۲۰۲۴؛ سال نفوذ به عمق هوش مصنوعی
اگر ۲۰۲۳ برای صنعت تکنولوژی، سال چت‌بات‌های هوش مصنوعی بود، ۲۰۲۴ برای این صنعت سال نفوذ به عمق هوش مصنوعی و سنجش پتانسیل‌های آن خواهد بود. ممکن است این روند چندان هیجان‌انگیز به نظر نرسد، اما پشت درهای بسته شرکت‌های تکنولوژی، ده‌ها میلیارد دلار به سرعت روانه صنعت هوش مصنوعی می‌شوند. از آمازون گرفته تا متا، غول‌های تکنولوژی مشغول نوسازی مراکز داده خود برای پشتیبانی از هوش مصنوعی هستند.
این شرکت‌ها در حالی سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در تاسیسات جدید انجام می‌دهند که حتی کشورهایی مانند عربستان سعودی هم برای ساخت ابرکامپیوترهای ویژه هوش مصنوعی با کشورهای دیگر در رقابت هستند. به نظر می‌رسد تقریبا هر کسی که در حوزه تکنولوژی فعالیت می‌کند یا سرمایه بزرگی دارد، مشتاق ورود به عرصه‌ای است که به عقیده بسیاری شور و هیجان آن می‌تواند تا سال‌ها ادامه داشته باشد.
در این هفته مایکروسافت، متا و آلفابت(شرکت مادر گوگل) از مجموع سرمایه‌گذاری بیش از ۳۲ میلیارد دلاری خودشان روی مراکز داده و دیگر بخش‌های مرتبط، تنها در فصل اول سال جاری میلادی پرده برداشتند. تمام این شرکت‌ها در تماس با سهامداران خود اعلام کرده‌اند که هیچ قصدی برای کاهش سرمایه‌گذاری‌شان روی هوش مصنوعی ندارند. در واضح‌ترین نشانه از اینکه چطور هوش مصنوعی به داستانی جذاب درباره ایجاد یک زیرساخت تکنولوژی عظیم تبدیل شده است، متا روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرد که باید میلیاردها دلار بیشتر از آنچه قبلا اشاره کرده بود، برای تراشه‌ها و مراکز داده ویژه هوش مصنوعی هزینه کند. مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، در تماس با سهامداران اعلام کرد: «فکر می‌کنم حرکت به این سمت منطقی و درست است و ما می‌خواهیم این کار را بکنیم.»
این هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های چشمگیر، نشان از حکایتی قدیمی در سیلیکون‌ولی دارند: افرادی که در جریان تب طلا* در کالیفرنیا بیشترین ثروت را به دست آوردند، معدنچیان و جویندگان طلا نبودند؛ بلکه آنهایی بودند که بیل می‌فروختند. بی‌شک شرکت انویدیا که فروش تراشه‌هایش در سال گذشته میلادی بیش از سه برابر شده، بدیهی‌ترین برنده صنعت هوش مصنوعی است.
این سرمایه‌ای که در صنعت تکنولوژی صرف پشتیبانی از هوش مصنوعی میشود، یادآور الگوهای سرمایه‌گذاری در زمان رونق دات‌کام در دهه ۱۹۹۰ است که به دنبال رشد سریع شرکت‌های اینترنتی اتفاق افتاد. با وجود تمام شور و هیجانی که درباره مرورگرهای وب و وب‌سایت‌های نوظهور تجارت الکترونیکی وجود داشت، شرکت‌هایی که درآمد واقعی داشتند غول‌های نرم‌افزاری مانند مایکروسافت و اوراکل، شرکت تراشه‌ساز اینتل و شرکت سیسکو سیستمز بودند که ابزاری را می‌ساختند که آن شبکه‌های کامپیوتری جدید را به یکدیگر متصل می‌کردند.
با این حال اما رایانش ابری نوآوری و ابتکار تازه‌ای با خودش آورده است: از آنجا که اغلب استارت‌آپ‌ها و حتی شرکت‌های بزرگ از دیگر صنایع با ارائه‌دهندگان خدمات رایانش ابری قرارداد می‌بندند تا میزبانی شبکه‌هایشان را به عهده بگیرند، حالا بزرگ‌ترین شرکت‌های صنعت تکنولوژی به امید جذب مشتریان جدید، سرمایه‌گذاری‌های کلانی در این حوزه می‌کنند. طبق اعلام گوگل، بیشترین هزینه‌های سرمایه‌گذاری این شرکت که صرف ساخت و تجهیز مراکز داده میشود، در سه ماهه اول امسال تقریبا دو برابر شده است. در همین زمان، هزینه‌های سرمایه‌گذاری مایکروسافت ۲۲ درصد افزایش داشت و انتظار می‌رود هزینه‌های سرمایه‌گذاری آمازون هم -که گزارش درآمد خود را در روز سه‌شنبه منتشر می‌کند- اضافه شده باشد.
