کلاهبرداری رمزارزی با حسابهای اجاره‌ای صرافی‌ها
کلاهبرداری از طریق حساب اجاره‌ای به عنوان یکی از جرایم مالی، در رمزارزها هم جای خود را باز کرد و علاوه‌بر فیشینگ، دسترسی غیرمجاز و پروژه‌های پانزی، استفاده از حسابهای اجاره‌ای کاربران در صرافی‌های رمزارزی در حال گرفتن قربانی است. موضوعی که در حسابهای بانکی سال‌هاست به معضل حل نشده و پیچیده‌ای تبدیل شده است و امروزه به شکل حسابهای اجاره‌ای صرافی‌ها، دارایی و اعتماد کاربران را تهدید می‌کند.
با گسترش استفاده از رمزارزها در سال‌های گذشته، ارزهای دیجیتال هم به عنوان یکی از ابزارهای کلاهبرداری مورد توجه قرار گرفته است. این در حالی است که نبود قوانین در حوزه ارزهای دیجیتال باعث ایجاد خلاهایی شده است و باتوجه به شرایط اقتصاد کلان و مواردی مانند تورم، به نظر می‌رسد کلاهبرداری‌های رمزارزی در حال تبدیل شدن به بحرانی جدی برای کسب‌وکارها، کاربران و حاکمیت است.
سرعت نقل و انتقال بالای رمزارزها و بدون مرز بودن تکنولوژی استفاده شده برای این دارایی‌های دیجیتال، از جمله دلایل مناسب بودن ارزهای دیجیتال برای کلاهبرداری معرفی میشود. این در حالی است که سرویس‌های پرداخت بین‌المللی مانند ویزا و مسترکارت سال‌هاست وجود دارند و اتفاقا این سیستم‌ها با بهینه‌سازی‌هایی که تجربه کرده‌اند، امروزه به سیستم‌های تشخیص کلاهبرداری مجهز شده‌اند که ادعای تشخیصی زیر یک ثانیه را دارند.
۷۲ ساعت تاخیر برای مبارزه با جرایم مالی
در فضای داخلی فعالان از وظیفه رگولاتورها و مرکز اطلاعات مالی برای توسعه ابزارهای نظارتی این حوزه می‌گویند و از میان الزامات پلیس فتا برای کسب‌وکارهای تبادلی هم میتوان به عدم تسویه ۷۲ ساعتی اشاره کرد. محدودیت زمانی که به واسطه آن پلتفرم‌ها باید ۷۲ ساعت دارایی کاربران را نگهداری کنند و در غیر این صورت پلتفرم با تسویه زودتر از این زمان، ملزم به جبران خسارت احتمالی میشود.
این در حالی است که به گفته سالار تحویلدار، مدیر توسعه کسب‌وکار تترلند، روش‌هایی نظیر ایجاد سقف واریز روزانه و یا محدودیت‌های ۷۲ ساعته برداشت رمزارز هیچگونه کمکی به این بخش نکرده و تنها کاربران را به سمت معاملات در خارج از پلتفرم‌های امن، نظیر شبکه‌های اجتماعی و پیامرسان‌ها سوق می‌دهد که بدون هیچگونه نظارت امکان از دست رفتن دارایی افراد و همچنین افزایش ضریب پولشویی میشود.
مدیر توسعه کسب‌وکار تترلند در مورد اقدامات این صرافی برای مبارزه با کلاهبرداری و پولشویی گفت: به منظور جلوگیری از پولشویی و افزایش ضریب امنیتی معاملات، در تترلند ۳ سطح احراز هویت پایه، کاربردی و پیشرفته را درنظر گرفته است. این سطوح کاربری بنابر ارسال مدارک شناسایی کاربران و دسترسی آنان به سرویس‌های متنوع تترلند ایجاد شده است که در بخش عملیات مالی و برداشت‌های رمزارز و تومان تنها در آخرین سطح در دسترس خواهد بود.
او در ادامه گفت: در خصوص تراکنش‌های غیر معمول بلحاظ حجم معاملات نیز واحد‌های مرتبط با امورکاربران تترلند با افراد در ارتباط خواهد بود تا از هرگونه کلاهبرداری و از دست رفتن دارایی افراد جلوگیری کند. در بحث احراز هویت افراد نیز تمامی اطلاعات منجمله شماره موبایل و کد‌ملی افراد صحت سنجی میشود تا از تطابق لازمه برخوردار باشند.
حسابهای اجاره‌ای بانکی و صرافی‌ها
حسابهای اجاره‌ای بانکی در سال‌های گذشته قربانیان زیادی گرفته است و معمولا در این روش کلاهبرداران با پرداخت تنها چند میلیون تومان، حساب بانکی افراد را در اختیار می‌گیرند و جرایم مالی خود را به نام فرد قربانی انجام می‌دهند. استفاده از این روش به حسابهای کاربری کاربران در صرافی‌ها هم رسیده است و امروزه قربانیان در ازای دریافت مبالغی اندک، حساب خود را در اختیار افراد سودجو قرار می‌دهند.
