌نیا گفت که حدود ٧٠ درصد مواد اولیه ارزبری دارند. اگر مالیات کم شود روی قیمت تمام شده موثر خواهد بود. هر موردی که روی قیمت تمام شده موثر باشد کاهش آن برای مصرف کننده مفید است، اما این کاهش قیمت خیلی چشم‌گیر نیست.

مدیرعامل فهیم مشاور گفت که اگر مالیات کاهش پیدا کند روی سود شرکت تاثیر خواهد داشت، و همین سود می‌تواند مزیت رقابتی ایجاد کند با شرکت‌های خارجی ایجاد کند. اما به‌صورت کلی به دلیل مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد، این قانون تفاوت چشم‌گیری ایجاد نمی‌کند.