سهامداران متا از زاکربرگ ناراضی بودند و بعد از تماس او، قیمت سهام شرکتش را بیش از ۱۶ درصد کاهش دادند. اما زاکربرگ که همین چند سال پیش به خاطر زیاده‌روی در هزینه‌های برنامه‌ریزی‌شده روی واقعیت افزوده و مجازی مورد سرزنش سهامداران قرار گرفت، درباره سرمایه‌ای که شرکتش به حوزه هوش مصنوعی تزریق می‌کند، مصر و جدی است. او با تاکید بر اینکه باید در این زمینه احتمالا سال‌ها صبر و شکیبایی به خرج داد، گفت: «خوش‌بینی و بلندپروازی‌های ما کمی بیشتر هم شده است.»
سرمایه‌داران مایکروسافت، اما هیچ مشکلی با تحمل هزینه‌های سرمایه‌گذاری این شرکت نداشتند. مایکروسافت تنها شرکت بزرگ تکنولوژی است که جزئیات مالی مربوط به کسب‌و‌کار هوش مولد خود را گزارش می‌کند؛ کسب‌و‌کاری که طبق اعلام این شرکت، بیش از یک‌پنجم رشد تجارت رایانش ابری آن را جلو برده است. تحلیلگران تخمین زده‌اند که این مبلغ در طول سه ماهه اول امسال به یک میلیارد دلار رسیده باشد. مایکروسافت با تاکید بر ادامه ساخت مراکز داده، اعلام کرد که کسب‌و‌کار هوش مولدش حتی می‌توانست بزرگ‌تر هم باشد، در صورتی که این شرکت مراکز داده کافی برای پاسخگویی به تقاضای آن در اختیار داشت. سرمایه‌گذاری‌های مربوط به هوش مصنوعی هاله‌ای دور محصول اصلی رایانش ابری مایکروسافت، یعنی Azure، ایجاد می‌کند که به آن برای جذب مشتریان جدید کمک می‌کند. ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت روز پنج‌شنبه گذشته گفت: «تقریبا برای هر کسی که هر پروژه‌ای در زمینه هوش مصنوعی انجام می‌دهد، Azure تبدیل به سوپاپ اطمینان شده است.
گوگل هم اعلام کرده است که فروش بخش رایانش ابری این شرکت رشد ۲۸ درصدی داشته که شامل رونق ناشی از هوش مصنوعی آن بوده است. در اوایل ماه جاری اندی جیسی، مدیرعامل آمازون، در نامه‌ای به سهامداران این شرکت اعلام کرد که بیشترین توجه معطوف کاربردهای هوش مصنوعی مانند چت جی‌پی‌تی است، اما فرصت‌های مربوط به اقدامات فنی، زیرساخت و داده بسیار بزرگ هستند و مغفول مانده‌اند. او با تاکید بر اینکه تراشه‌های هوش مصنوعی با کاهش هزینه‌ها و افزایش عملکرد، کلید اقدامات آمازون در جهت توسعه تراشه‌های هوش مصنوعی اختصاصی خودش به حساب می‌آیند، گفت: «راه‌حل کلیدی تراشه، درون آن نهفته است.»
به‌طور کلی نیازها و تقاضاهای زیرساختی در دو دسته قرار می‌گیرند. دسته اول مربوط به ساخت بزرگ‌ترین الگوهای پیشرفته است که بعضی از توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی می‌گویند که به زودی برای هر دور جذب سرمایه جدید ممکن است به یک میلیارد دلار برسد. مدیران ارشد معتقدند که توانایی کار روی توسعه سیستم‌های پیشرفته، چه به‌طور مستقیم یا با همراهی شرکا، برای باقی ماندن در خط مقدم رقابت هوش مصنوعی ضروری بوده است. دسته بعدی مربوط به چیزی به نام استنباط، یا پرس و جو درباره الگوهای هوش مصنوعی برای استفاده واقعی از آنهاست که می‌تواند شامل استفاده مشتریان از سیستم‌ها باشد، مانند بیمه‌گری که از هوش مصنوعی مولد کمک می‌گیرد تا شکایت یک مشتری را خلاصه کند، یا خود شرکت‌های هوش مصنوعی به‌طور مستقیم از آن در محصولاتشان بهره می‌گیرند، همان‌طور که متا اخیرا یک دستیار چت‌بات را در فیس‌بوک و اینستاگرام یکپارچه کرد. البته این کار گران تمام میشود.