کاوه مشتاق، مدیرعامل انجمن بلاک‌چین، شدت گسترش روش کلاهبردای حسابهای اجاره‌ای صرافی‌ها را کم می‌داند و معتقد است هرچند هنوز این روش خیلی شدت پیدا نکرده است، اما همین مقدار کم هم آثار بدی دارد. به گفته او: البته با رونق بیشتر بازار احتمالا شاهد افزایش استفاده از این روش مانند حسابهای اجاره‌ای بانکی خواهیم بود. کلاهبرداری که به دلیل وجود یک شخص حقیقی، پیگیری آن دشوار است و بهتر است در مبدا از بروز آن جلوگیری کرد.
در لایه کسب‌وکار هم، پلتفرم‌های تبادلی اقداماتی را برای مبارزه با جرایم مالی انجام داده‌اند. مدیر توسعه کسب‌وکار تترلند، سالار تحویلدار موضوع حسابهای اجاره‌ای را یکی از اصلی‌ترین موضوع‌های کلاهبرداری و پولشویی در فضای وب می‌داند و مواجه تترلند با این موضوع را به دو قسمت تبدیل می‌کند. به گفته او، تترلند سعی می‌کند در بخش تایید کاربران به‌طور مداوم از طریق واحد‌های پشتیبان و آموزش، با کاربران در تماس باشد تا به ثبت‌نام کننده در پلتفرم تترلند اطلاع دهد که تنها شخصی که باید مدیریت حساب کاربری را داشته باشد، شخصی است که احراز هویت کرده و آموزش و اخطار‌های لازم را به کاربران جدیدالورود خود بدهد.
او دیگر فعالیت‌های تترلند را اینگونه توضیح می‌دهد: همچنین با سوال‌های امنیتی سطح دانش کاربران صحت سنجی میشود تا تترلند یک اطمینان نسبی از آگاهی افراد در خصوص ریسک و آشنایی با فضای رمزارز داشته باشد. از دیگر فعالیت‌ها در این حوزه میتوان به برگزاری‌های وبینارهای مداوم از طریق صفحه‌های رسمی تترلند در سوشال اشاره کرد که سعی شده است به آگاهی افراد از پیامد‌های قانونی حسابهای اجاره‌ای اضافه گردد.
الزامات و مبارزه با جرایم مالی کریپتویی
به گفته کاوه مشتاق، در الزمات فتا و خودتنظیم‌گری مبارزه با پولشویی دیده شده و مواردی مانند احراز هویت هم به همین موضوع برمی‌گردد. او معتقد است، به علت متفاوت بودن جرایم این حوزه، مشخص کردن الزامات خیلی راحت نیست اما در خودتنظیم‌گری به دنبال پیاده‌سازی مواردی هستیم.
تحویلدار معتقد است رگولاتور تاکنون کمک‌های لازم به پلتفرم‌ها را انجام نداده است و ایجاد دیتابیس مشخص از مشخصات کارت‌های اجاره‌ای، ضوابط و جریمه‌های سختگیرانه برای صاحبان حساب و اجاره کنندگان، از جمله راه‌کارهایی است که به گفته تحویلدار می‌تواند راهگشا باشد.
او در ادامه گفت: همچنین به وفور تبلیغات کارت‌های اجاره‌ای در پلتفرم‌های آگهی و دیگر فضا‌های مجازی نظیر شبکه‌های اجتماعی تحت عناوینی نظیر درآمد عالی کار در منزل و غیره وجود دارد که مجریان و ناظران قانون در فضای مجازی می‌توانند با نظارت بر آگهی‌های شک برانگیز و همچنین نظارت بیشتر بر پلتفرم‌های آگهی، از کلاهبرداری‌های این چنینی بکاهند.
البته به نظر می‌رسد اقداماتی برای مبارزه با جرایم مالی در تشکل‌های صنفی در حال پیگیری است و این تشکل‌ها به صورت جداگانه با تهیه فهرست‌هایی سعی به جلوگیری از فعالیت‌های کلاهبرداری دارند. به گفته کاوه مشتاق، لیستی از حسابهای اجاره‌ای تهیه شده که با صرافی‌ها به اشتراک گذاشته شده است تا در صورت مشاهده فعالیت مشکوک، مورد پیگیری قرار بگیرد. به گفته او، در شرایط فعلی هر کدام از تشکل‌ها به صورت مجزا لیستی از آدرس‌های مشکوک جمع‌آوری کرده‌اند اما این لیست هنوز میان تمامی تشکل‌ها اشتراک گذاشته نشده‌است. امیدواریم به‌زودی امکان اشتراک‌گذاری این داده‌ها فراهم شود.