ساخت و تجهیز مراکز داده، فرآیندی زمان‌بر است. تراشه‌ها با کمبود عرضه مواجه هستند و ساخت آنها پرهزینه است. سوزان لی، مدیر ارشد مالی متا، با تاکید بر زمان‌بر بودن این فرآیندها و نتیجه‌بخشی آنها در بلندمدت، معتقد است که این شرکت مشغول ساخت تجهیزاتی با قابلیت اصلاح و تغییر است. متا می‌خواهد در صورتی که معلوم شود آینده دقیقا همان چیزی نیست که پیش‌بینی می‌کند، بتواند فضا را برای تغییر نحوه استفاده‌اش از زیرساخت‌ها عوض کند.
افزایش درآمد مایکروسافت و گوگل توسط هوش مصنوعی
سیتنا: شرکت‌های مایکروسافت و آلفابت، مالک گوگل، با انتشار گزارش‌های درآمدی خود پیام روشنی را به سرمایه‌گذاران ارسال کردند و نشان دادند سرمایه‌گذاری آنها در حوزه هوش مصنوعی و محاسبات ابری در حال نتیجه دادن است. آلفابت و مایکروسافت، دو غول فناوری آمریکایی، با انتشار آخرین نتایج سه‌ماهه خود و با افزودن درآمد بخش محاسبات ابری، تخمین‌های وال‌استریت را زیر پا گذاشتند و بخش زیادی از این افزایش درآمد مدیون رونق بالای استفاده از خدمات هوش مصنوعی بوده است.
انتشار گزارش‌های جدید باعث شد سهام این دو شرکت در اواخر معاملات روز افزایش یابد؛ به‌طوری‌‌که آلفابت تا ۱۷درصد و مایکروسافت 6.3درصد افزایش ارزش سهام را تجربه کردند. این دو رقیب مدت‌ها است که در نبردی سخت برای دستیابی به سلطه در حوزه هوش مصنوعی گرفتارشده‌اند و در همین راستا مایکروسافت برای به چالش کشیدن دو دهه سلطه گوگل بر جست‌وجوی اینترنتی جهانی، به استارت‌آپ OpenAI پیوست. اما در نهایت آخرین نتایج سه‌ماهه اول امسال آنها نشان داد که فضای کافی برای رشد هر دو شرکت وجود دارد.
سیلیکون‌ولی سال۲۰۲۴ را بهعنوان سالی آغاز کرده است که شرکت‌ها شروع به استقرار هوش مصنوعی مولد خواهند کرد؛ یک فناوری با قابلیت ایجاد متن، تصاویر و ویدئو از طریق درخواست‌های ساده. مدیران آلفابت و مایکروسافت در گزارش‌های اخیر خود اعلام کرده‌اند هوش مصنوعی باعث بهبود رونق تقاضا برای واحدهای محاسبات ابری آنها شده است. تحلیلگران فناوری باور دارند که افزایش درآمد مبتنی بر هوش مصنوعی مایکروسافت و گوگل به وضوح نشان می‌دهد که تقاضای زیرساخت ابری در حال عادی شدن است. افزایش تقاضای رایانش ابری برای گوگل که مدت‌هاست در بازار از آمازون و مایکروسافت عقب‌مانده است، فرصتی خوشایند است.
بخش رایانش ابری گوگل در سه‌ماه اول سال ۹۰۰میلیون دلار آمریکا سود به‌دست آورده است که بسیار بالاتر از پیش‌بینی 672.4میلیون دلاری تحلیلگران بوده است. این واحد بهعنوان یکی از بهترین اهرم‌های گوگل برای رشد در نظر گرفته میشود؛ زیرا تجارت اصلی این شرکت یعنی تبلیغات را بهبود می‌بخشد. مایکروسافت هم اعلام کرده است که فروش پلتفرم رایانش ابری Azure این شرکت در سه ماه اول سال ۳۱درصد افزایش‌یافته است که فراتر از پیش‌بینی تحلیلگران به شمار می‌رود. پلتفرم کدنویسی GitHub مایکروسافت هم در حال رونق یافتن است و 1.8میلیون مشتری را در بازه زمانی مشابه ثبت کرده که نسبت به 1.3میلیون در سه‌ماه گذشته رشد خوبی به شمار می‌رود.